Danıştay oğretim uyelerinin yeniden atanmalarında akademik gayret ve akademik gelişiminin universitelerce değerlendirilmesi gerektiğine dikkat cekti. Bir universitede doktor oğretim uyesi olarak gorev yapan kişinin gorev suresi uzatılmasına ilişkin karara, ilgili oğretim uyesinin gorev yaptığı bolum başkanı tarafından iptal davası acılmıştır.
Universite senatosunca belirlenen kriterler gereğince, atanma kriterleri komisyonunca adayın yeterli akademik puana ulaştığı yolundaki rapor sonrası kişi hakkında uc juri uyesinin olumlu goruşleri sonrası yeniden ataması yapılmıştır. İlk derece mahkemesi, kişinin gorev suresi uzatımıyla ilgili karara esas olarak kurulan juride ilgili birim yoneticisi (bolum başkanı) bulunmadığından dava konusu işlem iptal etmiştir.
Danıştay Sekizinci Dairesi ise; gorev suresi uzatma işlemlerinin ilk atama işlemi gibi değerlendirilemeyeceği, dolayısıyla juride ilgili bolum başkanının olmaması nedeniyle işlemi iptal eden idare mahkemesi kararında hukuki isabet gormeyerek yeni bir karar vermek uzere dosyayı iade etmiştir.
Ayrıca Danıştay;
-İlk defa ilan edilen doktor oğretim uyesi kadrosuna başvuran adayların bilimsel calışmalarının akademik değerlendirmesinin, adayın anılan kadroya atanmak icin yeterli akademik birikime sahip olup olmadığının tespitine yonelik olduğunu; gorev suresi sona eren adayların gorev surelerinin yenilenmesine ilişkin surecte yapılan akademik değerlendirmenin ise; adayın atandığı sure icerisinde yapmış olduğu akademik calışmaların, akademik gayretinin, akademik gelişiminin takibine yonelik olduğunu,
-Doktor oğretim uyesi kadrosuna ilk defa yapılacak atama ile mevcut gorev suresinin sona ermesi sebebiyle yapılacak atamaların niteliği itibariyle birbirinden farklı oluşu sebebiyle bu atamalarda uygulanacak usul ve esasların da farklı olması sonucunu doğurduğunu,
-Gorev suresi uzatılacak kişi ile değerlendirme yapan kişiler hakkında husumetin bulunmaması gerektiğini,
Vurgulamıştır.
T.C.

D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2015/10487
Karar No : 2019/8108
Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) : ... Universitesi Rektorluğu

Vekili :
Karşı Taraf (Davacı) : ...
İstemin Ozeti : ... İdare Mahkemesinin ... gun ve E:..., K:... sayılı kararının hukuka aykırı olduğu one
surulerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istemidir.
Savunmanın Ozeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi : ...
Duşuncesi : İstemin kabulu ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği duşunulmektedir.
TURK MİLLETİ ADINA
Hukum veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği goruşuldu:
Dava; ... Universitesi, Fen Edebiyat Fakultesi Turk Dili ve Edebiyatı Bolumu'nde bolum başkanı olan davacı tarafından, oğretim uyesi Yrd. Doc. Dr. ...'ın gorev suresinin "3" yıl sureyle uzatılmasına ilişkin 15/07/2014 tarih ve 9605 sayılı davalı idare işleminin iptali istemiyle acılmıştır.
