8 Nisan 2008 SALIResmî GazeteSayı : 26841
ANAYASA MAHKEMESİ KARARI
Anayasa Mahkemesi Başkanlığından:
Esas Sayısı : 2005/38
Karar Sayısı : 2008/53
Karar Gunu : 7.2.2008
İTİRAZ YOLUNA BAŞVURAN MAHKEMELER:
1- Konya 1. İdare Mahkemesi (E:2005/38)
2- Ordu İdare Mahkemesi (E:2005/45, E:2005/46)

İTİRAZLARIN KONUSU : 4.6.1937 gunlu, 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu'nun, 6.4.2001 gunlu, 4638 sayılı Yasa ile eklenen gecici 20. maddesinde yer alan ?Bu Kanunun yururluğe girdiği tarihten once, dort yıllık yuksekoğretim kurumlarından mezun olarak komiser yardımcılığı kursunu bitirenler ile?? ibaresinin Anayasa'nın 2. ve 10. maddelerine aykırılığı savıyla iptali istemidir.
I - OLAY
(B) grubu polis amiri olarak komiser yardımcısı kadrosunda gorev yapan davacılar, komiser yardımcılığı kursuna başladıkları tarihte yururlukte olan yasa kuralları gereğince (A) grubu polis amiri olarak atanmaları gerektiğini ileri surerek yaptıkları başvuruların idarece reddi işlemlerinin iptali istemiyle acmış oldukları davalarda, itiraz konusu ibarelerin Anayasa'ya aykırı olduğu kanısına varan Mahkemeler iptali icin başvurmuşlardır.
IIİTİRAZLARIN GEREKCELERİ
Konya İdare Mahkemesi'nin başvuru kararında, Turkiye Cumhuriyeti'nin bir hukuk Devleti olduğu, yasa koyucunun yasal duzenlemeler yaparken sahip olduğu takdir yetkisinin hukuk devleti ilkesiyle sınırlı olduğu, komiser yardımcılığı kursuna başladığı tarihte gecerli olan kurallara gore (A) grubu polis amiri olması gereken davacının itiraz konusu kural ile kazanılmış haklarının ihlal edildiği, kuralın davacının aleyhine olarak gecmişe yurutulduğu ve hukuk devleti ilkelerinden belirlilik, devlete guven ve devlette istikrar kavramlarını ihlal ettiği, hukuki guvenlik ilkesine aykırı olduğu, davacıdan bir donem once dort yıllık bir yuksek oğretim kurumundan mezun olan ve komiser yardımcılığı kursunu bitirenlerin (A) grubu polis amiri olarak atanmalarına rağmen itiraz konusu kural nedeniyle davacının (B) grubu polis amiri olarak atanmasının eşitlik ilkesine aykırı olduğu, belirtilen nedenlerle Anayasa'nın 2. ve 10. maddelerine aykırı olan kuralın iptali gerektiği ileri surulmuştur.

Ordu İdare Mahkemesi'nin başvuru kararlarında ise komiser yardımcılığı kursuna başladıkları tarihte yururlukte olan kurallar uyarınca soz konusu kursu başarıyla bitirmeleri halinde (A) grubu polis amiri olacak davacıların 3201 sayılı Yasa'nın 55. maddesinde yapılan değişiklik sonucunda (B) grubu polis amiri oldukları, kamu gorevlilerinin hakları ve yetiştirilmelerine ilişkin statu hukuku kurallarının duzenlenirken kazanılmış hak, beklenen hak ve kazanılmış avantaj ilkelerine uygun hareket edilmesinin hukuk devleti ilkesinin bir gereği olduğu, kazanılmış hakları korumak ve hukuksal guvenliği sağlamak amacıyla getirilen itiraz konusu kuralın davacılar bakımından hukuki bir koruma icermediği, belirtilen nedenle Anayasa'nın 2. maddesine aykırı olan itiraz konusu kuralın iptali gerektiği ileri surulmuştur.
IIIYASA METİNLERİ
Aİtiraz Konusu Yasa Kuralı
Emniyet Teşkilatı Kanunu'nun 6.4.2001 gunlu, 4638 sayılı Yasa ile eklenen ve iptali istenilen ibareyi de iceren gecici 20. maddesi şoyledir:
?Bu Kanunun yururluğe girdiği tarihten once, dort yıllık yuksekoğretim kurumlarından mezun olarak komiser yardımcılığı kursunu bitirenler ile bulunduğu rutbede dort yıllık yuksekoğretim kurumlarından mezun olup (B) grubundan (A) grubuna gecen polis amirleri, (A) grubunda değerlendirilir.?

