
Hali hazırdaki Emekli Sandığı mevzuatına gore, memurun kız cocuğunun yetim aylığı alabilmesi icin 1- Evli olmaması, 2- Devlet memuru olarak gorev yapıyor olmaması, 3- 657'den kaynaklı bir aylık almıyor olması gerekmektedir. Şuanki mevzuat anlaşmalı boşanma halinde aylığın kesilmesine imkan vermemektedir. Ancak 1.10.2008 tarihinden itibaren bu halde de, yetim aylığı kesilecektir. Detaylar icin başlığa tıklayınız. YETİM AYLIĞI ALMAKTA OLAN KIZ COCUKLARA ODENEN AYLIKLARA YONELİK YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER
Kız yetimlere aylık bağlanması şartları;
1- EMEKLİ SANDIĞINDAKİ DUZENLEME
5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanununun 75 inci maddesinde belirtilmiştir. Maddede, kız cocuklarının yetim aylığı alabilmesi icin evli olmamasının gerektiği yeterli gorulmuştur. Ayrıca, bu kanun hukumlerine gore evli olmamakla birlikte kız cocuklarının devlet memurluğu statusunde gorev alması halinde veya yine bu kanuna gore ayrıca bir aylık alması halinde de yetim aylıkları kesilmektedir.
2- SOSYAL SİGORTALAR KANUNUNDAKİ DUZENLEME
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 68 inci maddesinde belirtilmiştir. Maddede, kız cocuklarının yetim aylığı alabilmesi icin evli olmaması, Sosyal Sigortaya, Emekli Sandıklarına tabi bir işte calışmaması ve buralardan gelir veya aylık almamasının gerektiği yeterli gorulmuştur.
3- BAĞKUR KANUNUNDAKİ DUZENLEME
1479 sayılı Bağ-Kur Kanununun 45 inci maddesinde belirtilmiştir. Maddede, kız cocuklarının yetim aylığı alabilmesi icin bu Kanun ile diğer sosyal guvenlik kanunları kapsamında calışmaması, bu kanunlar kapsamındaki calışmalarından dolayı gelir veya aylık almaması yeterli gorulmuştur.
EVLİLİK BİRLİKTELİĞİ OLMADAN BİRLİKTE YAŞAMA
5434, 506 ve 1479 sayılı Kanunlarda yer alan duzenlemelerin, kız yetimlerin evlilik birlikteliği olmadan boşandıkları eşleri birlikte yaşamaları durumunda, bağlanmış ya da bağlanacak olan aylık veya gelirlerin odenmesine engel olamadığı gorulmektedir.
Bu konuda 01.10.2008 tarihinde yururluğe girmesi ongorulen 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 56 ncı maddesinde([1])onemli bir değişiklik getirilmektedir.
Madde ile boşanmış olduğu eşiyle birlikte yaşadığı belirlenenlerin odenmekte olan gelir ve aylıklarının kesilmesi ongorulmektedir. Ayrıca Kanunun 96 ncı maddesi([2])ile de bu şekilde yersiz odenen aylıkların geri tahsil edileceği ongorulmuş ve bu konunun Sosyal Guvenlik Kurumunca cıkarılacak yonetmelikle duzenleneceği belirtilmiştir.
DEĞERLENDİRME
Bu duzenlemenin toplumda rahatsızlık uyandıran anlaşmalı boşanmaların onune gecileceği ya da gecilebileceğinden, uygulamaya gecirilmesinin olumlu olacağı değerlendirilmekteyiz.
([1]) 5510 S.K. MADDE 56- (Değişik birinci fıkra: 17/4/2008-5754/36 md.) Olen sigortalının hak sahiplerinden;
a) Kendisinden aylık bağlanacak sigortalıyı veya gelir ya da aylık bağlanmış olan sigortalıyı kasten oldurduğu veya oldurmeye teşebbus ettiği veya bu Kanun gereğince surekli iş goremez hale veya malûl duruma getirdiği,
b) Kendisinden aylık bağlanacak sigortalıya veya gelir ya da aylık bağlanmamış olan sigortalıya veya hak sahibine karşı ağır bir suc işlediği veya bunlara karşı aile hukukundan doğan yukumluluklerini onemli olcude yerine getirmemesi nedeniyle olume bağlı bir tasarrufla mirascılıktan cıkarıldıkları,
hususunda kesinleşmiş yargı kararı bulunan kişilere gelir veya aylık odenmez. Odenmiş bulunan gelir ve aylıklar, 96 ncı madde hukumlerine gore geri alınır.
Eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen eş ve cocukların, bağlanmış olan gelir ve aylıkları kesilir. Bu kişilere odenmiş olan tutarlar, 96 ncı madde hukumlerine gore geri alınır.
([2]) 5510 S.K MADDE 96- Kurumca işverenlere, sigortalılara, isteğe bağlı sigortalılara gelir veya aylık almakta olanlara ve bunların hak sahiplerine, genel sağlık sigortalılarına ve bunların bakmakla yukumlu olduğu kişilere, fazla veya yersiz olarak yapıldığı tespit edilen bu Kanun kapsamındaki her turlu odemeler;
a) Kasıtlı veya kusurlu davranışlarından doğmuşsa, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla on yıllık surede yapılan odemeler, bu odemelerin yapıldığı tarihlerden,
b) Kurumun hatalı işlemlerinden kaynaklanmışsa, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla beş yıllık surede yapılan odemeler toplamı, ilgiliye tebliğ edildiği tarihten itibaren uc ay icinde yapılacak odemelerde faizsiz, uc aylık surenin dolduğu tarihten sonra yapılacak odemelerde ise bu sure sonundan,
itibaren hesaplanacak olan kanunî faizi ile birlikte, ilgililerin Kurumdan alacağı varsa bu alacaklarından mahsup edilir, alacakları yoksa genel hukumlere gore geri alınır.
Alacakların yersiz odemelere mahsubu, en eski borctan başlanarak borc aslına yapılır, kanunî faiz kalan borca uygulanır. Bu hukum ilgili hak sahiplerinin muvafakat etmeleri kaydıyla, aynı dosyadan diğer bir hak sahibine yapılan yersiz odemelere mahsubunda da uygulanır.
Yersiz odemenin gelir ve aylıklardan kesilmesinde, kesintinin başlayacağı odeme donemi başı itibarıyla kanunî faizi ile birlikte hesaplanan borc tutarı, gelir ve aylıktan % 25 oranında kesilmek suretiyle uygulanır.
Yersiz odemelerin tespiti ile geri alınmasına ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar, Kurum tarafından cıkarılacak yonetmelikle duzenlenir.