İdare Mahkemesince, bir idari işlemin tesisinde hangi şekle uyulacağının Anayasa, Kanun, tuzuk veya yonetmelikce belirlenmiş olması durumunda işlemin bu şekle uygun olarak tesis edilmesinin idare yonunden zorunluluk olduğu, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulu Kanunu'nun 2. maddesinin, idari işlemlerin, yasa veya diğer duzenleyici tasarruflarla ongorulen şekle uyulmadan tesis edilmeleri halini bu işlemlerin iptalini gerektiren nedenlerden biri olarak saydığı, bu bağlamda; 2547 sayılı Yasanın 23. maddesine aykırı olarak oluşturulan, aralarında yardımcı docentlik kadrosunun ilan edildiği birim yoneticisinin yer almadığı juri uyelerince hazırlanan raporlar dikkate alınarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekcesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
2547 sayılı Yuksekoğretim Kanunu'nun işlem tarihi itibariyle yururlukte olan "Yardımcı Docentliğe atama" başlıklı 23. maddesinde; "a. Bir universite biriminde acık bulunan yardımcı docentlik, isteklilerin başvurması icin rektorlukce ilan edilir. Fakultelerde ve fakultelere bağlı kuruluşlarda dekan, rektorluğe bağlı enstitu ve yuksekokullarda mudurler; biri o birimin yoneticisi, biri de o universite dışından olmak uzere uc profesor veya docent tespit ederek bunlardan adayların her biri hakkında yazılı mutalaa isterler. Dekan veya ilgili mudur kendi yonetim kurullarının goruşunu de aldıktan sonra onerilerini rektore sunar. Atama, rektor tarafından yapılır. (Değişik: 12/8/1986KHK 260/1 md.) Yardımcı docentler bir universitede her seferinde ikişer veya ucer yıllık sureler icin en cok 12 yıla kadar atanabilirler. Her atama suresi sonunda gorev kendiliğinden sona erer. b. Yardımcı docentliğe atanmada aranacak şartlar: (1) Doktora veya tıpta uzmanlık unvanını veya Universitelerarası Kurulun onerisi uzerine Yuksekoğretim Kurulunca tespit edilecek belli sanat dallarının birinde yeterlik kazanmış olmak,
(2) Fakulte, enstitu veya yuksekokul yonetim kurullarınca, biri o dilin oğretim uyesi olmak uzere
secilecek uc kişilik bir juri tarafından; sınava girenin kendi bilim alanında Turkceden yabancı dile,
yabancı dilden Turkceye 150200 kelimelik bir ceviriyi kapsayan yabancı dil sınavını başarmak.
c. (Mulga: 12/8/1986KHK 260/7 md.; Yeniden duzenleme: 18/6/2008-5772/3 md.) Universiteler, yardımcı docentlik kadrosuna atama icin bu maddede aranan asgari koşulların yanında, Yuksekoğretim Kurulunun onayını almak suretiyle, munhasıran bilimsel kaliteyi artırmak amacına yonelik olarak, bilim disiplinleri arasındaki farklılıkları da goz onunde bulundurarak, objektif ve denetlenebilir nitelikte ek koşullar belirleyebilirler." hukmu yer almaktadır.
İşlem tarihi itibariyle yururlukte olan 28/01/1982 tarih ve 17588 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yururluğe giren Mulga Oğretim Uyeliğine Yukseltilme Ve Atanma Yonetmeliği'nin "Yardımcı Docentliğe Başvurma ve Atanma" başlıklı 3. maddesinde; yardımcı docentliğe başvurabilmek icin doktora yapmış, tıpta uzmanlık unvanını almış veya Universitelerarası Kurulun onerisi uzerine Yuksekoğretim Kurulunca tespit edilecek sanat dallarının birinde yeterlik kazanmış olmak gerektiği, 4. maddesinde; bir birimde yardımcı docentlik kadrosunun acık bulunduğu en yuksek tirajlı beş gazeteden birinde, Turkiye olcusunde rektorlukce ilan edileceği, bu durumun, ayrıca rektorlerce butun universitelere ve yuksek teknoloji enstitulerine ilgili birimlerinde ilan edilmek uzere duyurulacağı, bu ilanda adaylara en az onbeş gunluk başvurma suresinin