28 Haziran 2008 CUMARTESİResmî GazeteSayı : 26920
BAKANLAR KURULU KARARI
Karar Sayısı : 2008/13834
Devlet Planlama Teşkilatı Musteşarlığınca hazırlanan ekli ?Orta Vadeli Program (2009-2011)?ın kabul edilmesi; Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcılığının 24/6/2008 tarihli ve 69 sayılı yazısı uzerine, 5018 sayılı Kamu Mali Yonetimi ve Kontrol Kanununun 16 ncı maddesine gore, Bakanlar Kurulu'nca 25/6/2008 tarihinde kararlaştırılmıştır.

ORTA VADELİ PROGRAM
(2009-2011)
GİRİŞ
Kamu mali yonetiminde yapılan reform kapsamında yeni bir politika belgesi olarak ortaya konulan Orta Vadeli Programın dorduncusu hazırlanmış bulunmaktadır. 2009-2011 donemini kapsayacak olan bu Program, 2007-2013 donemini kapsayan Dokuzuncu Kalkınma Planı ile ic ve dış genel ekonomik koşulların gerekleri doğrultusunda hazırlanmıştır.
Gelişmiş ekonomilerin finans piyasalarından başlayarak, butun dunyada buyume, enflasyon, kur gibi temel ekonomik gostergeleri olumsuz yonde etkileyen likidite ve kredi krizi odaklı kuresel dalgalanmalar ulkemize de tesir etmektedir. Kuresel ekonomik buyumedeki yavaşlamanın yanı sıra, enerji, gıda gibi urun ve hammadde fiyatlarındaki aşırı artışlar dunyada enflasyonist bir ortam oluşturmaktadır.

Kuresel ve ulusal gelişmeler, ulkemizin risk primini etkilemektedir. Planlanan ve hedeflenen seviyeye gelme sureci elbette onemli zorluklar icermektedir. Kuresel sistemle entegrasyon kalitesine her zamankinden daha fazla onem verilmektedir. Arz ve talep şoklarını etkin şekilde yonetmek ve rekabet gucunu artırmak amacıyla, kuresel, ulusal ve bolgesel olcekli projeler ozel onem taşımaktadır. Bu program doneminde bu tur projelere oncelik verilecektir.
Uzun vadeli bakış acısı korunarak, Programın hedef ve gostergelerinde, soz konusu gelişmelerin ortaya cıkardığı ve bundan sonra da cıkarması muhtemel etkiler dikkate alınmaktadır. Temel ekonomik gostergeler Turkiye'nin kat ettiği normalleşme ve duzelme yanında, yukselen ekonomilerin karşılaştığı farklı eşikler noktasına gelindiğini gostermektedir. Konjonkturel ve yapısal kırılganlıkların surdurulebilirliği dikkate alınarak, inisiyatif alanları bu eşiklerin yapısı ve ozelliğine gore belirlenmektedir.
Ulusal ve kuresel ekonomik birimlerin rasyonel yaklaşım, finansal psikoloji ve ekonomi sosyolojisi cercevesinde şekillenen davranışları belirsizlikleri azaltabilmekte ve artırabilmektedir. Kuresel ekonomide gozlemlenen durgunluk ve enflasyon acmazı ve bu surecin uretebileceği maliyetler dikkatli şekilde izlenmekte, ulkemize olası yansımaları değerlendirilmektedir. Turkiye ekonomisinin ihtiyacları ile kuresel konjonkturun kısıtlamaları ışığında, enflasyon-buyume ve istihdam konusunda gerekli tercih ve oncelikler oluşturulacaktır.
Bakanlıkların, kurum ve kuruluşların uygulama sureclerinin plan ve programlarla senkronizasyonunu guclendirmeye yonelik olarak, Ekonomi Koordinasyon Kurulunun yasal ve fonksiyonel altyapısı guclendirilecektir.
Ceşitli alanlarda birbirleriyle tutarlı bir amac, politika ve oncelikler seti sunan Orta Vadeli Program, makro politikaların yanı sıra, ulkemizin ihtiyac duyduğu temel gelişme eksenlerini de kapsamaktadır.

Programda, uzun vadeli amaclara katkıda bulunacak şekilde, uc yıllık donemde uzerinde yoğunlaşılacak oncelikler tespit edilmiştir. Bunlar şu ana başlıklar altında ifade edilebilir;
· İstikrarla buyumeden buyumeyle istikrara gecişin makroekonomik cercevesi oluşturulacaktır.
· Reel sektor, buyume ve istihdam odaklılık on planda tutulacaktır.
· Orta vadeli mali cerceve ile enflasyon hedeflemesi, Programın onemli parametrik bileşenlerinden olacaktır.
· Mali kurala ilişkin teknik calışma tamamlanacak, kalıcılığı sağlanacaktır.

· Uygun para politikasına ve enflasyonu duşurme mekanizmalarına devam edilecektir.