BDayanılan Anayasa Kuralları
Başvuru kararlarında Anayasa'nın 2. ve 10. maddelerine dayanılmıştır.
IVİLK İNCELEME
Anayasa Mahkemesi İctuzuğu'nun 8. maddesi uyarınca yapılan ilk inceleme toplantılarında, dosyalarda eksiklik bulunmadığından işin esasının incelenmesine OYBİRLİĞİYLE karar verilmiştir.
VBİRLEŞTİRME KARARI
4.6.1937 gunlu, 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu'nun 4638 sayılı Yasa ile eklenen gecici 20. maddesinde yer alan ??komiser yardımcılığı kursunu bitirenler?? ibaresinin iptali istemiyle yapılan itiraz başvurularına ilişkin 2005/45 ve 2005/46 Esas sayılı davaların, aralarındaki hukuki irtibat nedeniyle 2005/38 Esas sayılı dava ile BİRLEŞTİRİLMESİNE, esaslarının kapatılmasına, esas incelemenin 2005/38 Esas sayılı dosya uzerinden yurutulmesine, 18.5.2005 gununde OYBİRLİĞİYLE karar verilmiştir.
VIESASIN İNCELENMESİ
Başvuru kararları ve ekleri, işin esasına ilişkin rapor, itiraz konusu Kanun Hukmunde Kararname kuralı, dayanılan Anayasa kuralları ve bunların gerekceleri ile diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği goruşulup duşunuldu:
ASınırlama Sorunu
Anayasa'nın 152. ve 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un 28. maddesine gore, Anayasa Mahkemesi'ne itiraz yoluyla yapılacak başvurular itiraz yoluna başvuran mahkemenin bakmakta olduğu davada uygulayacağı yasa kuralı ile sınırlıdır.
Emniyet Teşkilatı Kanunu'nun 6.4.2001 gunlu, 4638 sayılı Yasa ile eklenen ve iptali istenilen ibareyi de iceren gecici 20. maddesinde, ?Bu Kanunun yururluğe girdiği tarihten once, dort yıllık yuksekoğretim kurumlarından mezun olarak komiser yardımcılığı kursunu bitirenler ile bulunduğu rutbede dort yıllık yuksekoğretim kurumlarından mezun olup (B) grubundan (A) grubuna gecen polis amirleri, (A) grubunda değerlendirilir.? denilmektedir. İtiraz yoluna başvuran Konya İdare Mahkemesi, maddede yer alan ?Bu Kanunun yururluğe girdiği tarihten once, dort yıllık yuksekoğretim kurumlarından mezun olarak komiser yardımcılığı kursunu bitirenler ile? ibaresinin iptalini istemiş ise de bu ibarenin ?Bu Kanunun yururluğe girdiği tarihten once,? bolumunun, maddenin iptali istenilmeyen kısımları yonunden de uygulanması soz konusudur.
Belirtilen nedenle, itiraz konusu kurala ilişkin esas incelemenin ?dort yıllık yuksekoğretim kurumlarından mezun olarak komiser yardımcılığı kursunu bitirenler ile? ibaresi ile sınırlı olarak yapılmasına oybirliğiyle karar verilmiştir.
BGenel Acıklama
Polis amiri rutbelerine yapılacak atama ve terfilere ilişkin usul ve esaslar, 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu'nun 55. maddesinde duzenlenmektedir.
25.9.2000 tarihinde yururluğe giren 611 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hukmunde Kararname'nin 1. maddesiyle 3201 sayılı Yasa'nın 55. maddesi değiştirilmiş ve ?Polis amirlerinden Polis Akademisi mezunları, Polis Akademisi mezunu sayılanlar ile Emniyet Genel Mudurluğune eleman yetiştirmek uzere Polis Akademisi bunyesinde en az 4 yıllık fakulte ve yuksek okullarından mezun olanlar (A), komiser yardımcılığı kursunu başarıyla bitirmiş olanlar (B) grubunu oluşturur.? hukmu getirilmiştir.
Soz konusu değişiklikten once, dort yıllık yuksek oğretim kurumlarından mezun olan polis memurlarından en az altı aylık komiser yardımcılığı kursunu başarıyla tamamlamış olanların da (A) grubu polis amiri olmaları ongorulduğunden, bu kişilerin kazanılmış haklarının korunmasına yonelik olarak 611 sayılı Kanun Hukmunde Kararname ile 3201 sayılı Yasa'ya gecici 20. madde eklenmiş ve ?Bu Kanun Hukmunde Kararnamenin yururluğe girdiği tarihten once, 4 yıllık yuksek oğretim kurumlarından mezun olarak komiser yardımcılığı kursunu bitirenler ile bulunduğu rutbede 4 yıllık yuksek oğretim kurumlarından mezun olup (B) grubundan (A) grubuna gecen polis amirleri, (A) grubunda değerlendirilir.? denilmiştir.
611 sayılı Kanun Hukmunde Kararname, dayanağı olan 4588 sayılı Yetki Yasasının iptal edilmiş olması nedeniyle yasal ve anayasal dayanaktan yoksun kaldığı gerekcesiyle Anayasa Mahkemesi'nin 31.10.2000 gunlu, E:2000/69, K:2000/42 sayılı kararıyla iptal edilmiş ve 3201 sayılı Kanun'un değişik 55. maddesi ile gecici 20. maddesinin de aralarında yer aldığı 611 sayılı Kanun Hukmunde Kararnamenin bazı maddelerinin ?doğuracağı hukuksal boşluk kamu yararını ihlal edici nitelikte gorulduğunden, Anayasa'nın 153. maddesinin ucuncu fıkrasıyla 2949 sayılı Yasa'nın 53. maddesinin dorduncu ve beşinci fıkraları gereğince BU KURALLARA İLİŞKİN İPTAL HUKMUNUN, KARARIN RESMİ GAZETEDE YAYIMLANMASINDAN BAŞLAYARAK ALTI AY SONRA YURURLUĞE GİRMESİNE? karar verilmiştir. Bu karar 7.11.2000 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanmıştır.
