Karadeniz Teknik Universitesi Orman Fakultesi Oğretim Uyesi Prof. Dr. Ertuğrul Bilgili:- "İc Batı Karadeniz Bolgesi, Corum ve Cankırı'nın kuzeylerinde orman yangınlarıyla ilgili bazı sıkıntılar yaşayacağımızı ifade etmem gerekir cunku, gecmiş yıllardaki uzun sureli kuraklıklardan kaynaklanan geniş alan kurumalarında bunların ipuclarını goruyoruz"- Turkiye Erozyonla Mucadele, Ağaclandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı (TEMA) Yonetim Kurulu Başkanı Deniz Atac:- "Bizim icin cok yaşamsal olan diğer canlıları cok hızlı kaybediyoruz ve bu canlıların da yuzde 80'i ormanların icinde yaşıyor. Tahribata uğrattığımız zaman aslında onun icindeki canlıların yaşam alanlarını tahrip etmiş oluyoruz" - Karadeniz Teknik Universitesi Orman Fakultesi Orman Muhendisliği Bolumu Oğretim Uyesi Prof. Dr. Ertuğrul Bilgili, iklim değişikliği nedeniyle Turkiye'nin kuzey bolgelerinde orman yangını riskinin arttığını, İc Batı Karadeniz Bolgesi ile Corum ve Cankırı'nın kuzeylerinde yangınlar konusunda sıkıntı yaşanabileceği uyarısında bulundu.
Dunya karasal alanının yaklaşık yuzde 30'unu oluşturan ormanlarda yangın riski, kuresel iklim değişikliğinin etkisiyle daha fazla tehdit iceriyor. Ozellikle Akdeniz Havzası'nda yer alan ormanlık alanlarda, bu risk, yukselen sıcaklık değerleri ve azalan yağış miktarına bağlı kuraklık nedeniyle daha yuksekken kuresel ısınma sebebiyle diğer bolgeler icin de artıyor.
AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Karadeniz Teknik Universitesi Orman Fakultesi Orman Muhendisliği Bolumu Orman Entomolojisi ve Koruma Ana Bilim Dalı Oğretim Uyesi Prof. Dr. Ertuğrul Bilgili, iklim değişikliği nedeniyle onumuzdeki yıllarda hava durumlarındaki olağan dışılıklar ve uzun sureli kuraklıkların yangınların cok daha şiddetli ve sık olmasına aynı zamanda daha once yangınların gorulmediği yerlerde de yangınların cıkmasına neden olabileceğini soyledi.
Ozellikle Turkiye'nin daha kuzey bolgelerinde, yangınların normalde sık gorulmediği alanlarda, yangınlar meydana gelebileceğini belirten Bilgili, "Ozellikle bir alan vermek gerekirse; İc Batı Karadeniz Bolgesi, Corum ve Cankırı'nın kuzeylerinde orman yangınlarıyla ilgili bazı sıkıntılar yaşayacağımızı ifade etmem gerekir cunku gecmiş yıllardaki uzun sureli kuraklıklardan kaynaklanan geniş alan kurumalarında bunların ipuclarını goruyoruz. Daha once cok buyuk alanlarda gormediğimiz yangınları sık bir şekilde bu alanlarda da gormeye başlamış durumdayız. Beklenildiği şekliyle, iklim değişikliğindeki senaryolar gercekleşirse şayet, bu bolgelerimizde de geniş caplı yangınlar gormek ve bu yangınlarla mucadele etmek zorunda kalacağız." diye konuştu.
Dunyada yılda ortalama 450-750 milyon futbol sahası buyukluğune denk gelen 300 ila 500 milyon hektarlık bir alanın yangınlardan etkilendiğini, Turkiye'de cıkan yangınların ise yılda ortalama 15 ila 30 bin futbol sahası buyukluğu ile ifade edilebilecek 10-20 bin hektarlık alanı kapsadığını bildiren Bilgili, "2023 yılı yangınlarında şu ana kadar hava hallerindeki olağan dışılıklar cok yoğun olmadığı icin yangınlarla mucadeledeki başarımız acık bir şekilde gorulmektedir." ifadelerini kullandı.
- Yangınlarla mucadele
Yangınla mucadele kapsamındaki teknik kapasitenin cok iyi olmasının, mucadelede her zaman başarılı olunabileceği anlamına gelmediğinin altını cizen Bilgili, ozellikle hava hallerindeki olağan dışılıkların cok yoğun yaşandığı zamanlarda, yangınların verebileceği zararın katbekat arttığını vurguladı.