· Kamu kesimi dengesinin ve kamu borc stokunun GSYH'ya oranları ile enflasyon ve faiz oranlarını daha iyi konumlara getirici politikalara oncelik verilecektir. Piyasa ekonomisinin yapısı ve kurumsallaşma kalitesi ile ekonominin kuresel rekabete dayanma kapasitesi artırılacaktır.
· Bir yandan kamu personel reformu, ticaret kanunu, devlet yardımları cercevesi, mali reformlar, enerjide maliyet bazlı otomatik fiyatlama, kamu ve ozel sektor işbirliği duzenlemesi gibi reform surecinde yeni acılımlar oluşturulacak, diğer yandan gercekleştirilen reformların uygulama sureci guclendirilecektir.
· Dokuzuncu Kalkınma Planı, AB Muktesebatına Uyum Programı ve 60. Hukumet Programı Eylem Planından oluşan ve Yıllık Programda gelişme eksenleri cercevesinde ifade edilen politika oncelikleri ve tedbirler etkin şekilde uygulamaya konulmaya devam edilecektir.
· Ozelleştirme surecinin ve yatırım ortamının iyileştirilmesine devam edilecektir.
· Mahalli idarelerin ve KİT'lerin kurumsal yonetişim, mali disiplin, saydamlık, istatistik kalitesi artırılacaktır.
Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilen bu Programın yayınıyla 2009-2011 donemini kapsayan cok yıllı butce surecinin yeni bir donemi de başlamış olacaktır.
Bakanlık, kurum ve kuruluşların butcelerinin hazırlanmasında, idari ve yasal duzenlemelerin gercekleştirilmesinde, kurumların karar alma ve uygulama sureclerinde Programın amac ve oncelikleri esas alınacaktır.
Orta Vadeli Program, yıllık uygulama sonucları, icsel ve dışsal gelişmeler ile kalkınma planı hedefleri doğrultusunda her yıl yenilenmektedir. Programda yer alan amac ve oncelikler bakımından uygulamanın izlenmesi, değerlendirilmesi ve Bakanlar Kuruluna bilgi sunulmasından Devlet Planlama Teşkilatı Musteşarlığı sorumludur.
Orta Vadeli Program, stratejik amaclar temelinde kamu politikaları ve uygulamalarını şekillendirecek ve kaynak tahsisini bu cercevede yonlendirecektir.
Bundan sonraki surecte; 5018 sayılı Kanunun 16'ncı maddesi gereğince, Orta Vadeli Programın ortaya koyduğu temel amac, oncelik ve makro hedeflerle tutarlı olmak uzere Orta Vadeli Mali Plan hazırlanacak ve Yuksek Planlama Kurulu kararıyla yururluğe girecektir.
Kuruluşlar, Orta Vadeli Programda yer alan amac ve oncelikler ile Orta Vadeli Mali Planda verilecek odenek teklif tavanlarını esas alarak, tedbir onerilerini ve butce tekliflerini, 5018 sayılı Kanunun 17'nci maddesi cercevesinde, hazırlayacaklardır. Kuruluşlarla butce muzakereleri bu doğrultuda yurutulecektir.
Orta Vadeli Programla başlayan program ve butce hazırlama sureci, birbirleriyle uyumlu olmak uzere, nihai politika ve tedbirleri iceren yıllık programın Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmesi ve mali boyutu gosteren Butce Kanun Tasarısının yasalaşmasıyla sona erecektir.
I. TEMEL AMAC
Orta Vadeli Programın temel amacı, Dokuzuncu Kalkınma Planında ifadesini bulan ?istikrar icinde buyuyen, gelirini daha adil paylaşan, kuresel olcekte rekabet gucune sahip, bilgi toplumuna donuşen, AB'ye uyelik icin uyum surecini tamamlamış bir Turkiye? vizyonunu esas alarak, insanımızın yaşam kalitesini artırmaya yonelik program ve butce surecini yonetmektir.
Ekonomik ve siyasi istikrar, gercekleştirilen reformlar, ulkemizin genc, eğitimli ve girişimci insan gucu, işleyen piyasa ekonomisi, uluslararası rekabete acık sanayisi, doğal ve kulturel değerleri refahın yaygınlaşarak artması icin uygun ortam hazırlamaktadır.
Programın temel amacına hizmet etmek uzere, Kalkınma Planı' ında ifadesini bulan şekilde, ulkemizin beşeri ve iktisadi varlıkları etkin bir şekilde değerlendirilerek;
§ Ekonominin rekabet gucunun artırılması,
§ İstihdamın artırılması,
§ Beşeri gelişme ve sosyal dayanışmanın guclendirilmesi,
§ Bolgesel gelişmenin sağlanması,
§ Kamu hizmetlerinde kalite ve etkinliğin artırılması
yolunda gerekli calışmalar yurutulecektir. Programda makroekonomik konuların yanı sıra soz konusu ekonomik ve sosyal gelişme eksenlerinde uygulamaya yon verecek temel politikalar yer almaktadır.