6.4.2001 gunlu, 4638 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hukmunde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulu Hakkında Kanun, 21.4.2001 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yururluğe girmiştir. 4638 sayılı Yasa'nın, 1. maddesiyle değiştirilen 3201 sayılı Yasa'nın 55. maddesinde, (A) ve (B) polis amiri gruplarının kapsamını belirleyen 611 sayılı Kanun Hukmunde Kararname'deki hukme aynen yer verilmiş, 4. maddesiyle 3201 sayılı Yasa'ya eklenen gecici 20. madde ile de bu Yasa'nın yururluğe girdiği tarihten once (A) grubu olarak atanan veya (B) grubundan (A) grubuna gecen polis amirlerinin kazanılmış hakları korunmuştur.
Cİtiraz Konusu Kuralın Anayasa'ya Aykırılığı Sorunu
Başvuru kararlarında, Turkiye Cumhuriyeti'nin bir hukuk Devleti olduğu, yasa koyucunun yasal duzenlemeler yaparken sahip olduğu takdir yetkisinin hukuk devleti ilkesiyle sınırlı bulunduğu, komiser yardımcılığı kursuna başladıkları tarihte gecerli olan kurallara gore (A) grubu polis amiri olmaları gereken davacıların 3201 sayılı Yasa'nın 55. maddesinde yapılan değişiklik sonucunda (B) grubu polis amiri oldukları, kazanılmış hakları korumak ve hukuksal guvenliği sağlamak amacıyla getirilen itiraz konusu kuralın davacılar bakımından hukuki bir koruma icermediği, kazanılmış hakları ihlal ettiği ve davacıların aleyhine gecmişe yurutulduğu, hukuk devleti ilkelerinden belirlilik, devlete guven ve devlette istikrar kavramlarını aykırı olduğu, daha once dort yıllık yuksek oğretim mezunu olan ve komiser yardımcılığı kursunu bitirenlerin atamalarının (A) grubu polis amiri olarak yapılmasına rağmen itiraz konusu kural nedeniyle davacıların (B) grubu polis amiri olarak atanmalarının eşitlik ilkesine aykırı bulunduğu, belirtilen nedenlerle Anayasa'nın 2. ve 10. maddelerine aykırı olan kuralın iptali gerektiği ileri surulmuştur.
3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu'nun 4638 sayılı Yasa ile eklenen gecici 20. maddesinde, 4638 sayılı Yasa'nın yururluğe girdiği tarihten once dort yıllık yuksekoğretim kurumlarından mezun olarak komiser yardımcılığı kursunu bitirenler ile bulunduğu rutbede dort yıllık yuksekoğretim kurumlarından mezun olup (B) grubundan (A) grubuna gecen polis amirlerinin, (A) grubunda değerlendirileceği hukme bağlanmıştır.
Anayasa'nın 10. maddesinde yer verilen eşitlik ilkesine gore, herkes dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi duşunce, felsefi inanc, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gozetilmeksizin kanun onunde eşittir. Hicbir kişiye, zumreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz. Devlet organları ve idare makamları butun işlemlerinde kanun onunde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar.
?Yasa onunde eşitlik ilkesi? hukuksal durumları aynı olanlar icin soz konusudur. Bu ilke ile eylemli değil, hukuksal eşitlik ongorulmuştur. Eşitlik ilkesinin amacı, aynı durumda bulunanlar kişilerin yasalar karşısında aynı işleme bağlı tutulmalarını sağlamak, ayrım yapılmasını ve ayrıcalık tanınmasını onlemektir. Bu ilkeyle, aynı durumda bulunan kimi kişi ve topluluklara ayrı kurallar uygulanarak yasa karşısında eşitliğin ciğnenmesi yasaklanmıştır. Yasa onunde eşitlik, herkesin her yonden aynı kurallara bağlı tutulacağı anlamına gelmez. Durumlarındaki ozellikler, kimi kişiler ya da topluluklar icin değişik kuralları ve uygulamaları gerektirebilir. Aynı hukuksal durumlar aynı, ayrı hukuksal durumlar farklı kurallara bağlı tutulursa Anayasa'da ongorulen eşitlik ilkesi zedelenmez.
4638 sayılı Yasa'nın yururluğe girdiği tarihten once dort yıllık yuksekoğretim kurumlarından mezun olarak komiser yardımcılığı kursunu bitirenler ile bu tarihte henuz komiser yardımcılığı kursunu tamamlamamış olanlar aynı hukuksal konumda bulunmadıklarından eşitlik karşılaştırmasına esas alınamazlar.
Anayasa'nın 2. maddesinde belirtilen hukuk devleti, eylem ve işlemleri hukuka uygun, insan haklarına dayanan, bu hak ve ozgurlukleri koruyup guclendiren, her alanda adil bir hukuk duzeni kurup bunu geliştirerek surduren, Anayasa'ya aykırı durum ve tutumlardan kacınan, hukukun ustun kurallarıyla kendini bağlı sayan, yargı denetimine acık, yasaların ustunde yasa koyucunun da uyması gereken Anayasa ve temel hukuk ilkelerinin bulunduğu bilincinde olan devlettir.
