5510 SAYILI SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNUNUN YURURLUK TARİHİ OLAN 2008 YILI EKİM AYI BAŞINDAN ONCE VE SONRA DEVLET MEMURU OLANLARIN EMEKLİLİKLERİNDE, EMEKLİ İKRAMİYELERİ NASIL HESAPLANACAKTIR?

5510 SAYILI KANUNUN YURURLUK TARİHİNDEN ONCE DEVLET MEMURU OLANLAR ACISINDAN;
Emeklilik ikramiyesi 5434 Sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununun 89 uncu maddesinde duzenlenmiştir.
"Madde 89 ? (Değişik: 21/4/2005 ? 5335/3 md.)
Emekli, adi malûlluk veya vazife malûlluğu aylığı bağlanan veyahut toptan odeme yapılan; asker, sivil tum iştirakcilere, her tam fiili hizmet yılı icin, aylık bağlamaya esas tutarların bir aylığı emekli ikramiyesi olarak verilir.
Verilecek emekli ikramiyesinin hesabında, 30 fiili hizmet yılından fazla sureler nazara alınmaz.
İştirakcilerden, kanunlarla belirlenen bekleme sureleri sonunda kadrosuzluk veya yaş haddi sebebiyle emekliye sevk edilenler ve vazife malûlluğu hukumlerine gore vazife malûlluğu aylığı bağlananlar ile olum sebebiyle haklarında emeklilik işlemi uygulananlara; bu Kanuna gore aylığa hak kazandıkları tarihi takip eden uc ay icinde emekli ikramiyesinin hesaplanmasına esas alınan katsayılarda meydana gelecek artış nedeniyle oluşacak ikramiye farkları ile ilk malî yılın birinci ayında katsayılar dışındaki diğer unsurlarda meydana gelecek artışa, bu tarihte yururlukte olan katsayılar uygulanmak suretiyle bulunacak ikramiye farkları, emekli ikramiyesi ile ilgili hukumlere gore ayrıca odenir. Ancak, aylığa hak kazandıkları tarihi takip eden uc ay icinde katsayılarda artış yapılmadığı takdirde, muteakiben katsayılarda altı ay icinde yapılacak ilk artıştan doğan ikramiye farkları da bunlara ayrıca odenir.
Emekli, adi malûlluk veya vazife malûlluğu aylığı bağlanmadan veyahut toptan odeme yapılmadan olen iştirakciler icin yukarıdaki esaslara gore hesaplanacak ikramiyenin tamamı, aylığa veya toptan odemeye hak kazanan dul ve yetimlere, bu Kanunun 68 inci maddesinde gosterilen hisseleriyle orantılı olarak odenir.

Emekli ikramiyesini aldıktan sonra yeniden iştirakci durumuna girenlerin tekrar emekliye ayrılmalarında, sadece sonradan gecen hizmetlerine karşılık yukarıdaki esaslara gore emekli ikramiyesi odenir. Şu kadar ki, evvelce verilmiş olan ikramiye ile sonradan gecen hizmetler icin ayrıca tahakkuk ettirilecek ikramiyenin hesabına esas alınan fiili hizmet sureleri toplamı, 30 yıldan fazla olamaz ve evvelce 30 hizmet yılı icin emekli ikramiyesi odenmiş olanlara hicbir şekilde ikramiye farkı odenmez.
Bu Kanunun 88 inci maddesi kapsamına girenlerin emeklilik ikramiyeleri hakkında da yukarıdaki hukumlere gore işlem yapılır.
Sandıkca tahakkuk ettirilmiş veya ettirilecek emekli ikramiyelerini almadan olenler ile olum tarihinde aylığa mustehak dul ve yetim bırakmadan olen iştirakcilerin ikramiyeleri, kanunî mirascılarına odenir.
Bu madde gereğince odenecek emeklilik ikramiyesi odendikce onayı veren kurumca, Sayıştay ve Danıştay başkanlarının ise kendi kurumlarınca, yazı ile istenilmesi uzerine en cok iki ay icinde faturası karşılığında Sandığa odenir.
Olenlerin hak sahiplerine odenecek emeklilik ikramiyesinin tahsili hakkında da yukarıdaki fıkra hukmu uygulanır."