Yetkin ozel sektor, kaliteli burokrasi, şeffaf piyasalar, evrensel ozellikte duzenleme, denetleme ve yaptırım sureclerinin şekillendirdiği yonetilebilir piyasa ekonomisinin kurumları guclendirilecektir. Merkez bankacılığı, kamu borclanma mekanizmaları ve vergileme sistemi arasındaki ilişkilerin kalitesi gelişmiş piyasa ekonomilerinin seviyesine yukseltilecektir. Finans sektoru, reel sektor ve hizmetler sektorlerinin duzenleme ve denetiminden sorumlu ust kurulların diyalog ve iletişim sistemi guclendirilecektir.
Bu cercevede guven ve istikrarın korunmasına, ekonomik temellerin guclendirilmesine, sektorel performansların artırılmasına ve sosyo-ekonomik gundemin yeniden şekillenmesine oncelik verilecektir.
Orta Vadeli Programın uygulama surecinde, AB muktesebatına uyum amacıyla hazırlanacak olan Ulusal Program hayata gecirilecektir.
II. MAKROEKONOMİK POLİTİKA VE HEDEFLER
Kuresel piyasalarda yaşanan dalgalanmaların ekonomimiz uzerindeki olası olumsuz etkilerini en aza indirerek ekonomide sağlanan guven ve istikrarı korumak, ekonomik buyumeyi surekli kılmak, tasarrufların ve yatırımların duzey ve oranını yukseltmek, istihdamı artırmak, cari acığa surdurulebilir nitelik kazandırmak, cari acığın sağlam kaynaklarla finanse edilmesini sağlamak, enflasyon oranını aşağı cekmek, mali disiplini korumak ve kayıtdışılıkla etkin mucadele etmek, sektor temsilcileriyle birlikte sektorel değişim ve donuşum sureci icin strateji belgesi oluşturmak ve uygulamaya koymak Orta Vadeli Programın makroekonomik oncelikleridir.
Ozel sektor de değişim-donuşum sureci icinde bulunmaktadır. Farklılaşan iş yapma bicimlerine, yeniden şekillenmekte olan nispi dengelere uyum kadar, yatırım yanında tasarruflarda da artış sağlanabilmesi, ozel sektor acısından da gelirin dolayısıyla buyumenin surekli ve surdurulebilir olması ozel onem taşımaktadır.
Buyuyen bir ekonominin ihtiyaclarını etkin şekilde belirlemek ve karşılamak icin, kurumsal diyalog ve işbirliği mekanizmaları guclendirilecektir. Ozel kesim ile kamu kesiminin aktorleri arasında ekonomik ve finansal yonetişim kalitesi arttırılarak, sinerjik ortam sağlanacaktır. Ekonominin surekli ve surdurulebilir buyume ve kalkınma yetkinliğini ve refleksini oluşturma ve koruma, sosyal iceriği guclu piyasa ekonomisi yaklaşımına dayalı, iş ve istihdam uretme planlarının en onemli bileşenini oluşturmaktadır. Bu cercevede, iceriği gelişmelere bağlı olarak, kamu ve ozel sektor yonetişimi cercevesinde şekillendirilecek, mikro ve makro boyutları guclu, bireysel ve kurumsal odaklı ekonomik guvenlik ve ekonomik savunma konsepti ozel onem taşımaktadır.
A. MAKROEKONOMİK POLİTİKALAR
1. Buyume ve İstihdam
i) Orta Vadeli Program doneminde yatırım, istihdam ve ihracat odaklı bir buyume stratejisi surdurulecektir.
ii) Yuksek katma değerli malların giderek ağırlık kazandığı bir uretim ve ihracat yapısına ulaşmak amacıyla gerekli politikalar ve kurumsal duzenlemeler hayata gecirilecektir.
iii) Kamu altyapı yatırımları ve yatırım ortamının iyileştirilmesine yonelik yasal ve idari duzenlemeler yoluyla ozel sektorun yatırım yapması icin elverişli bir ortam oluşturulacaktır.
iv) Ozel sektorun Ar-Ge harcamalarının ve buyuk olcekli yatırımların teşvik edilmesi yoluyla yuksek katma değerli uretim desteklenecektir.
v) Bolgesel ekonomik kalkınma ve sosyal gelişme yatırımları, bir yandan ekonominin uretim kapasitesini artırırken, diğer yandan oluşturacağı talep yoluyla buyumeye katkıda bulunacaktır.
vi) İstihdam odaklı surdurulebilir bir buyume icin işgucu piyasasının esnekliği artırılacak, meslek edindirme programları, mesleki ve teknik eğitim-oğretim geliştirilecek, insan gucu donanımı iyileştirilecek ve iş piyasasının gereksinimlerine uygun işgucu yetiştirilmesi amacıyla eğitim-istihdam ilişkisi guclendirilecektir.