Kazanılmış haklara saygı ilkesi, hukukun genel ilkelerinden birisini oluşturmaktadır. Kazanılmış hak, ozel hukuk ve kamu hukuku alanlarında genel olarak, bir hak sağlamaya elverişli nesnel yasa kurallarının bireylere uygulanması ile onlar icin doğan oznel hakkın korunmasıdır. Kazanılmış bir haktan soz edilebilmesi icin bu hakkın, yeni yasadan once yururlukte olan kurallara gore butun sonuclarıyla fiilen elde edilmiş olması gerekir. Kazanılmış hak, kişinin bulunduğu statuden doğan, kendisi yonunden kesinleşmiş ve kişisel niteliğe donuşmuş haktır.
Bir statuye bağlı olarak ileriye donuk, beklenen haklar, kazanılmış hak niteliği taşımadığından 4638 sayılı Yasa'nın yururluğe girmesinden once (A) grubu polis amiri unvanını kazanmamış olan kişilerin (A) grubu polis amirliği yonunden kazanılmış haklarından soz edilebilmesi olanaklı değildir.
Hukuk devleti ilkesinin onkoşullarından biri olan hukuk guvenliği ile kişilerin hukuki guvenliğinin sağlanması amaclanmaktadır. Hukuk guvenliği ilkesi, hukuk normlarının ongorulebilir olmasını, bireylerin tum eylem ve işlemlerinde devlete guven duyabilmesini, devletin de yasal duzenlemelerinde bu guven duygusunu zedeleyici yontemlerden kacınmasını gerekli kılar.
3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu'nun 55. maddesini değiştiren 611 sayılı Kanun Hukmunde Kararname'nin Anayasa Mahkemesi'nce iptaline rağmen, Emniyet Genel Mudurluğu'nce acılan komiser yardımcılığı kursu sınavına sadece dort yıllık yuksek oğretim kurumu mezunu polis memurlarının başvurabileceği belirtildiğinden, bu sınavda başarılı olarak komiser yardımcılığı kursuna başlayan kişilerde soz konusu kursun sonunda (A) grubu polis amiri olma beklentisi yaratılmıştır. Bu durumda, komiser yardımcılığı kursu devam etmekte iken cıkarılan 4638 sayılı Yasa ile Emniyet Teşkilatı Kanunu'na eklenen gecici 20. maddede, bu Yasa'nın yururluğe girdiği tarihten once dort yıllık yuksek oğretim kurumlarından mezun olarak komiser yardımcılığı kursunu bitirenlerin (A) grubunda değerlendirileceği yolundaki duzenlemenin kapsamına anılan Yasa'nın yururluğe girdiği tarihte komiser yardımcılığı kursuna devam edenlerin alınmamış olması, hukuk guvenliği ilkesine aykırılık oluşturmaktadır.
Acıklanan nedenle, dava konusu kural Anayasa'nın 2. maddesine aykırıdır. İptali gerekir.
Fulya KANTARCIOĞLU, Mehmet ERTEN, A. Necmi OZLER, Şevket APALAK ve Zehra Ayla PERKTAŞ bu goruşe katılmamışlardır.
Dİptal Kararının Yururluğe Gireceği Gun Sorunu
Anayasa'nın 153. maddesinin ucuncu fıkrasında, ?Kanun, kanun hukmunde kararname veya Turkiye Buyuk Millet Meclisi İctuzuğu ya da bunların hukumleri, iptal kararlarının Resmî Gazetede yayımlandığı tarihte yururlukten kalkar. Gereken hallerde Anayasa Mahkemesi iptal hukmunun yururluğe gireceği tarihi ayrıca kararlaştırabilir. Bu tarih, kararın Resmî Gazetede yayımlandığı gunden başlayarak bir yılı gecemez? denilmekte, Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Yasa'nın 53. maddesinin dorduncu fıkrasında da bu kural tekrarlanmaktadır. Maddenin beşinci fıkrasında ise, Anayasa Mahkemesi'nin, iptal halinde meydana gelecek hukuksal boşluğu kamu duzenini tehdit veya kamu yararını ihlÂl edici mahiyette gormesi halinde yukarıdaki fıkra hukmunu uygulayacağı belirtilmiştir.
İptal edilen kuralın doğuracağı hukuksal boşluk kamu yararını ihlal edici nitelikte gorulduğunden, Anayasa'nın 153. maddesinin ucuncu fıkrasıyla 2949 sayılı Yasa'nın 53. maddesinin dorduncu ve beşinci fıkraları gereğince iptal hukmunun, kararın Resmî Gazete'de yayımlanmasından başlayarak bir yıl sonra yururluğe girmesi uygun gorulmuştur.
VI ISONUC
A4.6.1937 gunlu, 3201 sayılı Emniyet TeşkilÂtı Kanunu'nun 6.4.2001 gunlu, 4638 sayılı Yasa ile eklenen gecici 20. maddesinde yer alan ?? dort yıllık yuksek oğretim kurumlarından mezun olarak komiser yardımcılığı kursunu bitirenler ile ...? ibaresinin Anayasa'ya aykırı olduğuna ve İPTALİNE, Fulya KANTARCIOĞLU, Mehmet ERTEN, A. Necmi OZLER, Şevket APALAK ile Zehra Ayla PERKTAŞ'ın karşıoyları ve OYCOKLUĞUYLA,
Bİptal edilen ibarenin doğuracağı hukuksal boşluk kamu yararını ihlal edici nitelikte gorulduğunden, Anayasa'nın 153. maddesinin ucuncu fıkrasıyla 2949 sayılı Yasa'nın 53. maddesinin dorduncu ve beşinci fıkraları gereğince iptal hukmunun, KARARIN RESMÎ GAZETEDE YAYIMLANMASINDAN BAŞLAYARAK BİR YIL SONRA YURURLUĞE GİRMESİNE, OYBİRLİĞİYLE,
7.2.2008 gununde karar verildi.