Orman yangınlarıyla mucadele ekiplerinin yetkin olmasının onemine değinen Bilgili, yangınlarla mucadele konusunda yapılması gerekenler hakkında şu değerlendirmelerde bulundu:
"Her yıl ulkemizin yangına hassas olan bolgelerindeki yangın emniyet yol ve şeritlerinde yıllık bakımlarının yapılması gerekir. Bununla birlikte, yangın ekiplerinin varlığı ve daha onemlisi ekiplerin hazırlık seviyelerinin en ust duzeyde olması son derece onemlidir. Bunun icin eğitim merkezlerinde yangınla ilgili her turlu eğitimin bu işcilere yeterince verilmiş olması gerekiyor. Bunun yanında teknolojiyi de cok yoğun ve etkin bir şekilde kullanmak durumundayız. İnsansız hava araclarının yangınların gozetiminde kullanılması veya ucak ve helikopterlerin su, kopuk ve kimyasal kullanarak yer ekiplerine yardımcı olmaları son derece onemli hususlardır. Ancak, karar vericilere yardımcı olacak yangın tehlike oranları sistemi gibi geliştirilmekte olan karar destek sistemlerinin bir an evvel tamamlanarak uygulamaya aktarılması buyuk onem arz etmektedir."

- "İklim değişikliği ve biyoceşitlilik kaybı, iki onemli kriz"
Turkiye Erozyonla Mucadele, Ağaclandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı (TEMA) Yonetim Kurulu Başkanı Deniz Atac da dunyanın cok buyuk iki krizle mucadele ettiğini, bunlardan birinin iklim değişikliği, diğerinin ise biyoceşitlilik kaybı olduğunu soyledi.
Ormanların biyolojik ceşitliliğin korunması acısından cok onemli olduğuna işaret eden Atac, "Bizim icin cok yaşamsal olan diğer canlıları cok hızlı kaybediyoruz ve bu canlıların da yuzde 80'i ormanların icinde yaşıyor. Tahribata uğrattığımız zaman aslında onun icindeki canlıların yaşam alanlarını tahrip etmiş oluyoruz. Diğer bir konu tabii ki iklim krizi. Kuresel ısınmaya neden olan sera gazlarından biri olan karbondioksiti atmosferden alarak depolayan doğal yutakların başında okyanuslar, hemen ardından ise ormanlar geliyor. Dolayısıyla burada yarattığımız tahribatla karbon depolayan bir alanı ortadan kaldırıyor, yangınlarla da ilave karbon salmış oluyoruz." diye konuştu.
Atac, orman yangınlarından sonra ekosistemin, yaban hayatının ve doğal yaşlı ormanların oluşma surecinin 100 ila 150 yılda gercekleştiğini, orman yangınları nedeniyle karbon tutucu alanların yitirildiğini aktardı.
Turkiye'de orman yangınlarının yuzde 88'inin insan kaynaklı olarak cıktığını, yıldırımlardan sonra yağmur yağdığı icin yıldırım kaynaklı buyuk orman yangınları oluşmadığını bildiren Atac, anız yangınlarının Turkiye'deki onemli yangın nedenlerinden biri olduğuna dikkati cekti.

Anız yangınıyla yuzey toprağının organik maddesinin de yok edildiğini anlatan Atac, "1 santim toprağın oluşması icin 300 ila 500 yıl gecmesi gerekiyor ve anızın yakılması sırasında toprağın 1 ila 3 santimlik ust katmanının ısısı 750 dereceye kadar cıkarak mikroorganizmaların yuzde 70'inin yok olmasına neden oluyor." dedi.
Yangınların meydana gelmesindeki bir diğer faktorun de enerji nakil hatları olduğundan bahseden Atac, ozellikle yangına hassas Ege ve Akdeniz gibi bolgelerdeki enerji nakil hatlarının bakımlarının duzenli olarak gercekleştirilmesi, her yangın donemi oncesinde kontrol edilerek risk değerlendirmesi yapılması ve buna uygun olarak onlemlerin alınması gerektiğini kaydetti.
Turkiye'de 2021'de meydana gelen yangınlarda 139 bin 500 hektar ormanlık alanın yandığını ve bu alanın 186 bin futbol sahasına denk geldiğini hatırlatan Atac, yangınların onlenebilmesi icin cıkış nedenlerinin detaylı bir calışmayla ortaya cıkarılması gerektiği tavsiyesinde bulundu.