222 SERİ NO'LU GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ
Resmi Gazete Sayısı23621
Resmi Gazete Tarihi24/02/1999
Kapsam

1. Gelir Vergisi Kanununun sakatlık indirimine yonelik hukumlerine ilişkin olarak aşağıdaki acıklamaların yapılması gerekli gorulmuştur.
1. AMAC
2. Ozurlu vatandaşların, icinde bulunduğu zor koşulların giderilmesine katkıda bulunmak ve ozurluler ile ozurlu olmayanlar arasındaki rekabet eşitsizliğini gidermek amacıyla oteden beri vergi hukukunda ceşitli duzenlemeler yer almıştır. Bunlardan birisi de ozurlu ucretlilerin gelir vergisi matrahlarının hesaplanmasında dikkate alınan sakatlık indirimi uygulamasıdır.
3. 4369 sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanununda yapılan değişikliklerle, sakatlık indiriminin kapsamı genişletilmiş, aşağıda da acıklanacağı uzere sakatlık indiriminden yararlananların icine; hizmet erbabının bakmakla yukumlu olduğu ozurlu kişiler, ozurlu serbest meslek erbabı ve serbest meslek erbabının bakmakla yukumlu olduğu ozurlu kişiler ile basit usulde vergilenen bazı esnaf ve sanatkar da dahil edilmiştir.

2. SAKATLIK İNDİRİMİ İLE İLGİLİ KANUN MADDELERİ
4. Gelir Vergisi Kanununun sakatlık indirimi ile ilgili hukumleri aşağıdaki gibidir:
Madde 31
"...
2. Sakatlık İndirimi: Calışma gucunun asgari % 80'ini kaybetmiş bulunan hizmet erbabı birinci derece sakat, asgari % 60'ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ikinci derece sakat, asgari % 40'ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ise ucuncu derece sakat sayılır ve aşağıda belirtilen sakatlık indiriminden faydalanırlar.

Sakatlık indirimi ozel indirim tutarının;
- Birinci derece sakatlar icin sekiz katı,
- İkinci derece sakatlar icin dort katı,
- Ucuncu derece sakatlar icin iki katıdır.
Sakatlık derecelerine gore tespit edilecek indirimler, ozel indirime eklenerek hizmet erbabının ucretinden indirilir.

Sakatlık derecelerinin tespit şekli ile uygulamaya ilişkin esas ve usuller Maliye ve Gumruk, Sağlık ve Sosyal Yardım ve Calışma ve Sosyal Guvenlik Bakanlıklarınca bu konuda muştereken hazırlanacak bir yonetmelik ile tespit edilir.
Aile reisinin, eşinin ve cocuklarının her birinin gercek usulde tespit edilen ucret gelirine bu maddede yer alan ozel indirim ve sakatlık indirimi uygulanır."
Madde 89
"Mukellefler yıllık beyanname ile bildirecekleri gelirlerden aşağıdaki indirimleri yapabilirler:
?..
3. Mesleki faaliyet icra eden veya basit usulde vergilendirilenlerden tuccar ve ucretli durumuna girmeksizin yapılan imalat, tamirat ve kucuk sanat işleriyle uğraşan ozurlulerin gelir vergisi matrahına esas kazanclarına, bu Kanunun 31 inci maddesinin 2 numaralı bendinde yer alan esaslara gore hesaplanan yıllık indirim uygulanır. Bu indirim, bakmakla yukumlu olduğu ozurlu kişi bulunan serbest meslek erbabı ve ucret geliri elde edenler icin de uygulanır. İndirim, hizmet erbabının tevkifat matrahına uygulanır."
3. SAKATLIK İNDİRİMİNDEN YARARLANACAK OLANLAR
5. Sakatlık indirimi;
- Ozurlu hizmet erbabı ile bakmakla yukumlu olduğu ozurlu kişi bulunan hizmet erbabına,
- Ozurlu serbest meslek erbabı ile bakmakla yukumlu olduğu ozurlu kişi bulunan serbest meslek erbabına,
- Basit usulde vergilendirilenlerden, tuccar ve ucretli durumuna girmeksizin, imalat, tamirat ve kucuk sanat işleri ile uğraşan (ilk madde ve yardımcı malzeme muşteriye ait olarak faaliyet gosteren terzi, tamirci, marangoz gibi) ozurlulere,
uygulanmaktadır.