vii) Tarım, sanayi ve ticaret stratejisi guncellenecek, yeni bir teşvik sistemi oluşturulacaktır.
ix) Yatırım ortamının iyileştirilmesi, sanayinin rekabet gucunun geliştirilmesi, ulusal ve kuresel yatırım destek ve tanıtım stratejilerinin belirlenmesi, ekonomik ve sosyal kesimlerle ilişkinin guclendirilmesi ve yerel girişimlerin harekete gecirilmesine yonelik gerekli inisiyatifler başlatılacak, bunların kurumsal yapıları guclu bir koordinasyon cercevesinde etkin bir şekilde calıştırılacaktır.
x) Kamu politikalarından kaynaklanabilecek belirsizlikler azaltılarak ozel sektorun ileriye yonelik uzun donemli plan yapabilmesi icin elverişli bir ortam oluşturulacaktır.
2. Maliye Politikası
Mali disiplin, makroekonomik istikrar ve enflasyonu duşurme amacından taviz vermeksizin; ekonominin rekabet gucunun artırılması, buyume ve istihdamın desteklenmesi, borc stokunun GSYH'ya oranının duşurulmesi ve yerel idarelerin mali yapılarının guclendirilmesi Program doneminde izlenecek maliye politikasının temel amaclarıdır.
Maliye politikasının, temel ekonomik gosterge ve dengelerde istikrar sağlamayı hedef alarak, belirlenecek mali kurala bağlı olarak yurutulmesi esastır. Maliye politikasının surdurulebilirliği makro ve mikro cercevede daha da guclendirilecektir. Gelişmelere bağlı olarak, kritik butce kalemlerine yonelik gerekli inisiyatifler kullanılacaktır. Mali sonuc doğuracak duzenlemeler; kısa, orta ve uzun donem etkileri dikkate alınarak yapılacaktır.
Para politikasının enflasyon uzerindeki etkilerinin kısıtlı olması nedeniyle, mali performans onemini korumaktadır. Mali disiplinin enflasyonu duşurme surecindeki etkin rolune onem verilecektir.
Mali disiplinden taviz verilmeyecek, enflasyon oranının aşağı cekilmesine yonelik calışmalar titizlikle surdurulecek ve yapısal reformlara kararlılıkla devam edilecektir.
Maliye politikası uygulaması, orta vadeli mali hedefler kapsamında acıklanan ve bu Programda da teyit edilen faiz dışı fazla, gelir, harcama ve borc hedeflerine ulaşılmasını sağlayacak bir yaklaşımla yurutulecektir.
Merkezi yonetim butcesi dışında kalan kurumların butce ve finansman programlarına ilişkin konsolide istatistikler duzenli ve uluslar arası standartlara uygun şekilde yayınlanacaktır.
a. Kamu Harcama Politikası
Kamu kurum ve kuruluşlarının kendilerine tahsis edilen odenekleri belirlenen politika ve oncelikler doğrultusunda tanzim etmesi, uzun suredir devam eden harcama programlarının etkinliğinin ve gerekliliğinin sorgulanması ve boylece kamu harcamalarının akılcı bir temele oturtulması esastır. Bu cercevede verimlilik ve alternatif maliyetler dikkate alınacaktır.
Program doneminde uygulanacak temel harcama politikaları şunlardır:
i) Maliye politikasının yurutulmesinde esas alınacak mali kurallara ilişkin yasal ve kurumsal altyapı oluşturulacaktır.
ii) Kamu kurum ve kuruluşları, butce kısıtını dikkate alarak, belirlenen oncelikler cercevesinde kaynak tahsisini gozden gecireceklerdir. Bu kapsamda onceliğini yitirmiş faaliyetler ve projeler tasfiye edilecektir.
iii) Kamu kurum ve kuruluşlarında yonetim sorumluluğunun guclendirilmesi icin gerekli mali yonetim, ic kontrol ve ic denetim faaliyetlerinin etkin bir şekilde uygulanmasına yonelik tedbirler guclendirilecektir.
iv) Kamu kaynaklarının kullanımında etkililik, verimlilik ve tasarrufu sağlamak uzere stratejik planlama ve performans esaslı butceleme sistemi guclendirilecektir.
v) Kamu kesiminde ucret ve maaşlar hedeflenen enflasyon oranında artırılacaktır. Gercekleşmenin, enflasyon hedefini aşması durumunda fark telafi edilecektir.
vi) Kamu personelinin mali ve ozluk haklarına ilişkin dengesizlikleri azaltıcı duzenlemeler yapılacaktır. Buradan gelecek yuk, toplam harcamalarda ilave artışa neden olmayacak şekilde karşılanacaktır.