tanınacağı ve son başvurma tarihinin belirtileceği; yardımcı docentlik kadrosuna atanabilmek icin; şartları, bu Yonetmeliğin 7. maddesinde belirtilen ve fakulte, enstitu veya yuksekokul yonetim kurullarınca duzenlenecek olan yabancı dil sınavında başarı gostermek gerektiği, 7. maddesinde; yardımcı docentlik icin yabancı dil sınavının, biri o dilin oğretim uyesi olmak uzere, fakulte, enstitu veya yuksekokul yonetim kurulunca oğretim uyeleri arasından secilmiş uc kişilik bir juri tarafından yapılacağı, juri uyelerinin, o fakulte, enstitu veya yuksekokul
icinde bulunamadığı takdirde, universitenin veya yuksek teknoloji enstitusunun başka kuruluşlarından veya başka yuksekoğretim kurumlarından uye secilmek suretiyle juri oluşturulacağı, jurinin, yabancı dil sınavını son başvurma tarihinden itibaren onbeş gun icinde yapacağı, sınavın; Turkce'den yabancı dile, yabancı dilden Turkce'ye adayın kendi bilim alanında 150 ile 200 kelime arasında, bir ceviriyi kapsadığı, sınav sonucunda başarı ve başarısızlığı belirten bir tutanağın, sınav belgeleri ile birlikte dekanlığa, ilgili enstitu veya yuksekokul mudurluğune teslim edileceği, sınav sonucunun adaya aynı gun tebliğ olunacağı; 8. maddesinde ise; yardımcı docentlik icin başvuran isteklilerden yabancı dil sınavında başarı gosterenlerin, ozgecmişlerini, bilimsel calışma ve varsa yayınlarını dort nusha olarak ilgili dekanlık veya mudurluğe, yabancı dil sınavı sonucunun tebliğini izleyen uc gun icinde teslim edeceği, adayların durumlarını incelemek uzere ilan edilen kadrolar icin, fakultelerde veya fakultelere bağlı kuruluşlarda dekanın, rektorluğe bağlı enstitu veya yuksekokullarda mudurlerin, biri o birimin yoneticisi, diğeri o universitenin veya yuksek teknoloji enstitusunun dışından olmak uzere, adayın başvurduğu bilim alanı ile ilgili olan uc profesor veya docenti onbeş gun icinde tespit edeceği, dekan veya ilgili mudurun her aday icin bu oğretim uyelerine adaylarla ilgili dokumanları gondererek, bir ay icerisinde yazılı goruşlerini bildirmelerin isteyeceği, dekan veya ilgili mudurun yazılı goruşlerin alınmasından sonraki ilk yonetim kurulu toplantısına konuyu gotureceği ve aday veya adaylar hakkında ayrı ayrı goruş alacağı, bir acık kadroya birden fazla adayın başvurması halinde yonetim
kurulunun gerekceli olarak tercihini belirteceği, dekan veya mudurun kanaat ve onerilerini dosya ile birlikte rektore sunacağı, Rektorun atamanın yapılıp yapılmayacağına karar vererek gerekli işlemleri yuruteceği duzenlemiştir.
Yine anılan Yonetmeliğin 9. maddesinde; "Yardımcı docentler, fakultelerde ve fakultelere bağlı kuruluşlarda ilgili dekanın, rektorluğe bağlı enstitu ve yuksekokullarda ilgili mudurun, bolum başkanının goruşune dayanan onerisi ile, bir universitede veya yuksek teknoloji enstitusunde her seferinde ikişer veya ucer yıllık sureler icin en cok 12 yıla kadar Rektor tarafından atanabilir. Her atama suresi sonunda gorev kendiliğinden sona erer." duzenlemesi yer almaktadır. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 61. maddesinde; "Taraflardan biri davayı kaybettiği takdirde, ucuncu kişiye veya ucuncu kişinin kendisine rucu edeceğini duşunuyorsa, tahkikat sonuclanıncaya kadar davayı ucuncu kişiye ihbar edebilir. Dava kendisine ihbar edilen kişinin de aynı şartlarda bir başkasına ihbarda bulunması mumkundur ve bu şekilde ihbar tevali ettirilebilir." hukmu, 63. maddesinde ise; "Dava kendisine ihbar edilen kişi, davayı kazanmasında hukuki yararı olan taraf yanında davaya katılabilir." hukmune yer verilmiştir.
