Sosyal guvenlik konularında en cok sorulan sorulardan birisi alınan emekli aylığına ilave olarak ikinci bir aylık alınıp alınmayacağına yonelik sorulardır. Bu soru emekli olan memurun kendisine ilişkin olabileceği gibi memurun olumu dolaysıyla dul ve yetimleri ile de ilgili olabilmektedir. Bugunku dosyamızda, 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununu esas alarak, 5 ana başlıkta bu soruna yer vereceğiz. Dosyanın ayrıntısı icin başlığa tıklayınız. DEVLET MEMURİYETİ HİZMETİ OLANLARIN KENDİLERİ, OLUMLERİNDE DUL VE YETİMLERİ HANGİ HALLERDE 5434 SAYILI KANUNA GORE BİRDEN FAZLA AYLIK ALABİLMEKTEDİRLER.
1- Dul Eşler:
5434 sayılı Kanunun 68 inci maddesine gore;
Dul eşler kendi hizmetlerinden dolayı bağlanan emekli aylıkları ile birlikte, hizmet suresi 5 yıldan fazla iken vefat eden, yahut emekli aylığı almakta iken vefat eden devlet memurluğu hizmeti olan eşinden dolayı dul aylığı alabilmektedirler.
5434 sayılı Kanunun 68. Madde metni:
?(Değişik: 14/3/19853166/1 md.) Emekli, adi malulluk, vazife malulluğu aylığı alan veya iştirakci olan dul eşe % 50 oranında dul aylığı bağlanarak odenir.?
2- Anne ve Babalar:
5434 sayılı Kanunun 72 inci maddesine gore;
Anne ve babalar, kendi emekli aylıkları, yetim aylıkları veya dul aylıkları olsa dahi, yani sosyal guvenlik kapsamında (SSK.lı, Bağ-Kur'lu, Devlet memurluğu gibi calışmaları olması veya bu calışmalarından dolayı emekli aylığı bağlanmış olsa dahi) bir aylık veya gelirleri olsa dahi; aşağıda acıklanan olaylar neticesinde vefat eden cocuklarından dolayı ayrıca vazife malulluğu yetim aylıklarını alabilmektedirler. Ancak, anne ve baba cocuklarından dolayı aldıkları aylıklar, cocuklarının eşine veya cocuklarına bağlanan aylıkları etkilememektedir. Vefat edenin eşine veya cocuklarına bağlanan aylıklarda bir azalma olmamaktadır.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 47. maddesinin sekizinci fıkrasında belirtilen durumlar, (bu durumlar harp malulluğu aylığı bağlanması gerektiren durumlardır. 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununun 64 uncu maddesinde belirtilmekte iken, 5510 sayılı Kanunun 47. maddesine taşınmıştır.)
2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun kapsamına giren durumlar,
2566 sayılı Bazı Kamu Gorevlilerine Nakdi Tazminat Verilmesi ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun kapsamına giren durumlar,
3713 sayılı Terorle Mucadele Kanunu kapsamına giren durumlar,
5434 sayılı Kanunun 72. Madde metni:

?(Değişik:1/4/19984354/2 Md.) 5510 sayılı Kanunun 47 nci maddesinin sekizinci fıkrasında belirtilen durumlardan dolayı veya 3/11/1980 tarihli ve 2330 sayılı Kanun ile bu Kanuna ek 18/12/1981 tarihli ve 2566 sayılı Kanun kapsamında mutalaa edilen gorevler nedeniyle hayatlarını kaybetmiş bulunan iştirakcilerle bunlardan aylık almakta iken olenlerin, baba veya analarına, olum tarihini takip eden aybaşından gecerli olarak aylık bağlanır. Babaya bağlanan aylık, dul ve yetimlerin bulunması hali de dahil, ana ve babaya eşit olarak paylaştırılarak odenir. Dul ve yetimlerle beraber baba veya anaya aylık bağlanması halinde, eş ve cocukların aylıkları baba veya ananın bulunmadığı durumlarda bağlanacak aylıktan az olamaz. 3/11/1980 tarihli ve 2330 sayılı Kanun ile bu Kanuna ek 18/12/1981 tarihli ve 2566 sayılı Kanun kapsamında mutalaa edilen gorevler nedeniyle bağlanan aylıklar Bakanlar Kurulu Kararıyla iki katına kadar cıkartılabilir. Odenecek aylığın Bakanlar Kurulunca artırılması halinde, bağlanan aylıkta meydana gelecek farklar ile dul ve yetimlerle beraber aylık bağlanması halinde, baba veya anaya bağlanan aylıklar da sosyal guvenlik kurumlarınca Hazineden tahsil edilir.
(Ek fıkra: 17/4/2008-5754/75 md.) Yukarıdaki hukumler 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Kanunun 4 uncu maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalılar ile hak sahipleri hakkında ilgisine gore uygulanır.?
