Oğrenci kocluğu ya da eğitim kocluğu da okul ortamında koc vasfını ustlenen oğretmen ile oğrenci arasında karşılıklı guven ve gonulluluk uzerine inşa edilen planlı bir gelişim ilişkisi ve bir iş birliği modelidir. Oğrenci/Eğitim Kocluğu Sertifika Programına katılıp bu işin eğitimin alınması gerekmektedir. Fakat bu gorevin mevzuat alt yapısı yoktur. Bu haberimizde Samsun ilimizde veya başka diğer illerde proje olarak uygulanan ve oğretmenlere resen verilen oğrenci ya da eğitim kocluğu gorevini yasal olup olmadığı araştıracağız.
Yukarıdaki yazıda ilgi tutulan maddeleri tek tek inceleyelim; Rehberlik Hizmetleri Yonetmeliğinin 35. maddesi madde başlığında da yazdığı gibi sınıf rehber oğretmeninin gorevlerinden bahsetmektedir.
Yine ilgi tutulan Ortaoğretim Kurumları Yonetmeliğinin16. maddesinde rehberlik hizmetlerinin Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik Hizmetleri Yonetmeliği hukumlerine gore yapılacağı, 17. maddesindezararlı alışkanlıklardan korunma ile ilgili yapılacaklar, 18. maddesinde Sosyal etkinlikler kapsamında oğrenci kulup faaliyetleri, 19. maddesinde okul ve cevre ilişkileri, 45. maddesinde yazılı ve uygulamalı sınavlar, 47. maddesinde sınav sonuclarının değerlendirilmesi, 49. maddesinde olcme ve değerlendirme sonuclarının duyurulması hususları hukum altına alınmıştır.
Fark edileceği uzerinde ileri surulen hicbir mevzuat hukmunde oğrenci ya da eğitim kocluğu gorevinden bahsedilmemektedir.
Kaldı ki Milli Eğitim Bakanlığı Yonetici ve Oğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın "Ek ders gorevi" 6. maddesinin 5. fıkrasındaki hukumlere gore oğrenci sosyal ve kişilik hizmetleri kapsamında danışman oğretmen olarak gorevlendirilen oğretmenler ile sınıf veya şube sorumluluğu verilen sınıf/şube rehber oğretmenleri gorevlerini yerine getirmektedirler.
Ayrıca idareler, Kanun ile yonetmelik ile getirilmeyen oğrenci yada eğitim kocluğu uygulamasını proje ile uygulamaya koyması, normlar hiyerarşisinde kanunların ve Yonetmeliklerin altında olan, sadece kanunları ve yonetmelikleri acıklamak ve detaylandırmak icin proje yada Resmi Yazılar ve Talimatlar ile uygulamaya sokamazlar.
Oğrenci yada eğitim kocluğu gorevini hem mesai icerisinde hem de mesai dışında hicbir uygulamaya sokulması yasal ve hukuki değildir.
Şoyle ki;
12.03.1964 tarih ve 11654 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan 439 Sayılı Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Yuksek ve Orta Dereceli Okullar Oğretmenleri İle İlkokul Oğretmenlerinin Haftalık Ders Saatleri İle Ek Ders Ucretleri Hakkında Kanun ile oğretmenlerin calışma saatleri duzenlenmiş ve kanunun acıklaması olan 16.12.2006 tarih ve 26378 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Yonetici ve Oğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar'ın "Aylık karşılığı ders gorevi" başlıklı 5. maddesi ve "Ek ders gorevi" başlıklı 6. maddesi ve diğer maddeler ile girilecek dersler belirlenmiştir.
Milli Eğitim Bakanlığı Yonetici ve Oğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın "Aylık karşılığı ders gorevi" başlıklı 5. maddesinde "(1) Kapsama dahil orgun ve yaygın eğitim kurumlarında gorevli;

a)Orgun ve yaygın eğitim kurumlarının mudur, mudur başyardımcısı ve mudur yardımcıları haftada 6 saat,
b)Okul oncesi ve sınıf oğretmenleri haftada 18 saat,
c)Genel bilgi ve meslek dersleri oğretmenleri haftada 15 saat,
c)Atolye ve laboratuvar oğretmenleri haftada 20 saat,
ders okutmakla yukumludurler. Bu yukumluluk oncelikle alanlarında, alanlarında ders bulunmayanlara ise ihtiyac halinde ve istekleri uzerine alanları dışında ders gorevi verilmek suretiyle yerine getirilir." hukumleri bulunmaktadır.