Başkan
Haşim KILICBaşkanvekili
Osman Alifeyyaz PAKSUTUye
Sacit ADALI

Uye
Fulya KANTARCIOĞLUUye
Mehmet ERTENUye
Cafer ŞAT

Uye
A. Necmi OZLERUye
Serdar OZGULDURUye
Şevket APALAK

Uye
Serruh KALELİUye
Zehra Ayla PERKTAŞ


KARŞIOY GEREKCESİ

6.4.2001 gunlu 4638 sayılı Yasa ile 3201 sayılı Emniyet TeşkilÂtı Kanunu'na eklenen Gecici Madde 20'de, ?Bu Kanunun yururluğe girdiği tarihten once, dort yıllık yuksekoğretim kurumlarından mezun olarak komiser yardımcılığı kursunu bitirenler ile bulunduğu rutbede dort yıllık yuksekoğretim kurumlarından mezun olup (B) grubundan (A) grubuna gecen polis amirleri, (A) grubunda değerlendirilir? denilmektedir. İtiraz yoluna başvuran Mahkeme, bu Kanunun yururluğe girdiği tarihten once, dort yıllık yuksekoğretim kurumlarından mezun olarak komiser yardımcılığı kursuna başlayanların da madde kapsamına alınması gerekirken alınmamasının, Anayasa'nın, 2. maddesinde belirtilen hukuk devleti ilkesi bağlamında, kazanılmış hakları ve hukuk guvenliğini ve 10. maddesinde duzenlenen eşitlik ilkesini ihlÂl ettiğini ileri surerek ilgili bolumun iptali icin başvurmuştur.
Kazanılmış hak, kişinin yeni bir yasal duzenleme yapılmadan once, bulunduğu statuden doğan, kendisi yonunden kesinleşmiş, butun sonuclarıyla oznel hale gelmiş olan haktır. Kişisel hak haline donuşmemiş, belli koşulların gercekleşmesine bağlı olarak ileride elde edilmesi olası beklenen haklar ise, ?kazanılmış hak? kapsamı icinde değerlendirilemez.
4638 sayılı Yasa'dan once bir polis memurunun polis amiri olabilmesi, acılacak komiser yardımcılığı sınavını kazandıktan sonra komiser yardımcılığı kursunu da başarıyla bitirmiş olması koşuluna bağlı olduğundan bu aşamalar tamamlanmadan kazanılmış bir haktan sozedilemez.
Hukuk devletinde, kazanılmış hak ilkesinden daha geniş hukuksal koruma alanı oluşturan hukuk guvenliği ilkesi, hukuk normlarının ongorulebilir olmasını, yururlukteki yasalara guvenerek hukuksal ilişkilerini duzenleyenlerin, bu guven duygularının zedelenmemesine ozen gosterilmesini gerektirir.
4638 sayılı Yasa'dan once polis memurlarının, komiser yardımcılığı kursuna başladıkları tarihte yururlukte bulunan 611 sayılı Kanun Hukmunde Kararname hukumleri uyarınca (A) grubu polis amiri olmaları mumkun bulunmadığından, idarenin boyle bir kurs acarak bazı beklentilere yol acmasının, hukuk guvenliğini sarstığı kabul edilerek yasa koyucunun bu yonde duzenleme yapmaya zorlanmasının Anayasal dayanağının olmadığı acıktır.
Ote yandan, Anayasa'nın 10. maddesinde belirtilen eşitlik ilkesine aykırılıktan sozedilebilmesi icin oncelikle aynı hukuksal durumda olanların farklı kurullara bağlı tutulmaları gerekir. Statuleri arasında ozdeşlik olmayanlara aynı kuralların uygulanması ise hukuksal eşitliği bozar.
4638 sayılı Yasa'nın yururluğe girdiği tarihten once dort yıllık yuksekoğretim kurumlarından mezun olarak komiser yardımcılığı kursunu bitirenlerle henuz bitirmemiş olanlar aynı hukuksal konumda bulunmadıklarından, bunlar arasında eşitlik karşılaştırması yapılamaz.
Acıklanan nedenlerle itiraz konusu kuralın, Anayasa'nın 2. ve 10. maddelerine aykırı olmadığı ve iptal isteminin reddi gerektiği duşuncesiyle coğunluk goruşune katılmıyorum.