3- Vazife Malulu Er ve Erbaşlar:
Er ve erbaş olarak askerlik gorevlerinden kaynaklanan nedenlerden dolayı vazife malulluğu aylığı alanlar, daha sonra devlet memurluğu hizmetlerinden dolayı aylık alma durumuna girdiklerinde, erlikten dolayı vazife malulluğu aylıkları ile birlikte devlet memurluğundan dolayı emekli aylığını birlikte, yani iki aylığı birlikte alabilmektedirler.
5434 sayılı Kanunun 101. Madde metni:

?Vazife malulluğu aylığı alan erlerden, sonradan emeklilik hakkı tanınan vazifelere tayin edilenlerin, ceşitli sebeplerle ayrılışlarında veya olumlerinde bu vazifelerinden dolayı haklarında bu kanunun ilgili hukumleri ayrıca uygulanır.?
4- Vatani Hizmet Tertibinden Aylık Alanlar:
1005 sayılı İstiklal Madalyası Verilmiş Bulunanlara Vatani Hizmet Tertibinden Şeref Aylığı Bağlanması Hakkında Kanuna gore vatani hizmet tertibinden aylık alanlar, kendi emekli, adi malulluk, vazife malulluğu aylıklarını veyahut devlet memuru olarak calışmaları halinde de bu gorev aylıklarını alabilmektedirler.
1005 sayılı Kanunun 1. Madde Metni:
?(Değişik birinci fıkra: 28/8/19913761/1 md.) Milli mucadeleye iştirak eden ve bu sebeple kendilerine İstiklal Madalyası verilmiş bulunan Turk vatandaşları ile 1950 yılında Turk Tugayının Kore'ye ayak bastığı Ekim ayında başlamak ve 1953 yılı Pan-Munjon Ateşkes Anlaşmasına kadar Kore'de fiilen savaşa katılmış olan Turk Vatandaşlarına ve 1974 yılında Temmuz 1 inci ve Ağustos 2 nci Barış Harekatına Kıbrıs'ta fiilen gorev alarak katılmış olan Turk Vatandaşlarına, hayatta bulundukları surece, vatani hizmet tertibinden 5750 gosterge rakamının her yıl Butce Kanunu ile tespit edilen memur maaş katsayısı ile carpılmasından bulunacak miktarda aylık bağlanır. (Ek cumle: 4/8/19994432/1 md.) Hak sahibinin olumu halinde bu aylık dul eşe ve %75 oranında bağlanır, ancak dul eşin tekrar evlenmesi halinde kesilir. (Ek cumle: 6/3/2007-5595/1 md.) Yukarıda belirtilenlerden herhangi bir sosyal guvenlik kurumundan gelir veya aylık bağlanmadığı gibi, zorunlu olarak sosyal guvenlik kurumlarından birine tÂbi olmayı gerektiren bir işte de calışmadığını belgelemek suretiyle yazılı talepte bulunan hak sahiplerinin aylıkları ise yazılı taleplerinin Sosyal Guvenlik Kurumu Başkanlığının kayıtlarına gectiği tarihi takip eden aydan gecerli olmak uzere ve bu durumları devam ettiği muddetce 16 yaşından buyuk işciler icin uygulanan 30 gunluk net asgarî ucret tutarı (dul eşler icin bu tutarın % 75'i) esas alınarak odenir.
(İkinci fıkraEk: 28/8/19913761/1 md; Mulga: 5/3/19923784/1 md.)
Bu Kanundan once, ozel bir kanunla kendilerine vatani hizmet tertibinden aylık bağlanmış olanlar hakkında yukarıdaki fıkra hukmu uygulanmaz.?
5- SSK.lı veya Bağ-Kur?lu evlenmemiş, evlenip boşanmış veya eşinin olumu sonucu dul kalan kız cocuğu:
SSK. Veya Bağ-Kur'dan kendi yaşlılık aylıklarını, eşlerinden dolayı dul aylıklarını alan bir kız cocuk, aynı zamanda devlet memuru emeklisi olan veya hizmet suresi 5 yıldan fazla olan babasından veya annesinden de yetim aylığı alabilmektedir. Kız cocuk, devlet memuru babası veya annesinden dolayı yetim aylığı alabilmesi icin kendisinin devlet memuru olmaması ve evlenmemesi şarttır.
5434 sayılı Kanunun 75. Madde metni:
?Kendisinden aylık bağlanacak olanların olumu tarihinde evli bulunmıyan kız cocuklarına aylık bağlanır.
Evlenme dolayısiyle aylığı kesilmiş olanlardan sonradan boşanan veya dul kalanların da eski aylıkları bağlanarak odenir.
Olum tarihinde evli olmaları sebebiyle aylık bağlanmamış kız cocuklarından bilahare boşanan veya dul kalanlara da bu tarihleri takibeden ay başından itibaren aylık bağlanır. Bu takdirde evvelce 68 inci madde gereğince olum tarihinde mustahak dul ve yetimlere bağlanmış olan aylıklarda; bu kere aylık bağlanan cocuk da nazara alınmak suretiyle gerekirse duzeltme yapılır.?
Sosyal Guvenlik Kurumunun 2009-70 sayılı Genelgesi icin tıklayınız.