Bu hukumlerde yonetici ve oğretmenlerin alanlarında alabilecekleri aylık karşılığı ders sayıları ve alanlarında aylık karşılığı ders gorevi verilemeyen veya kısmen verilebilenlere, ihtiyac halinde ve istekleri uzerine alanları dışında da aylık karşılığı ders verilebileceği belirtilmiştir.
Yine; Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın "Ek ders gorevi" başlıklı 6. maddesindeki; "(1) Kapsama dahil orgun ve yaygın eğitim kurumlarında gorevli olup, aylık karşılığı ders gorevini tamamlayan;
a) Mudur, mudur başyardımcısı ve mudur yardımcılarına haftada 6 saate,
b) Genel bilgi ve meslek dersleri oğretmenlerine 6 saati zorunlu olmak uzere haftada 15 saate,
c) Atolye ve laboratuvar oğretmenlerine 20 saati zorunlu olmak uzere haftada 24 saate,

kadar alanlarında, alanlarında ek ders gorevi verilemeyen veya kısmen verilebilenlere, ihtiyac halinde ve istekleri uzerine alanları dışında da ek ders gorevi verilebilir." hukumleri bulunmaktadır.
Bu hukumlerde yonetici ve oğretmenlerin alanlarında alabilecekleri ek ders sayıları ve alanlarında ek ders gorevi verilemeyen veya kısmen verilebilenlere, ihtiyac halinde ve istekleri uzerine alanları dışında da ek ders verilebileceği belirtilmiştir.
Isparta İdare Mahkemesi 2011/298 Esas No, 2011/1270 Karar No ve 21.12.2011 tarihli kararında; "657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile memurların haftalık calışma saatlerinin duzenlendiği, ancak ozel Kanun ve Yonetmelikler uyarınca farklı calışma saatleri duzenlenebileceği, bu cercevede ilkoğretim okulu oğretmenleri icin Milli Eğitim Bakanlığı Yonetici ve oğretmenlerinin Ders ve Ek ders saatlerine ilişkin bakanlar kurulu kararı ile ozel duzenlemeler yapıldığı, bu cercevede ilkoğretim okulu oğretmenlerinin calışma surelerinin haftalık toplam 30 saat (18-12) olarak belirlendiği, diğer yandan gunluk ders ve teneffus surelerine ilişkin duzenlemelerin de Milli Eğitim Bakanlığı İlkoğretim Kurumları Yonetmeliğinde yer aldığı gorulmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, davalı idarece 03.10.2005 tarihinde Burdur İl'inde yer alan ilkoğretim okullarındaki butun oğretmenlere, okulda calışma yapmak ve vatandaşlarla diyaloglarını arttırmaları amacıyla saat 16:00'dan sonra izin verilmesine, bu saate kadar gorev yerlerinden ayrılmamaları gerektiğine ilişkin uygulamanın başlatıldığı, davacı sendika şubesi tarafından soz konusu uygulamanın kaldırılması talebiyle yapılan başvuranın davalı idarece reddedilmesi uzerine bakılmakta olan davanın acıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, ilkoğretim okulu oğretmenlerinin haftalık calışma saatleri ile okullardaki gunluk ders ve teneffus surelerinin yukarıda yer verilen mevzuat hukumleri uyarınca ayrıntılı olarak duzenlendiği, bu sureler dışında gorev yerinde kalmaya zorlanamayacakları sonucuna varılmış olup ilkoğretim okulu oğretmenlerinin saat 16:00'a kadar gorev yerlerinden ayrılamayacaklarına ilişkin uygulamanın kaldırılması talebinin reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır." acıklamalarına yer vererek ilkoğretim okulu oğretmenlerinin haftalık calışma saatleri ile okullardaki gunluk ders ve teneffus surelerinin mevzuatta ayrıntılı olarak duzenlendiği, bu sureler dışında gorev yerinde kalmaya zorlanamayacakları belirtilmiştir.