Bu madde hukmu, 5510 sayılı Kanunun yururluk tarihinden once devlet memuru olanlar hakkında uygulanmaktadır, Odenecek tutarın hesabı da emekli aylığı bağlamaya esas alınan emekli keseneğinin brut tutarı olmaktadır. Diğer bir ifade ile, emeklilik tarihindeki memur maaş katsayısı esas alınarak derece, kademe, gosterge varsa ek gosterge, taban aylığı, kıdem aylığı, 5434 sayılı Kanunun ek 70 inci maddesinde belirlenen ek gostergelerin karşılığındaki oranlara gore hesap edilen tutarın tam hizmet yılları sonucu bulunan tutar olmaktadır.
Bu tutar emekli olan kişiye Sosyal Guvenlik Kurumunca peşin odenmekte, daha sonra emeklinin gorev yaptığı kurumdan tahsil edilmektedir.


5510 SAYILI KANUNUN YURURLUK TARİHİNDEN SONRA DEVLET MEMURU OLANLAR ACISINDAN;

5510 sayılı Kanunun yururluk tarihinden sonra ilk defa devlet memuru olacak olanların emeklilik ikramiyeleri de aynı şekilde odenmeye devam edilecektir. Ancak, bu duzenleme 5754 sayılı Kanunun 75 inci maddesi ile 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununa eklenen ek 82 nci madde ile yapılmıştır.


