TEMYİZ KURULU KARARI
Tarih : 11.03.2008
No : 30000
Belediyede calışan memur personele ?Kurban Bayramı Yardımı? adı altında odeme yapılmasının mevzuata aykırı olduğu hk.
260 sayılı ilamın 3 uncu maddesinde, ?????? Belediyesinde calışan memur personele mevzuata aykırı olarak ?Kurban Bayramı Yardımı? adı altında odeme yapılması nedeniyle toplam ????? liraya tazmin hukmolunmuştur.
Dilekci dilekcesinde ozetle, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu 1971 yılında yururluğe girdiğini, Belediyece yapılan odemenin Belediye Başkanlığı ile Turk Yerel Hizmet Sendikası Tum-Bel-Sen Sendikası, Bem-Sen Sendikası yetkilileri arasında 03.07.2001 tarihli sozleşme ile belirlendiğini ve bu sozleşme Belediye Meclisince de tasdik edildiğini 17.07.2001 tarih ve 24460 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 4688 sayılı Kamu Gorevlileri Sendikası Kanunu'nun gecici 4. maddesinde bu tip odemelere af getirdiğini, Belediye Başkanının ita amiri olması nedeniyle 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu'nun 13. maddesine gore Deruhte-i Mesuliyette bulunarak odemenin yaptırıldığını, personel calıştırmada eşit işe eşit ucret prensibin uygulandığını, gecinebilir bir ucret almanın tum calışanların hakkı olduğunu, ILO sozleşmesine ve 4688 sayılı kamu gorevlileri sendikaları kanununa ve anayasanın 90. maddesine uygun olarak yapıldığına dair savunmalarının yeterince incelenmediğini, sosyal Devlet ilkesi uyarınca Devlet calışanlarının hak ettiği ucreti odemeyi temin etmek zorunda olduğunu, Anayasanın Devletin temel amac ve gorevlerini duzenleyen 5. maddesinde; kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamaya, insanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi icin gerekli şartları hazırlamaya calışmanın Devletin gorevi olduğunu, idari ve mali ozerkliğe sahip Belediyelerin calışanlarına sosyal yardımda bulunmasının hukuka uygun olduğunu, mahalli idarelerin ozerkliği ilkesinin Avrupa Yerel Yonetimler Ozerklik Şartının 1991 yılında 3723 sayılı Kanunla ulkemizde de onaylandığını, Anayasamızın 90. maddesi son fıkrasının yeniden duzenlenmesi ile, milletlerarası anlaşmaların kanun hukmunde olduğunun hukum altına alındığını, Avrupa Birliği 2004 yılı ilerleme Raporunda kamu gorevlilerine toplu sozleşme ve grev hakkı verilmesi icin yasal duzenleme yapılması gerektiği belirtilmiştir. Adil ve elverişli koşullarda calışma hakkının temel insan haklarından olduğunu, bu konuda ILO'nun 87, 98 ve 151 sayılı sozleşmelerinin ulkemiz tarafından kabul edildiğini, buna gore sendikaların temel amacının uyelerinin sosyal ekonomik haklarının, calışma hayatında bulunmalarından kaynaklanan hak ve menfaatlerini korumak geliştirmek ve calışanların yaşam duzeyini yukseltmeye calışmak olduğunu, memur sendikaları arasında imzalanan sozleşmenin Anayasanın 90. maddesine, 87, 98 ve 151 sayılı ILO sozleşmelerine aykırılık teşkil etmediğini ve yapılan odemelerin hukuka aykırı bulunmadığını beyan ederek tazmin hukmunun kaldırılmasını talep etmiştir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun mali hukumlerin kapsamını belirleyen 146. maddesinde aynen;
"Bu Kanunun birinci maddesinin birinci fıkrası kapsamına giren memurlar aylık, ucret, odenek, hizmetle ilgili her ceşit odeme ve bunların şekil ve şartlan bakımından bu Kanundaki hukumlere, aynı maddenin ikinci fıkrası kapsamına giren memurlar ozel kanunlardaki hukumlere tabidir. Memurlara kanun, tuzuk ve yonetmeliklerin ve amirlerin tayin ettiği, gorevler karşılığında bu Kanunla sağlanan haklar dışında ucret odenemez, hicbir yarar sağlanamaz (Genclik ve Spor hizmetleri uygulamasında fiilen gorevlendirilecekler haric)." hukmu bulunmaktadır. Anayasanın "Toplu İş Sozleşmesi Hakkı" başlıklı 53'uncu maddesinde ise, işciler ve işverenlerin, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını, calışma şartlarını duzenlemek amacıyla toplu iş sozleşmesi yapma hakkına sahip oldukları ve Toplu İş Sozleşmesi Grev ve Lokavt Kanununun 2'nci maddesinde de, toplu iş sozleşmesi tanımlanırken, "işci sendikası ile işveren sendikası veya sendika uyesi olmayan işveren arasında yapılan sozleşmeler" ifadesine yer verilmiştir.
Gorulduğu uzere, toplu iş sozleşmesi hakkı, mevzuatımızda sadece işciler icin tanınmış olup, bu konuda memurlarla ilgili yasal bir duzenleme bulunmamaktadır.