vii) Merkezi yonetim butce kanunlarında kamu kurum ve kuruluşlarında yeni personel istihdamına yonelik sınırlamalara devam edilecektir.
viii) Butceden kamu yatırımlarına ayrılacak kaynak artırılacaktır.
ix) Sağlık hizmetlerinin kalitesinden odun verilmeksizin, ilac ve tedavi harcamalarını kontrol altında tutmaya yonelik tedbirler alınmaya devam edilecektir.
x) Genel sağlık sigortası, getireceği mali yuklerin makul duzeyde tutulması amacıyla, sağlıkta donuşum programıyla birlikte uygulanacaktır.
xi) Genel butce vergi paylarından yerel yonetimlere aktarılan kaynakların etkin kullanımına yonelik tedbirler alınacaktır.
xii) Yerel yonetimlerin harcamalarını finanse etmek amacıyla yapılan tahsislerin objektif esaslara dayalı ve amaca yonelik kullanımı sağlanacaktır.
xiii) Yerel yonetimlerde performans ve verimlilik artışına yonelik duzenlemeler icin gerekli calışmalar yapılacaktır.
xiv) Yerel yonetimlerin mali acıdan guclendirilmesi sonrasında, yerel nitelikli bazı kamu hizmetlerinin Avrupa Yerel Yonetimler Ozerklik Şartına uygun olarak yerel yonetimler tarafından sunumu sağlanacaktır.
xv) Yerel yonetimler, personel politikalarını acıklanan norm kadro duzenlemelerine uygun bir şekilde yuruteceklerdir.
b. Kamu Yatırım Politikası
Kamu yatırımlarının etkinliği artırılacak; yatırımlar, oncelikli sosyal ihtiyacları giderecek ve uretken faaliyetleri destekleyecek nitelikteki altyapıya yonlendirilecek; sektorel, bolgesel ve AB'ye uyum yonundeki amacların gercekleştirilmesinde etkili bir arac olarak kullanılacaktır. Bu cercevede;
i) Kamu yatırımlarının etkili, verimli ve zamanında gercekleştirilmesini, mevcut sermaye stokunun daha etkin kullanılmasını hedefleyen calışmalara devam edilecektir.
ii) Eğitim, sağlık, teknolojik araştırma, ulaştırma, icme suyu ile bilgi ve iletişim teknolojilerinin geliştirilmesine yonelik altyapı yatırımlarına oncelik verilecektir. İstanbul bilişim vadisi projesi bu cercevede ozel onem taşımaktadır.
iii) Kamu yatırımları, yenilenebilir enerji ve tarımsal altyapıyı guclendirmeye odaklı başta Guneydoğu Anadolu Projesi olmak uzere, Doğu Anadolu Projesi, Konya Ovası Projesi ve diğer tum bolgelerdeki bolgesel ekonomik kalkınma ve sosyal gelişme ile bolgelerarası gelişmişlik farklarının azaltılmasında etkili bir arac olarak kullanılacaktır.
iv) AB'ye uyelik yonunde ortaya konulan politika ve onceliklerin hayata gecirilmesi icin surdurulen calışmaların gerektirdiği yatırımlar hızlandırılacaktır.
v) Kamu altyapı yatırımlarında ozel sektor katılımını artırıcı modeller uygulamaya gecirilecektir.
vi) Kamu yatırım teklif ve kararları, sorun ve cozum odaklılık analizlerini iceren sektor calışmalarına ve nitelikli yapılabilirlik etud ve analizlerine dayandırılacaktır.
c. Kamu İktisadi Teşebbusleri ve Ozelleştirme
Kamu iktisadi teşebbuslerinden (KİT) orta vadede ozelleştirilebilecek olanların belirli bir takvim ve strateji cercevesinde ozelleştirilmesi, ancak, ozelleştirilinceye kadar bu teşebbuslerin ve uzun vadede ozelleştirilemeyecek diğer kuruluşların karlılık ve verimlilik ilkelerine uygun olarak işletilmesi esastır.
i) KİT'lerde; hesap verebilirliği, şeffaflığı, karar alma sureclerinde esnekliği sağlamaya ve bunlar uzerinde mudahale yetkisi olan kurum sayısını azaltmaya yonelik başlatılan kurumsal yonetim sistemi projesi tamamlanacaktır.
ii) Maliyetlendirme ve fiyatlandırma başta olmak uzere KİT'lerin tum işletmecilik politikaları, genel yatırım ve finansman kararnamelerinde ongorulen hedeflere ulaşacak şekilde piyasa şartlarına uygun olarak belirlenecek ve etkin bir şekilde uygulanacaktır. Bu kapsamda, enerji KİT'lerinde maliyet bazlı otomatik fiyatlandırma mekanizması surdurulecektir.
iii) KİT'lerde stok, tedarik, uretim ve pazarlama maliyetlerini duşurerek verimliliği ve karlılığı artıran ve uluslar arası fiyat değişimlerine duyarlı olan bir finansman politikası izlenecektir.