Uye
Fulya KANTARCIOĞLU


KARŞIOY YAZISI

Polis amiri rutbelerine yapılacak atama ve terfileri duzenleyen 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu'nun 55. maddesinde, 12.7.2000 gunlu, 611 sayılı Kanun Hukmunde Kararname ile koklu değişiklikler yapılmıştır.
(A) ve (B) grubu polis amiri gruplarının oluşumuna ilişkin duzenleme, bu değişikliklerden birisini oluşturmaktadır. Daha once, dort yıllık yuksek oğretim kurumlarından mezun olan polis memurlarından en az altı aylık komiser yardımcılığı kursunu başarıyla bitirmiş olanların (A) grubu polis amiri olmaları ongorulmuş iken, yeni duzenleme ile aralarında bir ayrım gozetilmeksizin ?komiser yardımcılığı kursunu başarıyla bitirmiş olanlar?ın (B) grubu polis amiri olmaları ongorulmuştur.
Anılan Kanun Hukmunde Kararname ile Emniyet Teşkilatı Kanunu'na eklenen gecici 20. madde ile de, onceki mevzuata gore (A) grubu polis amiri olanların kazanılmış haklarının korunması amacıyla ?Bu Kanun Hukmunde Kararnamenin yururluğe girdiği tarihten once, 4 yıllık yuksek oğretim kurumlarından mezun olarak komiser yardımcılığı kursunu bitirenler ile bulunduğu rutbede 4 yıllık yuksekoğretim kurumlarından mezun olup (B) grubundan (A) grubuna gecen polis amirleri, (A) grubunda değerlendirilir.? denilmiştir.
611 sayılı Kanun Hukmunde Kararname, dayanağı olan Yetki Yasasının iptaline bağlı olarak Anayasa Mahkemesi'nin 31.10.2000 gunlu, E:2000/69, K:2000/42 sayılı kararıyla iptal edilmekle birlikte, 3201 sayılı Kanun'un değişik 55. maddesi ile gecici 20. maddesinin de aralarında yer aldığı 611 sayılı Kanun Hukmunde Kararnamenin bazı maddelerinin ?doğuracağı hukuksal boşluk kamu yararını ihlal edici nitelikte gorulduğunden, Anayasa'nın 153. maddesinin ucuncu fıkrasıyla 2949 sayılı Yasa'nın 53. maddesinin dorduncu ve beşinci fıkraları gereğince BU KURALLARA İLİŞKİN İPTAL HUKMUNUN, KARARIN RESMİ GAZETEDE YAYIMLANMASINDAN BAŞLAYARAK ALTI AY SONRA YURURLUĞE GİRMESİNE? karar verilmiştir.
7.11.2000 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Anayasa Mahkemesi kararında yururluğe girmesi ertelenen iptal hukumleri henuz yururluğe girmeden, Emniyet Teşkilatı Kanununda değişiklik yapan 6.4.2001 gunlu, 4638 sayılı Yasa 21.4.2001 tarihinde yururluğe girmiştir.
4638 sayılı Yasa'nın, polis amiri gruplarının oluşumuna ilişkin duzenlemesi ve daha onceki mevzuata gore (A) grubu polis amiri olanların kazanılmış haklarının korunmasına yonelik duzenlemesi, 611 sayılı Kanun Hukmunde Kararname'de yer alan konuya ilişkin duzenlemelerle aynıdır.
Bu durumda, 4638 sayılı Yasa'nın yururluğe girdiği tarihte ve oncesinde, konuya ilişkin olarak hukuki bir boşluğun varlığından soz etmek mumkun olmadığı gibi, 4638 sayılı Yasa'nın yururluğe girdiği tarihte komiser yardımcılığı kursuna devam etmekte olanların kursa başladıkları tarihte yururlukte olan kurallara gore (A) grubu polis amiri olabilmeleri de mumkun bulunmamaktadır.
Hukuk guvenliği ilkesi, kişilerin hukuka guvenerek bulundukları davranışları korumayı ve bu suretle kişilere hukuki guvence sağlamayı amaclamaktadır. 4638 sayılı Yasa'nın yururluğe girdiği tarih itibariyla komiser yardımcılığı kursuna devam edenlerin (A) grubu polis amiri olabilmeleri mumkun olmadığından, bu kişiler yonunden hukuk guvenliği ilkesinin ihlal edildiğinden soz edilmesi de mumkun bulunmamaktadır. Belirtilen nedenle itiraz konusu kural, hukuk devleti ilkesine ve Anayasa'nın 2. maddesine aykırı değildir.
Ote yandan 4638 sayılı Yasa'nın yururluğe girdiği tarihte komiser yardımcılığı kursuna devam edenlere itiraz konusu kural kapsamında yer verilmemiş olunmasının Anayasa'ya aykırı olarak nitelendirilebilmesi, ?eksik duzenleme?nin varlığına ve soz konusu duzenlemenin Anayasa'ya aykırılığının saptanmasına bağlı bulunmaktadır. Eksik duzenlemelerin Anayasa'ya uygunluk denetimi ise Anayasa'nın 10. maddesi kapsamında yapılmaktadır.
4638 sayılı Yasa'nın yururluğe girdiği tarihte komiser yardımcılığı kursunu tamamlamış olanlar ile bu tarihte soz konusu kursu henuz tamamlamamış olanlar aynı hukuki konumda bulunmadıklarından, itiraz konusu kuralda Anayasa'nın 10. maddesinde yer alan eşitlik ilkesine aykırılık bulunmamaktadır.
Acıklanan nedenlerle, itiraz konusu kural Anayasa'nın 2. ve 10. maddelerine aykırı olmadığından aksi yondeki coğunluk kararına katılmadık.