25.06.2001 tarih 4688 sayılı Kamu Gorevlileri Sendikaları Kanununun tanımlar başlıklı 3. maddesinin h bendinde ?Toplu goruşme: Kamu gorevlileri icin uygulanacak katsayı ve gostergeler, aylık ve ucretler, her turlu zam ve tazminatlar, fazla calışma ucretleri, harcırah, ikramiye, lojman tazminatı, doğum, olum ve aile yardımı odenekleri, tedavi yardımı ve cenaze giderleri, yiyecek ve giyecek yardımları ile bu mahiyette etkinlik artırıcı diğer yardımlara ilişkin olarak yetkili kamu gorevlileri sendikaları ve ust kuruluşları ile Kamu İşveren Kurulu arasında yapılan goruşmeyi, ... ifade eder.? şeklinde tanımlanmakta olup, Aynı Kanunun Taraflar başlıklı 29. maddesinde ?Toplu goruşmelerin tarafları, kamu işverenleri adına Kamu İşveren Kurulu, kamu gorevlileri adına her hizmet kolunda kurulu yetkili kamu gorevlileri sendikaları ile bunların bağlı bulundukları konfederasyonlardır.
Toplu goruşmenin sonuclanması ve mutabakat metni başlıklı 34. maddede ?Toplu goruşme en gec onbeş gun icinde sonuclandırılır. Bu sure icinde anlaşmaya varılırsa, duzenlenen mutabakat metni taraflarca imzalanır. Mutabakat metni, uygun idari, icrai ve yasal duzenlemelerin yapılabilmesi icin Bakanlar Kuruluna sunulur. Bakanlar Kurulu uc ay icinde mutabakat metni ile ilgili uygun idari ve icrai duzenlemeleri gercekleştirir ve kanun tasarılarını Turkiye Buyuk Millet Meclisine sunar.? Hukumleri bulunmaktadır.
Bu hukumlere gore toplu goruşmelerin tarafları Kamu İşveren Kurulu ile yetkili Kamu Gorevlileri Sendikaları ile bunların bağlı oldukları Konfederasyonlar olup yapılacak toplu goruşme sonucunda anlaşmaya varıldığında duzenlenecek bir mutabakat metni bulunmakta ve bu mutabakat metni ile ilgili duzenlemeler Bakanlar Kurulunca yapılabilecek ve TBMM kanun tasarılarını yasallaştıracaktır.

Diğer taraftan Uluslararası Calışma Teşkilatının (ILO) değişik tarihlerde yapılan Genel Konferanslarında kabul edilen ve Turkiye Buyuk Millet Meclisince de birer kanunla onaylanmasının uygun bulunması uzerine Bakanlar Kurulunca tasdik edilen sozleşmelerle, kamu hizmetinde calışanların orgutlenme hakkı ve istihdam koşullarının belirlenme yontemleri konularında bazı hakların sağlanması yoluna gidildiği gorulmektedir.
Her ne kadar Anayasanın 90 ıncı maddesinin son fıkrası uyarınca, usulune gore yururluğe konulmuş milletlerarası antlaşmalar kanun hukmunde olup, bunlar hakkında anayasaya aykırılık iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvurulamamakta ise de, soz konusu sozleşmeyle sağlanan hakların hayata gecirilmesi, ancak bu husustaki mevzuat hukumlerinde gerekli değişikliklerin yapılması ve uygulama esaslarının belirlenmesi halinde mumkun olabilecektir. Esasen 151 sayılı ILO sozleşmesinde de, bu sozleşmenin uygulama alanına ve istihdam koşullarının belirlenmesi yontemlerine ilişkin bazı konuların, ulusal yasalarla ve ulusal koşullara uygun olarak duzenleneceği vurgulanmıştır.
Uluslararası Calışma Teşkilatının (ILO) değişik tarihlerde yapılan Genel Konferanslarında kabul edilen ve Turkiye Buyuk Millet Meclisince de kanunla onaylanması uygun bulunan sozleşmelerle, kamu hizmetinde calışanların orgutlenme hakkı ve istihdam koşullarının belirlenme yontemleri konularında bazı hakların sağlanması yoluna gidilmiş ise de; soz konusu sozleşmelerle sağlanan hakların hayata gecirilmesi, mevzuat hukumlerinde gerekli değişikliklerin yapılması ve uygulama esaslarının belirlenmesi halinde mumkun olabilecektir.
4688 sayılı Kamu Gorevlileri Sendikaları Kanununun Gecici 4. maddesinde; bu Kanunun yayımı tarihine kadar, memur temsilcileri ile toplu iş sozleşmeleri akdetmeleri nedeniyle kamu gorevlileri haklarında idari, mali veya adli takibat yapılamaz, başlatılanlar işlemden kaldırılır, denilmektedir. Buradaki idari, mali veya adli takibat yapılamaz hukmu memur temsilcileri ile toplu iş sozleşmesi akdetme nedenine bağlanmıştır. Yani memur temsilcileri ile toplu iş sozleşmesi akdetme nedeniyle kamu gorevlilerinin haklarında yetkiyi aşma ve gorevi kotuye kullanma sebepleriyle acılan idari soruşturma ve davaları kapsamakta olup kanuni dayanağı olmayan ve 4688 sayılı yasaya da aykırı olan toplu iş sozleşmeleri hukumlerinin gecerli kabul edileceği anlamına gelmemektedir. Kaldı ki yapılan odeme 4688 sayılı Kanunun yayınlandığı tarihten sonra yapılmış bir odeme olduğundan gecici 4. maddenin de dışında kalmaktadır.
Mevzuatımızda yeni bir duzenleme yapılmadığı surece, mevcut hukumlerin tespit ettiği memur statusunun, akdi duzenlemelerle değiştirilmesi ve dolayısıyla belediyelerin, toplu iş sozleşmeleri akdetmek suretiyle veya başka birtakım tasarruflarla memurlar icin yasalarda ongorulen hak ve statulerin dışına cıkılmasına yol acacak bir uygulamaya gitmeleri mumkun bulunmamaktadır.

Butun bu nedenlerle dilekci iddialarının reddi ile, 260 sayılı ilamın 3 uncu maddesiyle toplam ?????.. liraya dair tazmin hukmunun TASDİKİNE,