iv) KİT'lerin atıl durumda bulunan gayrimenkullerinin değerlendirilmesinde rayic bedel esas alınacaktır.KİT'lerin, atıl olmayan gayrimenkullerini devretmemesi esastır. Zorunluluk hallerinde devir, ancak, işletmenin verimliliği, butunluğu ve cevre sağlığı gibi hususları olumsuz etkilemeyecek şekilde gercekleştirilebilecektir.
v) KİT'lerin zarar eden işletme birimleri, fonksiyonları da dikkate alınarak, cozume kavuşturulacaktır.
vi) KİT'lerde atıl istihdamın azaltılmasına yonelik tedbirlerin uygulanması surdurulecek, ancak nitelikli personel ihtiyacının karşılanması icin gerekli tedbirler alınacaktır.
vii) İmalat sanayii maliyetleri uzerinde olumsuz baskı oluşturan enerji girdi fiyatlarının tespitinde sanayi aboneleri lehine bir politika izlenecektir.
d. Kamu Borclanma Politikası
i) Stratejik olcutler ve piyasa koşulları cercevesinde, ic borc cevirme oranını azaltacak, borclanma vadesini uzatacak ve arac ceşitliliğini de icerecek bir borclanma politikası uygulanacaktır.
ii) Nakit ve borc yonetiminde oluşabilecek likidite risklerinin azaltılması amacıyla, yeterli duzeyde rezerv tutulması politikasına devam edilecektir.
iii) Borc yonetiminde şeffaflığın surdurulmesi kapsamında, finansman programlarının ve borc bilgilerinin duzenli olarak kamuoyuna duyurulmasına devam edilecektir.
iv) Devlet ic borclanma senetlerinin (DİBS) yatırımcı tabanının geliştirilmesine, ikincil piyasalarda ve ihracında etkinliğinin sağlanmasına yonelik politikalara devam edilecektir.
v) Piyasa yapıcılığı sistemi uygulaması surdurulecektir.
vi) İkincil piyasalarda sağlıklı bir verim eğrisinin oluşturulması ve DİBS alım-satım işlemlerinde likiditenin sağlanmasına yonelik olarak olcut senet uygulaması devam ettirilecektir.
e. Kamu Gelir Politikası
Uygulanacak kamu gelir politikalarının temel amacı; buyume, yatırım ve istihdamın desteklenmesine, ekonomide kayıtdışılığın azaltılmasına, daha basit, adil ve geniş tabanlı bir vergi sisteminin oluşturulmasına katkıda bulunmaktır. Bireysel ve kurumsal tasarruf ve sermaye birikiminin ve kullanımının teşvik edilmesi ozel onem taşımaktadır. Bu kapsamda;
i) Vergi politikalarının uygulanmasında, uzun vadeli ekonomik kararlar almaya yardımcı olmak ve vergilendirmede ongorulebilirliği artırmak amacıyla istikrar esas olacaktır. Vergi mevzuatı ve uygulamalarında istikrarı sağlamak amacıyla yasal altyapı guclendirilecektir.
ii) Doğrudan sermaye yatırımlarının ulkeye girişini hızlandırıcı, yatırım, istihdam ve ihracatı teşvik edici, bolgesel gelişmişlik farklılıklarını azaltıcı, ekonominin uluslararası rekabet gucunu artırıcı, devletin fon ihtiyacını karşılayıcı,vergi politikaları uygulanacaktır.
iii) Ekonomik ve sosyal politikalar da gozetilerek vergi indirim, istisna ve muafiyetlerinin gozden gecirilmesi suretiyle vergi mevzuatı sadeleştirilecektir. Vergi harcamalarının mali tutarının tespitine yonelik calışmalar sonuclandırılacaktır.
iv) Vergiye gonullu uyumun artırılması ve vergi tabanının genişletilmesine yonelik calışmalara devam edilecektir.
v) Gelir azaltıcı duzenlemeler, makroekonomik istikrar gozetilerek kamu finansman imkanları dahilinde değerlendirilecektir.
vi) Vergilendirmede mukellef hizmetlerinin etkinleştirilmesine yonelik calışmalar surdurulecektir.
vii) Vergileme alanında Avrupa Birliği Muktesebatıyla uyum calışmalarına devam edilecektir.
viii) Ticari ilişkimiz olan ulkelerle cifte vergilendirmeyi onleme anlaşmaları imzalanmasına devam edilecektir.
ix) İstihdam uzerindeki mali yuklerin azaltılmasının ekonomide kayıtdışılığın onlenmesi ve istihdam artışına yansıması icin gerekli tedbirler alınacaktır. Bu cercevede, kamu ve ozel sektorun uzlaşısına ozel onem verilecektir.