UyeUye
Mehmet ERTENA.Necmi OZLER


AZLIK OYU

Anayasa 2. maddesinde hukuk devleti ilkesine vurgu yapmıştır. Kazanılmış hak ve hukuksal guvenlik hukuk devletinin alt başlıklarını oluşturur.
Kazanılmış hak, yasal kuralların bireylere uygulanması sonucu ortaya cıkan oznel kazanımların korunmasıdır. Kazanım kişisel nitelik gostermeli ve bireyden ayrılmaz bir nitelik taşımalıdır.
Hukuksal guvenlik ise, yasal ilkelerin getireceklerinin bilinir ve varsayılır olması, bireylerin geleceklerini yasal kuralları incelediklerinde cozebilmeleridir.
İtiraz istemlerine konu olan uyuşmazlık sureclerine bakıldığında, 611 sayılı Kanun Hukmunde Kararname ile Polis Akademisi bunyesinde dort yıllık fakulte ve yuksek okulları bitirenlerin (A), diğer lisans mezunlardan komiser yardımcılığı kursunu tamamlayanların (B) grubu oluşturacaklarının, gecici 20. maddesiyle 611 sayılı K.H.K.' nin yururluğunden once dort yıllık yuksek oğretim mezunlarından komiser yardımcılığı kursunu bitirenlerinde (A) grubu olacaklarının ongorulduğu anlaşılmıştır.
Anılan KHK Anayasa Mahkemesince iptal edilmiş, verilen sure dolmadan iptal istemine konu kuralı iceren ve 611 sayılı Yasa'nın temel yaklaşımını yineleyen 4683 sayılı Yasa cıkarılmıştır. 611 sayılı K.H.K.'nin yururlukte olduğu surecte Komiser Yardımcılığı kursuna başlayanlar, kursun başladığı tarihte, anılan kararnamenin gecici maddesindeki kurs bitirme koşulunu taşımadıklarından 4683 sayılı Yasa karşısında kazanılmış haklarından ve olmıyan edinimlerinin zedelenmesinden soz etmek olanaksızdır.
Bu oluş karşısında, komiser yardımcılığı kursuna başladığında (A) grubuna girmesi olanaksız olan bir kamu gorevlisinin, ileriye donuk, beklenen bir hukuksal guvenliğinin ortadan kaldırıldığı one surulemez.
Anayasal eşitlik ilkesi ise, komiser yardımcılığı kursu bitiren ile bitirmemiş olan arasındaki konum farklılığı nedeniyle karşılaştırma yapılmasına olanak vermemektedir.
Acıklanan nedenlerle, Anayasa'ya aykırılık icermeyen kurala karşı yapılan itirazın reddi gerekeceği oyuyla karara karşıyım.