"EK MADDE 82 ? 1) 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Kanunun yururluğe girdiği tarihten sonra ilk defa 4 uncu maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı olarak calışmaya başlayanlardan;
a) 5510 sayılı Kanun hukumlerine gore aylık bağlanan ve uzun vadeli sigorta kolları acısından sigortalı calışma surelerinin tamamı 5510 sayılı Kanunun 4 uncu maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında gecmiş olanlara,
b) 5510 sayılı Kanunun 4 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen sigortalılık hallerinin birden fazlasına tabi olarak calışmış olmakla birlikte, anılan Kanun hukumlerine gore aylık bağlandığı sırada son defa uzun vadeli sigorta kolları acısından 5510 sayılı Kanunun 4 uncu maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında calışmakta olanlara,
c) 5510 sayılı Kanun hukumlerine gore aylık bağlandığı sırada uzun vadeli sigorta kolları acısından zorunlu olarak sigortalı olunması gereken bir işte calışmamakla birlikte, uzun vadeli sigorta kolları acısından son olarak 5510 sayılı Kanunun 4 uncu maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında calışmış olanlara,
d) Yaşlılık toptan odemesi yapılmış olup uzun vadeli sigorta kolları acısından son olarak 5510 sayılı Kanunun 4 uncu maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında calışmış olanlara,
e) Uzun vadeli sigorta kolları acısından 5510 sayılı Kanunun 4 uncu maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında calışmakta iken olenlerin olum aylığı bağlanan veya olum toptan odemesi yapılan hak sahiplerine,
f) Olum tarihi itibariyle uzun vadeli sigorta kollarına tabi olarak calışmamakla birlikte, uzun vadeli sigorta kolları acısından son olarak 5510 sayılı Kanunun 4 uncu maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında calışmış olanların olum aylığı bağlanan veya olum toptan odemesi yapılan hak sahiplerine,
Sosyal Guvenlik Kurumu tarafından, 5510 sayılı Kanunun 3 uncu maddesinin birinci fıkrasının (21) numaralı bendinde belirtilen kamu idarelerinde aynı Kanunun 4 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentleri kapsamında gecen uzun vadeli sigorta kolları bakımından sigortalılık sureleri esas alınarak emekli ikramiyesi; anılan Kanunun gecici 4 uncu maddesine gore aylığa veya toptan odemeye hak kazanan sigortalıların emeklilik ikramiyesine ilişkin azami sure, hesap yontemi, emekli ikramiyesinin hesabında kullanılan odeme unsurları ile bu odeme unsurlarına hak kazanma şartlarına ilişkin esas ve usûller, odeme unsurlarının ikramiye hesabına esas alınan oran ve/veya miktarları dikkate alınarak odenir. Ancak, 5510 sayılı Kanunun 4 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında gecen uzun vadeli sigorta kolları bakımından sigortalılık sureleri esas alınarak emekli ikramiyesi odenebilmesi icin; iş kanunlarına tabi olarak calışmış olanların iş sozleşmelerinin kıdem tazminatı odenmesini gerektirecek şekilde sona ermiş olması, sozleşmeli personel statusunde calışmış olanların ise hizmet sozleşmelerinin ilgili mevzuatına gore iş sonu tazminatı veya aynı mahiyette olmakla birlikte başka bir adla odenen tazminata hak kazanılmasını gerektirecek şekilde sona ermiş olması şarttır. Ayrıca, bu kişilerin, her ne suretle olursa olsun evvelce iş sonu tazminatı veya bu mahiyette olmakla birlikte başka bir adla tazminat odenen sureleri ile kıdem tazminatı ya da emekli ikramiyesi odenmiş olan sureleri, emekli ikramiyesinin hesabında dikkate alınmaz.
2) Bu madde kapsamında emekli ikramiyesi odenenlerden vazife malûlluğu, kanunlarla belirlenen bekleme suresi sonunda kadrosuzluk, yaş haddi veya olum sebebiyle haklarında 5510 sayılı Kanunun uzun vadeli sigorta kolları kapsamında aylık bağlanmış veya toptan odeme yapılmış olanlara; aylığa veya toptan odemeye hak kazandıkları tarihi takip eden uc ay icinde emekli ikramiyesinin hesabında esas alınan katsayılarda meydana gelecek artış nedeniyle oluşacak ikramiye farkları ile ilk mali yılın birinci ayında katsayılar dışındaki diğer unsurlarda meydana gelecek artışa bu tarihte yururlukte olan katsayılar uygulanmak suretiyle bulunacak ikramiye farkları, emekli ikramiyesi ile ilgili hukumlere gore ayrıca odenir. Ancak, aylığa veya toptan odemeye hak kazandıkları tarihi takip eden uc ay icinde katsayılarda artış yapılmadığı takdirde, muteakiben katsayılarda altı ay icinde yapılacak ilk artıştan doğan ikramiye farkları da ayrıca odenir.