3. Para Politikası ve Fiyat İstikrarı
Para politikasının temel amacı, fiyat istikrarını sağlamak ve surdurulebilir kılmaktır.
Bu amac doğrultusunda;
i) Enflasyon hedeflemesi rejimi, onumuzdeki donemde de surdurulecektir.
ii) Enflasyon hedeflemesi rejimi cercevesinde, Merkez Bankası kısa vadeli faiz oranlarını temel politika aracı olarak kullanmaya devam edecektir.
iii) Onumuzdeki donemde de Merkez Bankası enflasyonun duşurulmesine odaklanacak ve para politikası kararlarını bu doğrultuda oluşturacaktır. Bu cercevede, orta vadeli bakışın ekonomideki tum birimler arasında yaygınlaşması enflasyonun duşurulmesi acısından buyuk onem arz etmektedir.
iv) Maliye ve gelirler politikasının enflasyon hedeflemesi rejiminin başarıyla uygulanmasına vereceği desteğin devam etmesi icin, mali disipline uygun hareket edilmesi ve kamu maliyesinin etkinliğini artırmaya yonelik reformların kesintisiz olarak surdurulmesi onemini koruyacaktır.
v) Merkez Bankası, temel politika metinlerini onumuzdeki donemde de duzenli olarak yayımlamaya devam edecektir.
vi) Para politikasının hesap verebilirliğini ve şeffaflığını temin etmek amacıyla, enflasyonun hedeften belirgin olarak sapması veya sapma olasılığının ortaya cıkması halinde, Merkez Bankası hedeften sapmanın nedenlerini ve enflasyonun tekrar hedefe yakınsaması icin alınması gereken onlemleri Hukumete yazılı olarak bildirecek ve kamuoyuna duyuracaktır.
vii) Enflasyonla mucadele konusunda kamuoyuyla iletişimde Merkez Bankası ile Hukumet arasındaki işbirliği daha da guclendirilecektir.
viii) 2001 yılından beri uygulanmakta olan dalgalı doviz kuru rejimi onumuzdeki donemde de surdurulecektir.
ix) Piyasada doviz arzının doviz talebine kıyasla artığı durumlarda Merkez Bankası rezerv biriktirme amaclı, duzenli doviz alım ihaleleri yapabilecektir.
x) Diğer taraftan doviz kurlarındaki oynaklık onumuzdeki donemde de Merkez Bankasınca yakından izlenecek, kurlarda oluşan ve oluşabilecek aşırı oynaklık durumunda piyasaya doğrudan mudahalede bulunulabilecektir.
4. Odemeler Dengesi
Cari acığın sadece kamu sektorunun değil ozel sektorun harcama (tuketim, yatırım) ve tasarruflarının fonksiyonu olması, bu makroekonomik dengeye oldukca değişken ve cok sektorlu bir yapı kazandırmaktadır. Kuresel ekonomide belirsizliklerin arttığı bir ortamda cari acığın oluşum ve finansman yapısının dinamikleri dikkate alınarak, surdurulebilirliğinin sağlanması ve giderek artan olcude borc yaratmayan kaynaklarla finanse edilmesi onem arz etmektedir. Bu cercevede;
i) Geleneksel ihracat sektorlerinde katma değer artışı sağlanmasına yonelik politikalar uygulanacaktır. Bu kapsamda, tasarım, marka, pazarlama ve tanıtım konusundaki mevcut destekler ceşitlendirilerek geliştirilecektir.
ii) İhracatımızın; katma değeri yuksek, sermaye ve bilgi yoğun, ileri teknolojili sektorlerin ağırlıklı olduğu bir yapıya donuşumunun sağlanmasını teminen uygulanan destek sistemlerinde, DTO ve AB normları cercevesinde gerekli duzenlemeler yapılacak ve yeni programlar oluşturulacaktır.
iii) Uretim ve ihracat yapısının ithalata bağımlılığını azaltmak uzere; ithal ara girdilerin yurt icinden rekabetci fiyatlarla teminini teşvik edecek mekanizmalar geliştirilecektir.
iv) Dahilde işleme rejiminde, ic piyasanın uretim koşulları da dikkate alınarak, gerekli değişiklik ve duzenlemeler yapılacaktır.
v) Gumruk Birliği uyarınca ustlenmekle yukumlu olduğumuz AB'nin teknik mevzuatına uyum sureci hızlandırılacak; uyumlaştırılan mevzuatın etkin uygulanmasını teminen gerekli idari, teknik ve fiziki altyapı tamamlanacak; ithalat aşamasındaki ve piyasa gozetim ve denetimi sırasındaki kontroller etkinleştirilecektir.
vi) Ticaretin onundeki engellerin kaldırılmasını teminen, ucuncu ulkelerle imzalanan teknik işbirliği anlaşmaları etkinleştirilecektir. Ayrıca, AB'nin uygunluk değerlendirmesi sonuclarının karşılıklı tanınmasına ilişkin anlaşma imzaladığı ulkeler ve EFTA ulkeleriyle paralel anlaşmalar imzalanması amacıyla calışmalar gercekleştirilecektir.
vii) Kuresel sermayenin Turkiye'ye yonelmesini sağlayıcı duzenlemeler geliştirilecektir.
viii) Cari acığı azaltmak amacıyla enerji ve enerji dışı dış ticaret dengesi yanında, hizmetler ve yatırım gelirleri dengesinin de iyileştirmesine yonelik tedbirler geliştirilecektir.
ix) Cari acığın finansmanında doğrudan uluslararası yatırımların payının artmasına yonelik tedbirler alınacaktır.