Uye
Şevket APALAK


KARŞIOY GEREKCESİ

4.6.1937 gunlu, 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu'nun 6.4.2001 gunlu, 4638 sayılı Yasa ile eklenen gecici 20. maddesinde ?Bu Kanunun yururluğe girdiği tarihten once, dort yıllık yuksek oğrenim kurumlarından mezun olarak komiser yardımcılığı kursunu bitirenler ile bulunduğu rutbede dort yıllık yuksek oğretim kurumlarından mezun olup (B) grubundan (A) grubuna gecen polis amirleri, (A) grubunda değerlendirilir.? denilmektedir.
İtiraz yolu ile madde hukmunde yer alan ?Bu Kanunun yururluğe girdiği tarihten once, dort yıllık yuksek oğretim kurumlarından mezun olarak komiser yardımcılığı kursunu bitirenler ile?? ibaresinin iptali istenilmektedir. İtiraz başvurularında Anayasa'ya aykırılık iddiası, bu maddenin kapsamına almadığı kişiler yonundendir. Bu meyanda 4638 sayılı Yasa'nın yururluğe girdiği tarihte komiser yardımcılığı kursuna devam etmekte olan kişilerin, (A) grubu polis amiri olabilme haklarının korunmadığı bu yonuyle Anayasa'ya aykırı olduğu ileri surulmektedir.
Anayasa'nın 2. maddesinde yer alan hukuk devleti ilkesinin on koşullarından birisi hukuk guvenliği ilkesidir. Hukuki guvenlik ilkesi kazanılmış hakların korunmasını da kapsamakla birlikte, hukuk normlarının ongorulebilir olmasını, bireylerin tum işlem ve eylemlerinde devlete guven duyabilmesini, devletinde yasal duzenlemelerinde bu guven duygusunu zedeleyici yontemlerden kacınmasını gerektirmektedir. Bu nedenle geleceğe yonelik statu hukukunda yapılacak yasal duzenlemelerde, daha once tesis edilmiş bulunan ve kişilerin lehine hukuki sonuclar doğuran işlemlerin gozetilmesi gerekmektedir.
Davacının komiser yardımcılığı sınavına girdiği ve komiser yardımcılığı kursuna başladığı tarihlerde yururlukte olan 611 sayılı Kanun Hukmunde Kararname, Anayasa Mahkemesi'nce 31.10.2000 tarihinde E.2000/69, K.2000/42 nolu kararla iptal edilmiş ise de Emniyet Teşkilatı Kanunu'nun gerek 55. maddesi, gerekse 20. maddesine yonelik iptal kararının doğuracağı hukuksal boşluğun kamu yararını ihlal edici niteliği nedeniyle kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasından başlayarak altı ay sonra yururluğe girmesine karar verilmiş ve bu sure dolmadan 21.4.2001 tarihinde 4638 sayılı Yasa'nın yururluğe girmesiyle hukuksal boşluk doldurulmuştur. Dolayısıyla davacının gerek komiser yardımcılığı sınavına girdiği, gerekse komiser yardımcılığı kursuna başladığı tarihte yururlukte bulunan 611 sayılı Kanun Hukmunde Kararname'nin 1. maddesiyle değiştirilen 3201 sayılı Yasa'nın 55. maddesi ile 4. maddesine eklenen 20. maddesinin konuya ilişkin hukumleri 4638 sayılı Yasa hukumleri ile aynıdır. Bu durum karşısında davacının 611 sayılı Kanun Hukmunde Kararname ve 4638 sayılı Yasa oncesinde var olan 3870 sayılı Yasa hukumlerine gore komiser yardımcılığı kursuna başladığından soz edilemeyeceğinden, yururlukte ve gecerli olan yasal duzenleme cercevesinde (A) grubu polis amiri olabilmesi mumkun olmayan davacının, 4638 sayılı Yasa olmasa idi (A) grubu polis amiri olacağı iddiası hukuken dayanaksızdır. Bu durumda itiraza konu kural kazanılmış hakların korunması ve hukuki guvenlik ilkesini ihlal etmemekte ve Anayasa'nın 2. maddesine aykırılık oluşturmamaktadır.
Acıklanan nedenlerle 4.6.1937 gunlu, 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu'nun 6.4.2001 gunlu 4638 sayılı Yasa ile eklenen gecici 20. maddesinde yer alan, ?Bu Kanunun yururluğe girdiği tarihten once dort yıllık yuksek oğretim kurumlarından mezun olarak komiser yardımcılığı kursunu bitirenler ile ?? ibaresinin Anayasa'ya aykırı olmadığı ve iptali isteminin reddi gerektiği duşuncesiyle verilen karara karşıyım.

Uye
Şevket APALAK