65 yaş oncesinde, hizmet ve yaş koşullarını taşıdığı icin emeklilik talebinde bulunan bir Devlet memuru, emeklilik talebinden vazgecebilir mi? Emekli olmuş ise emeklilik işlemini iptal edebilir mi? 65 yaş oncesinde, hizmet ve yaş koşullarını taşıdığı icin emeklilik talebinde bulunan bir Devlet memuru, emeklilik talebinden vazgecebilir mi? Emekli olmuş ise emeklilik işlemini iptal edebilir mi?
Emekli olan memur, emekliliğinin iptalini isteyebilir mi? Yazımızda bu konuyu değerlendirmekteyiz.
Genel olarak memurların calışma sureleri 65 yaşlarını doldurdukları tarihte sona erer. Bu yaştan once emeklilik memurların talebi ile gercekleşir ve Kurumlar memurun emeklilik talebi olmadan 65 yaşlarını doldurmadan emeklilik işlemini tesis edemez. Memurlar emekli aylığı bağlanması icin, bazı durumlar dışında (bu durumlar yaş haddi, kadrosuzluk, resen emeklilik gibi durumlar) zorlanamaz.
Memurlar, hizmet ve yaş şartlarını taşırlarsa talep etmeksizin emekli olamazlar. Emekli olmak, emeklilik zamanını tespit etmek memurun iradesiyle gercekleşen bir durumdur. Memurlar, emeklilik koşullarını, yani hizmet + yaş koşullarını tamamladıktan sonra talepleri uzerine emeklilik işleminin yapılmasını isteyebilirler.
Peki, emeklilik işleminin yapılmasını talep eden, ancak emeklilik işleminde beklediği durumlar dışında bir durumun ortaya cıktığını goren memur emeklilik işlemini iptal ettirebilir mi?
Memurun bekleyip de farklı ortaya cıkan durumlar neler olabilir.
Bir memur, calışırken bulunduğu derece ve kademenin emeklilik işleminde daha duşuk olduğunu gordukten sonra emeklilik işleminin iptalini isteyebilir. Zira intibak işlemi, sitemizde de zaman zaman değerlendirdiğimiz konulardan biridir ve emekli aylık ve emekli ikramiye tutarını etkileyen bir işlemdir. 1 inci derece 4 uncu kademe + 2200 ek gosterge uzerinden aylık ve ikramiye tutarını alacağını bekleyen bir memur, emeklilik işleminde 2 nci derecenin 1600 ek gostergesi uzerinden emeklilik işleminin yapıldığını gorduğu an hem emekli aylık tutarında hem de emekli ikramiye tutarında azalma olduğunu gorduğunden, emeklilik işleminin iptal edilmesini isteyebilir. Yani yuksek okul mezunu 30 yıl hizmeti olan bir kişi ¼ + 2200 uzerinden emekli işlemi tesis edilmiş olsa bugun icin aylık 2386 TL. aylık, 86050 TL. ikramiye alır, ancak yine yuksek okul mezunu olan kişinin emeklilik işlemi 2/6 + 1600 uzerinden yapıldığında ise 2086 TL. aylık, 75235 TL. ikramiye alır, bu fark durum emeklilik konumundaki bir kişi icin onemli olmaktadır.
Memurluğa başladıktan sonra ust oğrenimi bitiren memur emsal intibak işlemine tabi tutulur, Emsal İntibak işlemlerinde;
- Ortaoğrenimi bitirenlerde 30 Haziran,

- Yuksekokulu bitirenlerde 31 Temmuz,
Tarihi kullanılmaktadır.
30 Haziranda terfi eden memurun 15 Temmuzdaki gorev aylığını alması, 31 Temmuzda terfi eden memurun da 15 Ağustos gorev aylığını alması gerekir ki, terfi ettiği intibak uzerinden emeklilik işlemleri yapılsın. Terfi ettiği ayı takip eden aybaşındaki gorev aylığını almadan emekli olan memur burada hak kaybına uğrar.
- Memurun sicil notu ortalamalarından alacağı kademeler, doktora, staj, ilave derece ve kademeler yanlış uygulanmış olabilir, bu durumda memur intibak acısından hak kaybına uğrayabilir.
Bir başka durum olarak, emekli ikramiyeleri tam yıllara karşılık yapılmaktadır ve ozel sektor işyerlerinde ve bazı durumlarda resmi sektor işyerlerinde gecen surelerinin de emekli ikramiyesi yıllarına ekleneceğini duşunup ona gore hesap yapmış olabilirler. Ancak emekli işleminde bu beklentileri karşılanmadığını gordukten sonra da emekliliklerinin iptalini isteyebilirler. Yukarıda yaptığımız hesaplama burada da ikramiye acısından gecerli olmaktadır.