4. SAKATLIK İNDİRİMİNDEN YARARLANACAKLARIN YAPACAKLARI İŞLEMLER
6. Sakatlık indiriminden yararlanmak isteyenlerin bir dilekce ve aşağıda belirtilen belgelerle birlikte; illerde Defterdarlık Gelir Mudurluğune, bağımsız Vergi Dairesi bulunan ilcelerde Vergi Dairesi Mudurluğune, diğer ilcelerde Malmudurluğune başvurması gerekmektedir.
7. Sakatlık indiriminden yararlanmak isteyenlerin dilekce ekinde bulunduracağı belgeler şunlardır:
Ozurlu hizmet erbabı icin;
a) Calıştığı işyerinden alacağı hizmet erbabı olduğunu gosterir belge,
b) Nufus cuzdanı orneği ve uc adet fotoğraf.
Hizmet erbabının bakmakla yukumlu olduğu ozurlu kişiler icin;
a) Ucretlinin calıştığı işyerinden alacağı hizmet erbabı olduğunu gosterir belge,
b) Ozurlu kişilerin nufus cuzdanı orneği ve uc adet fotoğrafı,
c) Ozurlu kişiye bakmakla yukumlu olunduğunu gosteren belge.
Ozurlu serbest meslek erbabı icin;
a) Vergi kimlik numarasını gosteren belge,
b) Nufus cuzdanı orneği ve uc adet fotoğraf.
Serbest meslek erbabının bakmakla yukumlu olduğu ozurlu kişiler icin;
a) Serbest meslek erbabının vergi kimlik numarasını gosteren belge,
b) Ozurlu kişilerin nufus cuzdanı orneği ve uc adet fotoğrafı,
c) Ozurlu kişiye bakmakla yukumlu olunduğunu gosteren belge.
Sakatlık indiriminden yararlanma hakkına sahip basit usulde vergilendirilen ozurluler icin;
a) Vergi kimlik numarasını gosteren belge,
b) Nufus cuzdanı orneği ve uc adet fotoğraf.
5. MALİYE BAKANLIĞINCA YAPILACAK İŞLEMLER
8. Defterdarlık Gelir Mudurlukleri, Vergi Dairesi Mudurlukleri ve Malmudurlukleri kendilerine başvuran ozurlulerin kişisel bilgilerini, Ozurlulere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkındaki Yonetmeliğin(*) eki rapor formuna yazacaklar ve bu formları bir yazıya ekleyerek, ozurluleri yetkili sağlık kurulundan en yakınına sevk edeceklerdir.
9. Yetkili sağlık kuruluşunca verilecek raporlar ilgili mudurluklerce Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Mudurluğunde oluşturulan Merkez Sağlık Kuruluna gonderilecektir. Bununla birlikte, bu Tebliğin yayımı tarihinden once odevlilerce ilgili mudurluklere muracaat etmeden alınan raporların, yetkili sağlık kuruluşu tarafından verilmesi, sağlık kurulunun ic hastalıkları, genel cerrahi, goz, kulak burun boğaz, noroloji ve/veya psikiyatri uzmanından oluşması halinde bu raporlar işleme konulacak ve varsa diğer eksikliklerinin de tamamlaması şartıyla incelenmek uzere Merkez Sağlık Kuruluna gonderilecektir.
10. Maliye Bakanlığı Merkez Sağlık Kurulu, sağlık kuruluşları tarafından duzenlenen raporları inceleyerek, başvuru sahibinin calışma gucunun ne kadarını kaybettiğine karar verecektir. Bu şekilde sakatlık dereceleri belli olanlara ilişkin raporlar, ucretlilerde işverenine, diğerlerinde kendilerine verilmek uzere ilgili Defterdarlığa gonderilecektir.
11. Sakatlık derecelerine veya raporlarda yer almayan bulgular gibi sebeplere dayanan itiraz ve şikayet mahiyetindeki başvurular da ilgili mudurluklere yapılacak ve yukarıda acıklandığı şekilde işlem gorecektir.
6. SAKATLIK İNDİRİMİ UYGULAMASI
6.1. Ozurlu Hizmet Erbabı ile Bakmakla Yukumlu Olduğu Ozurlu Kişi Bulunan Hizmet Erbabında Uygulama
12. Maliye Bakanlığı Merkez Sağlık Kurulunca tespit edilen calışma gucu kayıp oranının asgari;
- % 80'ini kaybetmiş bulunan hizmet erbabı birinci derece,
- % 60'ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ikinci derece ,
-% 40'ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ucuncu derece ,
sakat sayılmakta ve sakatlık indirimi, ozel indirim tutarının(**)
- Birinci derece sakatlar icin sekiz katı,
- İkinci derece sakatlar icin dort katı,
- Ucuncu derece sakatlar icin iki katı,
olarak uygulanmaktadır. Sakatlık indiriminden yararlanacak birden fazla kişinin bulunması halinde, bu hesaplama her biri icin ayrı ayrı yapılacak ve indirim uygulanmasında toplu olarak dikkate alınacaktır.