Ayrıca Isparta İdare Mahkemesi 2011/298 Esas No, 2011/1270 Karar No ve 21.12.2011 tarihli kararında; "657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile memurların haftalık calışma saatlerinin duzenlendiği, ancak ozel Kanun ve Yonetmelikler uyarınca farklı calışma saatleri duzenlenebileceği, bu cercevede ilkoğretim okulu oğretmenleri icin Milli Eğitim Bakanlığı Yonetici ve oğretmenlerinin Ders ve Ek ders saatlerine ilişkin bakanlar kurulu kararı ile ozel duzenlemeler yapıldığı, bu cercevede ilkoğretim okulu oğretmenlerinin calışma surelerinin haftalık toplam 30 saat (18-12) olarak belirlendiği, diğer yandan gunluk ders ve teneffus surelerine ilişkin duzenlemelerin de Milli Eğitim Bakanlığı İlkoğretim Kurumları Yonetmeliğinde yer aldığı gorulmektedir." şeklinde tespit de bulunarak oğretmenlerin mesai saatlerinin Milli Eğitim Bakanlığı Yonetici ve oğretmenlerinin Ders ve Ek ders saatlerine ilişkin bakanlar kurulu kararı olduğunu acıkca vurgulamıştır.
Bu karar Danıştay tarafından da onaylanmıştır.
DİDDK, oğretmen mesaisinin tanımında son noktayı koydu Ayrıca; 16.12.2006 tarih ve 26378 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Yonetici ve Oğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar'ın "Ek ders gorevi" başlıklı 6. maddesi 5. fıkrasında; "(5) Okul oncesi ve sınıf oğretmenleri ile bolum, atolye ve laboratuvar şefliği gorevi verilen oğretmenler haric olmak uzere, orgun eğitim kurumlarında ilgili mevzuatında belirtilen sosyal etkinlik faaliyetlerinde danışman oğretmen olarak gorevlendirilen oğretmenler ile sınıf veya şube sorumluluğu verilen sınıf/şube rehber oğretmenlerinin bu gorevlerinin haftada 2 saati ek ders gorevi sayılır. Bu dersler, ders dağıtım cizelgesinde "Oğrenci Sosyal ve Kişilik Hizmetleri" adıyla gosterilir. Bu kapsamda aynı kişiye hem danışman oğretmenlik hem de sınıf/şube rehber oğretmenliği gorevi verilmesi halinde sadece bir gorev icin ek ders ucreti odenir." hukumleri bulunmaktadır.
Bu hukumlere gore okul oncesi ve sınıf oğretmenleri ile bolum, atolye ve laboratuvar şefliği gorevi verilmeyen oğretmenlere sınıf veya şube sorumluluğu verilmekte bu gorevin karşılığında da haftada 2 saati ek ders ucreti odenmekte bu dersler, ders dağıtım cizelgesinde "Oğrenci Sosyal ve Kişilik Hizmetleri" adıyla gosterilmektedir.
Fakat İl ve ilce milli eğitim mudurlukleri veya okul mudurluklerince Oğrenci/Eğitim Kocluğu projesi uygulanmakta ve okul yonetimi tarafından gorevlendirilen oğretmenlere ortalama 10 tane oğrenci verilmekte. Oğretmenler bu oğrencilerin kişisel sorunlarıyla, eğitim oğretim ile ilgili sorunlarıyla, sosyal ve ailevi sorunlarıyla ayrıca veli ziyaretleriyle ilgilenmek zorunda kalmakta ve bu goruşmelerin hepsiyle ilgili aylık raporlar hazırlanması istenmektedir.
Kocluk kavramı 2000'li yıllarda Turkiye'de populerlik kazanmış bir alandır, ozunde bireyin kendi farkındalığını sağlamasına destek olmayı barındırır. Oğrenci kocluğu ya da eğitim kocluğu da okul ortamında koc vasfını ustlenen oğretmen ile oğrenci arasında karşılıklı guven ve gonulluluk uzerine inşa edilen planlı bir gelişim ilişkisi ve bir iş birliği modelidir. Oğrenci/Eğitim Kocluğu Sertifika Programına katılıp bu işin eğitimin alınması gerekmektedir.
Fakat bu gorevin mevzuat alt yapısı yoktur, karşılığında oğretmene odenecek bir ucret bulunmamaktadır.
Yukarıdaki mevzuat hukumlerine gore oğretmene Oğrenci/Eğitim Kocluğu gorevi verilemez.
Ahmet KANDEMİR