Yine bir başka durum olarak da, genel olarak kamu işyerlerinde uygulama olarak bir memur emekli olmak istediğinde emeklilikten once birikmiş yıllık izinlerini kullanıp ondan sonra emekli olmak isterler. Bunun icin de yıllık izinleri oncesinde ileriki bir tarih olarak emeklilik talep dilekcelerini verirler ve Kurumlarda bu talebi yerine getirirler. Ancak, memur yıllık izin bitiminde emekli olmak icin daha erken olduğunu duşunup genc yaşta erken emekli olmaktan vazgecebilir ve emekli olmak istemez.
Bu ornek durumlar emekli işleminin iptalini gerektirir mi. Kurumlar tarafından emeklilik onayı alınıp emeklilik belgeleri de Sosyal Guvenlik Kurumuna gonderilen bir memurun emeklilik işlemleri iptal edilebilir mi?
Emekli olmayı talep eden memur hakkında Kurumların en yuksek amirinin onayı alınarak emeklilik işlemleri yururluğe girer. Talep tarihinden itibaren 1 ay gectikten sonra da Kurumlar tarafından memurun goreviyle ilişiğinin kesilmesi gerekir. Bu husus 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Madde 48 hukmunde kurala bağlanmıştır.
5510 sayılı Kanun Madde 28 de bulunan diğer bir hukum şu şekildedir: "Yukarıdaki fıkralarda belirtilen yaşlılık aylıklarından yararlanabilmek icin, ..... 4 uncu maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen sigortalıların ise istekleri uzerine yetkili makamdan emekliye sevk onayı alındıktan sonra ilişiklerinin kesilmesi şarttır."
Hak kaybına uğrayan memurunun goreve tekrar başlama talepleri kabul edilebilir mi?

Emeklilik mevzuatlarında, kendi hur iradelerini kullanarak emeklilik muracaatını yapmış memurların, tekrardan goreve donmelerini sağlayacak bir hukum yoktur. Aksine, yıllar oncesinde emekli memurun emeklilik iptal talebinin geri alınamayacağı konusu Danıştay tarafından incelenmiş ve 8.1.1972 tarihli ve 1968-9 sayılı Esas numaralı, 1972-1 sayılı da Karar numaralı İctihat kararı ile, memurların emeklilik tasarrufunun geri alınmasının idare hukukunda bulunması gereken guven ve istikrar esaslarını zedeleyeceği gerekcesiyle, memurun talebinin kabul edilemeyeceği belirtilmiştir.
Ayrıca, emekliye sevk onayından once emekli olma talebinden vazgecme dilekcesini vermesine rağmen Kurumları tarafından kabul edilmeme durumu halinde ise yine mahkemelerce emeklilik işleminin iptal edilmesi gerektiği yonunde kararlar da bulunmaktadır.
Sonuc değerlendirmemiz olarak;
Emekliliğin iptalini isteyen memurun ileriki bir tarihte emekli olacağını belirttiği tarihten once ve emeklilik talep tarihinden 1 ay gecirmeden once Kurumuna emeklilik işleminin iptal edilmesini istemesi halinde mumkun olabileceğini değerlendirmekteyiz.
Ancak, memurun belirttiği emeklilik tarihi itibariyle emekliye sevk onayı alındıktan sonra emeklilik işleminin iptal edilmesini istemesi halinde bu işlemlerin iptal edilemeyeceğini değerlendirmekteyiz.
Danıştay'ın kararı ve mahkemelerin memurun belirttiği emeklilik tarihinden once vazgecme dilekcesini verme mecburiyeti, memurun yanlış yonlendirilmesiyle bir hak kaybına uğraması durumunda uygulanabilir mi?
Değerlendirmemiz ve tavsiyemiz;
Danıştay kararı, bu durumu bir şekle bağlamıştır. İradesini kullanan memur goreve donmeyi talep etse de, idari yargı kararlarında Danıştayın bu ictihat kararını kullanarak memur aleyhine karar verebilir. Ayrıca mahkemelerce yine talep tarihinden once vazgecme dilekcesinin verilmiş olmasını kural olarak araması yanlış işlemler neticesinde memurun aleyhine bir durum ortaya cıkması durumunda farklı kararlara yol acabilir mi. Değerlendirmemiz, memurun takdiri dışında ortada yanlış yonlendirmeyle veya kurumlar arası farklı goruş ayrılığından kaynaklanan bir durumdan dolayı bir hak kaybı soz konusu ise, bu durum dikkate alarak memurun gorevine donmesini mumkun hale getirilmesi gerektiğini değerlendirmekteyiz. .
Ancak emeklilik işlemleri tesis edilip kesinleştikten sonra, memurun kurumlar tarafından goreve başlatamayacakları ve emeklilik işlemini iptal ettiremeyeceklerini değerlendirmekteyiz.
Devlet memurunun emekli olma muracaatını yapmadan, kendi sosyal guvenlik haklarını oğrenmeleri gerektiğini tavsiye etmekteyiz.
Emeklilik oncesinde her memur, gorev yaptığı biriminden;
1- Emekli hizmet suresi ile hangi yaşta emekli olacağını oğrenmesi gerekir.
2- Sigortalı veya Bağ-Kurlu hizmetleri olanlar varsa bu hizmetlerini oğrenmesi gerekir.
3- Emekli olduğunda derecesi, kademesi, ek gostergesinin ne olacağını oğrenmesi gerekir.
4- Emekli olduğunda ne kadar aylık alabilir, ne kadar ikramiye alabilir bu bilgileri de oğrenmesi gerekir.
5- Kurumların da ilgililerin bu taleplerini sağlayacak şekilde gerekli bilgileri vermesi gerektiğini soyleyebiliriz.