KYTK Taslağı 6: Dışişleri Bakanlığı ile TİKA dışındaki kamu kurumlarının yurt dışı teşkilatları kaldırılıyor
Taslağın 22'nci madde ile Dışileri Bakanlığı ile TİKA haric, bakanlıklar ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının yurt dışı teşkilatı kuramayacağı ongorulmektedir. Bakanlık ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının hangilerinin hangi ulkelerde yurt dışı hizmeti sunacağı Bakanlar Kurulu tarafından belirlenir. Bu surette belirlenecek kurum ve kuruluşların yurt dışı hizmetleri ilgili kurum veya kuruluş personelinin Dışişleri Bakanlığı kadrolarına belirli sureli olarak gorevlendirmesi suretiyle gorulur. Bu gorevlere Dışişleri Bakanlığı elemanları atanamaz.
GEREKCE
Bakanlık ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının yurt dışında teşkilat kurmaları ceşitli eleştirilere konu olmuştur. Bu eleştirileri, yurt dışında teşkilat kurması gerekmediği halde teşkilatlanan kurum ve kuruluşların varlığından, bir bakanlık veya kurumun gereğinden fazla ulkede teşkilatlandığı, yurt dışı teşkilatlarında gereğinden fazla eleman istihdam edildiği, buralarda istihdam edilenlere cok fazla ucret odenediği gibi alanlarda toplamak mumkundur. 1997 yılında TBMM'nde yapılan bir Meclis araştırmasında da bu eleştirileri haklı gosteren sonuclara ulaşılmıştır.
Tum bu eleştiriler dikkate alındığında bakanlıklar ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının yurt dışında teşkilatlanması farklı bir şekilde yeniden duzenlenmesi gerekmektedir.
Uluslararası hukuka gore tanınmış olan bir devlette, tanınan devletin temsili oncelikle Dışişleri Bakanlığı tarafından gercekleştirilebilmektedir. Dolaysıyla yabancı bir devlette yurt dışı teşkilatı Dışişleri Bakanlığı tarafından acılacaktır. Bunun dışında diğer bakanlıklar ile kurum ve kuruluşların da yurt dışında bazı hizmetleri yerine getirmesi soz konusu olabilir. Bu anlamda mesela, cok sayıda vatandaşımızın yaşaması nedeniyle bunların calışma hayatı ve eğitimleri ile ilgili bazı ihtiyacların karşılanması veya yabancı ulkelerle ekonomik ve ticari ilişkilerimiz nedeniyle de bazı bazı bakanlıkların ve kurumların yurt dışında hizmet vermeleri gerekebilir. Ancak, ozel uzmanlık gerektiren bu gibi hizmetlerin devletin dışarıya acılan yuzu olan dış temsilciliklerden ayrı bir şekilde yapılması dış ilişkiler ve dış politika bakımından butunluğu bozabilir. Bu nedenle, yurt dışında bazı hizmetlerin yerine getirilmesi zorunluluğu soz konusu olduğunda Dışişleri Bakanlığı dışındaki bakanlıklar ve TİKA Başkanlığı dışındaki kurum ve kuruluşlar yurt dışı teşkilatı kuramayacaklardır; ancak bu hizmetlerin yapılması icin gereli kadrolara Dışişleri Bakanlığı gorevlilerinin atanması veya gorevlendirilmesi de engellenmektedir. Bu kadrolara ancak ilgili kurum veya kuruluşun personeli gorevlendirilebilecektir.