Yukarıda yer alan hukumlerden anlaşıldığı uzere; ilk defa acılan bir yardımcı docent kadrosuna yapılacak başvuruların usul ve esaslar gerek 2547 sayılı Kanun'un 23. maddesinde gerekse Oğretim Uyeliğine Yukseltilme ve Atanma Yonetmeliği'nin 8. maddesinde ayrıntılı olarak duzenlenmiş olup; buna gore; Rektorlukce ilan edilen kadroya başvuran adayların bilimsel calışmalarını iceren dosyalarının incelemek uzere ilan edilen kadrolar icin, fakultelerde veya fakultelere bağlı kuruluşlarda dekanın, rektorluğe bağlı enstitu veya yuksekokullarda mudurlerin, biri o birimin yoneticisi, diğeri o universitenin veya yuksek teknoloji enstitusunun dışından olmak uzere, adayın başvurduğu bilim alanı ile ilgili olan uc profesor veya docenti onbeş gun icinde tespit edeceği, dekan veya ilgili mudurun her aday icin bu oğretim uyelerine adaylarla ilgili dokumanları gondererek, bir ay icerisinde yazılı goruşlerini bildirmelerin isteyeceği, dekan veya ilgili mudurun yazılı goruşlerin alınmasından sonraki ilk yonetim kurulu toplantısına konuyu gotureceği ve aday veya adaylar hakkında ayrı ayrı goruş alacağı, bir acık kadroya birden fazla adayın başvurması halinde yonetim kurulunun gerekceli olarak tercihini belirteceği, dekan veya mudurun kanaat ve onerilerini dosya ile birlikte rektore sunacağı, Rektorun atamanın yapılıp yapılmayacağına karar vererek gerekli işlemleri yuruteceği gorulmektedir.
Uyuşmazlık; mevcut yardımcı docent kadrosunda gorev yaparken gorev suresi dolanların gorev surelerinin uzatılmasına yonelik işlemlerde de aynı prosedurun uygulanıp uygulanmayacağından kaynaklanmaktadır.
Burada; işlem tarihi itibariyle yururlukte olan 28/01/1982 tarih ve 17588 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yururluğe giren Mulga Oğretim Uyeliğine Yukseltilme ve Atanma Yonetmeliği 'nin 9. maddesinde yer alan; yardımcı docentlerin, fakultelerde ve fakultelere bağlı kuruluşlarda ilgili dekanın, rektorluğe bağlı enstitu ve yuksekokullarda ilgili mudurun, bolum başkanının goruşune dayanan onerisi ile, bir universitede veya yuksek teknoloji enstitusunde her seferinde ikişer veya ucer yıllık sureler icin en cok 12 yıla kadar Rektor tarafından atanabileceği kuralı dikkate alındığında; maddenin acıkca yardımcı docent kadrosundaki gorev suresi sona erenlerin gorev suresi uzatımlarında izlenecek proseduru duzenlediği gorulmektedir.
Oncelikle; universitelerce gorev suresi sona eren yardımcı docentlerin gorev surelerinin yenilenmesine yonelik olarak ilgililerin bilimsel yeterliliklerinin tespitine yonelik olarak Senatolarca belirlenmiş ilke, esas ve veya ozel koşullar getirilebileceği tabidir.
Bir başka anlatımla; ilk defa ilan edilen yardımcı docent kadrosuna başvuran adayların bilimsel calışmalarının akademik değerlendirmesinin, adayın anılan kadroya atanmak icin yeterli akademik birikime sahip olup olmadığının tespitine yonelik olduğu; gorev suresi sona eren adayların gorev surelerinin yenilenmesine ilişkin surecte yapılan akademik değerlendirmenin ise; adayın atandığı ikişer ya da ucer yıllık sure icerisinde yapmış olduğu akademik calışmaların, akademik gayretinin, akademik gelişiminin takibine yonelik olduğu tartışmasızdır.