3) Emekli ikramiyesinin hak sahiplerine odenecek olması, emekli ikramiyesinin miktarında bir indirime gidilmesini gerektirmez. Emekli ikramiyesinin odenecek hak sahiplerinin toplam sayısının birden fazla olması halinde, bu madde uyarınca hesaplanacak emekli ikramiyesinin tamamı 5510 sayılı Kanunun 34 uncu maddesinde belirtilen hisseleriyle orantılı olarak hak sahipleri arasında paylaştırılır.
4) Sosyal Guvenlik Kurumu tarafından tahakkuk ettirilmiş veya ettirilecek emekli ikramiyelerini almadan olen ve olum tarihinde hak sahibi bulunmayanların emekli ikramiyeleri, kanuni mirascılarına odenir.
5) 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Kanunun 4 uncu maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı olarak calışmakta iken bu şekilde calışmaları sona erdikten sonra uzun vadeli sigorta kolları acısından aynı Kanuna gore zorunlu olarak sigortalı olmayı gerektirecek bir işte calışmayanlardan, anılan Kanunun 50 nci maddesine gore isteğe bağlı sigortalı olarak prim odemeye devam ederek aylık bağlanan veya toptan odeme yapılanlara, isteğe bağlı sigortalı olarak prim odedikleri sureler haric 5510 sayılı Kanunun 3 uncu maddesinin birinci fıkrasının (21) numaralı bendinde belirtilen kamu idarelerinde uzun vadeli sigorta kollarına prim odedikleri sureler icin yukarıdaki fıkralarda belirtilen usûl ve esaslara gore emekli ikramiyesi odenir.
6) 28/2/1982 tarihli ve 2629 sayılı Ucuş, Paraşut, Denizaltı, Dalgıc ve Kurbağa Adam Hizmetleri Tazminat Kanunu, 926 sayılı Turk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu ile 28/2/1985 tarihli ve 3160 sayılı Emniyet Teşkilatı Ucuş ve Dalış Hizmetleri Tazminat Kanunu kapsamına giren personelden, ucuş, paraşut, denizaltı, dalgıc ve kurbağa adam hizmetlerinin fiilen ifası sırasında; başka birinin surekli bakımına muhtac olacak şekilde malûl olanlar ile olenlerin dul ve yetimlerine en yuksek Devlet memuru aylığı uzerinden, diğer malûllere ise mevcut aylıkları uzerinden yukarıdaki fıkralarda belirtilen usûl ve esaslar cercevesinde ve 30 yıl hizmet yapmış gibi emekli ikramiyesi odenir.
7) 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Kanunun 4 uncu maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı olarak calışmakta iken bu Kanunun ek 71 inci maddesi gereğince aynı sigortalılık haline gore sigortalılıkları devam ettirilenlere, 5510 sayılı Kanunun 3 uncu maddesinin birinci fıkrasının (21) numaralı bendinde belirtilen kamu idarelerinde uzun vadeli sigorta kollarına prim odedikleri sureler icin yukarıdaki fıkralarda belirtilen usûl ve esaslara gore emekli ikramiyesi odenir. Ancak, 5434 sayılı Kanunun ek 71 inci madde kapsamına giren kuruluşların sermayelerindeki kamu payının % 50'nin altına duştuğu tarihten sonra, anonim şirket statusunde olmayanların ise satışı veya devri tarihinden sonra 5510 sayılı Kanunun 4 uncu maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı olarak gectiği kabul edilen sureler icin emeklilik ikramiyesi odenmez.
8) Bu madde gereğince odenen emekli ikramiyesi, emekliye sevk onayı veren kamu idareleri (Danıştay Başkanları icin Danıştay, Sayıştay Başkanları icin Sayıştay) tarafından yazı ile istenilmesi uzerine en fazla iki ay icinde faturası karşılığında Sosyal Guvenlik Kurumunun gostereceği hesaplara yatırılır. Sosyal Guvenlik Kurumu tarafından (6) numaralı fıkra uyarınca fazladan odenecek emekli ikramiyesi tutarları ile (7) numaralı fıkra gereğince
odenecek emekli ikramiyesi tutarları ise yazı ile istenilmesi uzerine en fazla iki ay icinde faturası karşılığında Hazine tarafından Sosyal Guvenlik Kurumunun gostereceği hesaplara yatırılır."

Bu hukumle de yine emeklilik ikramiyesinin hesaplanması aynı esas ve usullere gore yapılacağı, yine emekli olanlara peşin emeklilik ikramiyesi tutarlarının Sosyal Guvenlik Kurumunca odeneceği ve kurumlarından tahsil edileceği, anlaşılmaktadır.

Aşağıda, bazı unvanlara odenmekte olan emeklilik ikramiyeleri icin tıklayınız.


DEĞERLENDİRME
Emeklilik ikramiyelerinin yasal duzenlemeler gereği Sosyal Guvenlik Kurumunca ilgililere peşin olarak odenmesi ve bu konuda bir değişikliğin yapılmamış olması doğru bir işlem olarak değerlendirilmekte, ancak bu tutarın hesaplanmasında yapılacak yeni bir yasal duzenleme ile memur emeklilerinin emeklilik ikramiye tutarlarının artırılmasının sağlanması, daha da olumlu bir gelişme olacaktır.