13. Bu şekilde hesaplanan sakatlık indiriminin aylık tutarının hizmet erbabının aylık tevkifat matrahından indirilmesi gerekmektedir. Sakatlık indirimi tutarına ayrıca ozel indirim tutarının ilave edileceği acıktır.
14. Muhtelif yerlerden ucret alanlarda, sakatlık indirimi ozel indirimin uygulandığı ucret gelirine uygulanacaktır.
15. Farklı ozel indirim tutarı belirlenen illerde calışan ozurlu hizmet erbabı ile bunların bakmakla yukumlu olduğu ozurlulerin yararlanabileceği sakatlık indirimi tutarının hesaplanmasında bu illerde uygulanan ozel indirim tutarı(***) dikkate alınacaktır.
6.2. Ozurlu Serbest Meslek Erbabı İle Bakmakla Yukumlu Olduğu Ozurlu Kişi Bulunan Serbest Meslek Erbabında ve Basit Usulde Vergilendirilenlerde Uygulama
16. Ozurlu serbest meslek erbabı ile serbest meslek erbabının bakmakla yukumlu olduğu ozurlu kişi bulunması halinde bir onceki bolumde acıklanan şekilde hesaplanan sakatlık indiriminin yıllık tutarı, serbest meslek erbabının beyan edeceği serbest meslek kazancından duşulecektir. İndirimden yararlanma hakkına sahip basit usulde vergilendirilen ozurlulere uygulanacak sakatlık indiriminin yıllık tutarı ise, 215 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde esasları belirlenen vergi tarhına esas kazanclarından indirilecektir. İndirim, beyan edilecek serbest meslek kazancı ve basit usulde vergilenen kazanc tutarı ile sınırlı olup, kazancın yetersiz olması halinde sonraki yıla devredilmeyecektir.
17. Farklı ozel indirim tutarı belirlenen illerde faaliyet gosterenlerin yararlanabileceği sakatlık indirimi tutarının hesaplanmasında bu illerde uygulanan ozel indirim tutarı dikkate alınacaktır.
7. SAKATLIK İNDİRİMİ UYGULAMASINDA BAKMAKLA YUKUMLU OLMA TABİRİ VE BU DURUMUN BELGELENDİRİLMESİ
18. Sakatlık indirimi uygulamasında bakmakla yukumlu olunan kişi tabirinden; ozurlu kişinin tabi olduğu calışma mevzuatı veya bağlı bulunduğu sosyal guvenlik kurumunun mevzuatına gore bakmakla yukumlu sayılan anne, baba, eş ve cocukları anlaşılacaktır. Cocuklarda yaş sınırlamasına gidilmeksizin işlem yapılacaktır.
19. Bakmakla yukumlu olduğu ozurlu kişi bulunan;
- Hizmet erbabı, calıştığı işyerinden veya duruma gore kayıtlı olduğu sosyal guvenlik kuruluşundan aldığı ozurlu kişiye ait sağlık karnesinin kimlik bilgilerini iceren sahifelerinin bir orneğini,
- Serbest meslek erbabı, kayıtlı olduğu sosyal guvenlik kuruluşundan aldığı ozurlu kişiye ait sağlık karnesinin kimlik bilgilerini iceren sahifelerinin bir orneğini,
bakmakla yukumlu olduğuna dair belge olarak ilgili mudurluklere verecektir.
Tebliğ olunur.
(*) 6/2/1998 tarihli ve 98/10746 sayılı Kararname eki Yonetmelik 18/3/1998 tarihli ve 23290 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
(**) 17/11/1998 tarihli ve 98/12030 sayılı Kararnamenin Eki Karar ile ozel indirim tutarları, 1999 ve muteakip takvim yılı gelirlerine uygulanmak uzere gunde 500.000, ayda 15.000.000, yılda 180.000.000 lira olarak belirlenmiştir.
(***) 17/11/1998 tarihli ve 98/12030 sayılı Kararnamenin Eki Karar ile Adıyaman, Batman, Bingol, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Hakkari, Mardin, Muş, Siirt, Şırnak, Tunceli ve Van illeri icin ozel indirim tutarları, 1999 ve muteakip takvim yılı gelirlerine uygulanmak uzere gunde 700.000, ayda 21.000.000, yılda 252.000.000 lira olarak belirlenmiştir.