Dolayısıyla yardımcı docentlik kadrosuna ilk defa yapılacak atama ile mevcut gorev suresinin sona ermesi sebebiyle yapılacak atamaların niteliği itibariyle birbirinden farklı oluşu, bu atamalarda uygulanacak usul ve esasların da farklı olması sonucunu da doğurmaktadır.
Dava dosyasının incelenmesinden; ... Universitesi, Fen Edebiyat Fakultesi'nde oğretim uyesi olarak gorev yapan Yrd. Doc. Dr. ...'ın beşinci kez gorev suresinin yenilenmesine yonelik olarak, ... Universitesi Senatosu'nun 28/06/2012 tarih ve 06/26 sayılı kararında belirtilen yardımcı docent gorev suresi uzatımlarında izlenecek prosedur gereğince; bolum kurulunun ilgilinin atanması yolunda olumsuz goruş bildirdiği, kriter komisyonunca yeterli akademik puana ulaştığı yolundaki rapor doğrultusunda, Yrd. Doc. Dr. ...'ın başvurusunu değerlendirmek ve hakkında yazılı goruş vermek uzere, ... Universitesi Edebiyat Fakultesi Turk Dili ve Edebiyatı Bolumu, Yeni Turk Dili Anabilim Dalı oğretim uyesi Doc. Dr. ..., ... ... Universitesi oğretim uyesi Prof. Dr. ... ile aynı universitenin Fen Edebiyat Fakultesi'nde oğretim uyesi olan Prof. Dr. ...'in juri uyesi olarak tespit edildiği; adı gecen juri uyelerinin tamamının hakkında olumlu goruş bildirmesi ve bu goruş ve raporların dikkate alınarak Yrd. Doc. Dr. ...'ın atamasının yapılması uzerine, davacı tarafından Yrd. Doc. Dr. ...'ın gorev suresinin "3" yıl sureyle uzatılmasına ilişkin 15/07/2014 tarih ve 9605 sayılı davalı idare işleminin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın acıldığı anlaşılmaktadır.
Her ne kadar, Mahkemece yapılan değerlendirme neticesinde 2547 sayılı Kanun'un 23. Maddesine aykırı olarak oluşturulan, aralarında yardımcı docentlik kadrosunun ilan edildiği birim yoneticisinin yer almadığı juri uyelerince hazırlanan raporlar dikkate alınarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekcesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş ise de; dava konusu işlemin ... ... Universitesi, Fen Edebiyat Fakultesi'nde oğretim uyesi olarak gorev yapan Yrd. Doc. Dr. ...'ın beşinci kez gorev suresinin yenilenmesine yonelik olduğu ve yukarıda yapılan acıklamalar doğrultusunda ilk atama usulune tabi olmayacağı gorulduğunden Mahkeme kararında hukuki isabet gorulmemiştir.
Bu durumda; Mahkemece işlemin esası yonunde bir değerlendirme yapılarak karar verilmesi
gerekmektedir.
Kaldı ki; dosyadaki bilgi belgelerden bolum başkanı olan davacı ile ataması yapılan Yrd. Doc. Dr. ...'ın aralarında husumet bulunduğu, bu durumun ise, davacının ilgilinin jurisinde bulunsa dahi davacı tarafından yapılacak akademik değerlendirmenin tarafsız, objektif ve denetlenebilir bir değerlendirme olamayacağı kanaati oluşturacağı tartışmasızdır.
Yine; dava konusu işlemin, ... ... Universitesi, Fen Edebiyat Fakultesi'nde oğretim uyesi olarak gorev yapan Yrd. Doc. Dr. ...'ın beşinci kez gorev suresinin yenilenmesine yonelik olduğu dikkate alındığında; gorulmekte olan davanın sonucunun Yrd. Doc. Dr. ...'ın hukuki durumuna doğrudan etki edeceğinden davanın anılan şahsa ihbarı da gerekmektedir.
Acıklanan nedenlerle; ... İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek uzere anılan Mahkemeye gonderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gun icerisinde kararın duzeltilmesi yolu acık olmak uzere, 02/10/2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi.