Devlet Memurlarının goreve başlamalarında ve de emekliliklerinde doğum yaşını değiştirmek/duzelttirmek nasıl yapılır. Yaş dolumu nasıl hesaplanır. HEM 5434, HEM DE 5510 A TABİ MEMURLARIN EMEKLİLİKLERİNE YAŞ TASHİHİ KURALLARI
Yaş duzeltilmesi, yani kanundaki ifadesine gore yaş tashihi, sosyal guvenlik hukuku ile medeni hukuk uygulamalarında farklılık gosterir.
Yaş duzeltilmesi, yani hem 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı hem de 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunundaki ifadesine gore yaş tashihi, her iki Kanunda farklılık gosterir.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 2008 yılı Ekim ayı itibariyle yururluktedir. Bu tarihten once memur olanlar icin 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu kuralları gecerlidir.
A) 5434'E GORE YAŞ TAHSİSİ
5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu Madde 105 kuralları;
- Emeklilik hakkı tanınan bir goreve ilk defa başlama sırasında Kurumlara verilen nufus huviyet cuzdanlarındaki yazılı doğum tarihleri esas alınır.
- Şayet 18 yaşını tamamladıktan sonra yaş duzeltilmesi yapılmış ise 18 yaşının doldurulması tarihindeki doğum tarihi esas alınır.
- Nufus cuzdanlarındaki doğum tarihleri ile nufus kayıtlarındaki doğum tarihleri farklı ise nufus kayıtlarındaki tarih esas alınır. Şayet birden fazla nufus kaydı bulunması ve bu kayıtlarda farklılık olması halinde ise tarihi eski olan kayıt, sonraki kayıt idare veya kaza mercilerinden verilmiş bir karar ile yapılmış veya duzeltilmiş ise, kararlar nufus kayıtlarına henuz gecirilmemiş olsa bile memurlar icin bu karar 18 yaşın doldurulmasından once olmak şartıyla bu kayıt esas alınır.

- Maddede yer alan onemli kural şu şekildedir. "Ancak, doğum tarihlerinde, memurlar icin 18 yaşın doldurulmasından sonra yapılan duzeltmeler dikkate alınmaz."
- Doğum tarihlerinde ay gosterilmemiş ise o yılın Temmuz ayının birinci gunu, ay yazılı gun gosterilmemiş ise o ayın birinci gunu, doğum gunu sayılmaktadır.
- TSK. mensupları icin farklı ay ve gun olarak şu kural bulunur. Doğum tarihlerinde ay ve gun yazılı olmayanlar ile doğum gunleri 1 Eylulden once olanlar icin 1 Eylul, doğum gunleri 1 Eylulden ve daha sonra olanlar icin ise takip eden yılın 1 Eylulu olarak kabul edilir. Bu farklılık TSK. mensuplarının 30 Ağustos itibariyle kadrosuzluk nedeniyle emekli olunması ve terfi işlemlerinin yapılması nedeniyle yapılmış bir yasal uygulama olarak gorulmektedir.
Değerlendirmemiz:
18 yaşının doldurulmasından once yapılmış olan yaş tashihleri sosyal guvenlik hukukunda gecerli olur,

Ancak 18 yaşının doldurulmasından sonra yapılmış olanlar ise gecersiz olur.
Bu sosyal guvenlik hukukunda 2008 oncekiler icin kesin ifade edilmiş bir husustur.
5510'A GORE YAŞ TAHSİSİ
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda yeni memurlar icin yaş duzeltmeleri eski memurlardan genel kurallar olarak aynı olmakla birlikte farklıdır.
Kuralları şu şekildedir:

- Devlet memurluğuna başladıklarında nufus kutuğunde kayıtlı bulunan doğum tarihleri esas alınmaktadır.
- Şayet Devlet memuru goreve başlamadan once yaş tashihi yaptırmışsa yapılan yaş tashihi gecerli olur, goreve başladıktan sonra yaptırırsa gecerli olmaz.
- Nufus kayıtlarında doğum ay ve gunleri yazılı olmayanlar 1 Temmuz'da, doğum ayı yazılı olup da gunu yazılı olmayanlar o ayın birinde doğmuş sayılır.
- Turk Silahlı Kuvvetleri mensuplarının 5434 sayılı Turkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun 40 ıncı maddesinde belirlenen yaş hadleri sebebiyle emeklilik işlemleri, doğum tarihlerinde ay ve gun yazılı olmayanlar ile doğum gunleri 1 Eylulden once olanlar icin 1 Eylul, doğum gunleri 1 Eylul ve daha sonra olanlar icin muteakip yılın 1 Eylul tarihinde yapılır.
2008 yılı Ekim ayından once memur olanlarla, bu tarihten sonra memur olanların yaş tashihleri konusunda genel değerlendirmemiz:
Eski memurlar yaş tashihlerinde dezavantajlı olmaktadırlar. Zira, eski memurlarda 18 yaş kesin olarak belirtilmiştir.
Yeni memurlar yaş tashihlerinde avantajlı olmaktadırlar. Bunlar icin 18 yaş kesin bir tarih olarak belirtilmemiş, memur olarak goreve başladıkları tarihteki nufus kayıtlarındaki doğum tarihleri esas alınmıştır. Yani memur goreve 25 yaşında da başlasa, bu yaşa kadar yaptıracağı yaş tashihleri gecerli olacaktır.
Hem eski, hem yeni memurlar icin yaş tashihinde hatalı işlem yapılmışsa ne olur:
Kuralına uygun olarak yapılmış yaş tashihi ile nufus memurluklarınca yapılan maddi hatalar neticesinde yapılan yaş tashihlerinin birbiriyle karıştırılmaması gerekmektedir.
5490 sayılı Nufus Hizmetleri Kanunu Madde 35, 38 hukumlerine gore yapılmış bir hatanın duzeltilmesi işlemi ise, bu işlem ister 18 yaşından once ister 18 yaşından sonra yapılmış olsa dahi, sosyal guvenlik hukukunda gecerli olacağını değerlendirmekteyiz.
18 yaşının doldurulmasından once yapılmış olan yaş tashihleri sosyal guvenlik hukukunda gecerli olur, ancak 18 yaşının doldurulmasından sonra yapılmış olanlar gecersiz olur. Bu sosyal guvenlik hukukunda kesin ifade edilmiş bir husustur. Ayrıca yargı kararlarınca da kabul edilmiş bir işlemdir.
Sosyal guvenlik hukukunda yaş tashihleri Devlet memurunun daha erken yaş grubunu tamamlamaya sağlayan bir sistem olmaktadır.
18 yaşının doldurulmasından once yaş tashihi yapıp, yaşını buyultmuş şekilde memurluğa başlayan bir memur, emeklilik yaş gruplarını veya zorunlu 65 yaş grubunu daha evvel tamamlayabilmektedir. Bu da daha once emekli aylığı bağlanması işleminin yapılmasını gerektirir.
B) YAŞ DOLUMU HESAPLAMASI;
Emeklilikte, yaşın doldurulması mı, yoksa yaşa girilen tarih mi esas alınır? Genelde bu hesaplamayı memurlar yapmaktadırlar.
Memurlar, emekli olmadan once yaptıkları hesaplamalar, tamamıyla alacakları aylık ve ikramiye konularına endeksli olmaktadır. Tabi ki bu hesaplamada onemli olan memurun hizmet suresi ve emekli olacakları yaş grubunun hangi tarih olacağıdır.
Emeklilikte yaş hesaplamasında mutlaka yaşın dolum tarihi esas alınır, girilen yaştan gun alma kabul edilmez:
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 40 ıncı maddesinde 18 yaşını tamamlayanların Devlet memuru olabilecekleri, ayrıca bunlardan bir meslek veya sanat okulunu bitirenlerin en az 15 yaşını doldurmuş olmak ve Turk Medeni Kanununun 12 nci maddesine gore kaza i ruşt kararı almak şartıyla Devlet memurluklarına atanabilecekleri, belirlenmiştir. Buradaki ibareden mutlak suretle 18 yaşının tamamlanması şartının arandığı, anlaşılmaktadır.
5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununun 12 nci maddesinde, 18 yaşını bitirmiş olanların memurluktan dolayı sosyal guvenlik haklarından yararlanabilecekleri belirtilmiştir.
5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununun 105 inci maddesinde yaş duzeltmelerinde, yani yaş tashihlerinde 18 yaşını doldurduğu tarih esas alınacağı belirtilmiştir.
Kademelendirilmiş yaş gruplarının tespit edildiği 5434 sayılı Kanun Madde 39 ve Gecici Madde 205 hukmunde de yaşının doldurulması gerektiği ibaresi bulunur.
Sonuc olarak, emeklilikte yaş hesaplamalarında yaşın girildiği tarih değil, yaşın doldurulduğu tarih olmaktadır.
Ornek: 12.08.1978 doğumlu kadın veya erkek bir devlet memurunun 53 yaşına tabi olduğunu kabul ettiğimizde, ancak bu yaşın dolum tarihinde emekliliğe hak kazanır. Yani 12.08.1978 + 53 = 12.08.2031 tarihinde yaşını doldurmuş olur. Ancak bu tarihten sonra hizmet suresi de tamamsa emekli olabilir.
22.10.1958 doğumlu bir devlet memuru yaş haddinden (Kadın veya erkek memur 65 yaşından dolayı) emekliye sevki 65 yaşını dolduracağı tarihte olur. 22.10.1958 + 65 = 22.10.2023 tarihinde kurumu bu kişiyi emekliye sevk eder. Yani 22.10.2022 tarihi yaşa girildiği tarih olur, bu tarihte resen emeklilik olmaz, resen emeklilik 65 yaşının biteceği 22/10/2023 tarihinde olur.