B. PROGRAM DONEMİ HEDEF VE GOSTERGELERİ
1. Buyume ve İstihdam
i) Program doneminde yıllık ortalama yuzde 5,5 oranında ekonomik buyume hedeflenmektedir.
ii) Program doneminde yıllık ortalamada reel olarak ozel tuketim harcamalarının yuzde 5,5 , ozel sabit sermaye yatırım harcamalarının yuzde 6,8, kamu tuketim harcamalarının yuzde 3,7 ve kamu sabit sermaye yatırım harcamalarının yuzde 2,4 oranında artması ongorulmektedir.
iii) İstihdam olanaklarını artırıcı uygulamaların da etkisiyle Program doneminde yaklaşık 1,3 milyon kişiye yeni istihdam yaratılacağı ongorulmektedir
2. Kamu Maliyesi
i) 2008 yılında yuzde 0,6 olacağı tahmin edilen kamu kesimi acığının GSYH'ya oranının, Program doneminde bir miktar azalması ongorulmektedir. Buna karşılık, genel devlet acığında sınırlı bir artış olacaktır.
ii) Program donemi sonunda faiz gideri ve ozelleştirme geliri haric kamu kesimi fazlasının GSYH'ya oranının yuzde 3,5 seviyesinde olması beklenmektedir.
iii) 2008 yılında yuzde 33,1 olması beklenen genel devlet harcamalarının GSYH'ya oranının, merkezi yonetim butcesi cari transfer harcamalarının etkisiyle 2011 yılında yuzde 33,5'e yukselmesi beklenmektedir.
iv) 2008 yılında yuzde 27,2 olacağı tahmin edilen genel devlet faiz dışı harcamalarının GSYH'ya oranının, 2011 yılında yuzde 29 olarak gercekleşmesi ongorulmektedir.
v) 2008 yılında yuzde 32,6 olacağı tahmin edilen genel devlet gelirlerinin GSYH'ya oranının, 2011 yılında yuzde 32,8 olması beklenmektedir.
vi) 2008 yılında yuzde 23,8 olacağı tahmin edilen sosyal guvenlik primleri dahil vergi yukunun (vergi red ve iadeleri haric) GSYH'ya oranının, donem sonunda yuzde 23,5'e gerilemesi ongorulmektedir.
vii) Devam eden ozelleştirmelere rağmen KİT sisteminin donem boyunca GSYH'nın yuzde 0,3'u kadar faiz dışı fazla vermesi hedeflenmektedir. KİT'lerde ongorulen hedefe ulaşılması icin, fiyat, stok ve yatırım politikalarıyla gerekli her turlu tedbir alınacaktır.
viii) Fındık urunune yonelik olarak, TMO'ya mali yuk getirmeyecek ve sektorun sağlıklı ve surdurulebilir bir yapıya kavuşmasını sağlayacak bir politika izlenecektir.
ix) Ozelleştirme işlemleri sonucunda kamunun elektrik dağıtımı, telekomunikasyon ve şeker uretimi alanlarından tamamen cekilmesi; liman işletmeciliğindeki payının ise azalması ongorulmektedir.
x) Mali disiplini surdurmek amacıyla yerel yonetimlere genel butce vergi gelirlerinden aktarılacak paylardan borclara mahsuben yapılacak kesintilerin duzenli bir şekilde uygulanması hedeflenmektedir.
xi) 2007 yılında GSYH'ya oran olarak yuzde 38,8 duzeyinde gercekleşen AB tanımlı borc stokunun Program donemi sonunda yuzde 31'e gerilemesi hedeflenmektedir.
3. Odemeler Dengesi
i) Program doneminde, dunya ekonomisi ve ticaretinde son yıllarda gorulen artış hızının bir miktar yavaşlaması beklenmektedir. Bu cercevede, 2011 yılında, ihracatın yıllık ortalama yuzde 10,4 oranında artarak 181,7 milyar dolara, ithalatın ise yıllık ortalama yuzde 9,1 oranında artarak 277,6 milyar dolara ulaşacağı tahmin edilmektedir.
ii) 2009 yılında 21,4 milyar dolar olarak gercekleşeceği ongorulen turizm gelirlerinin, 2011 yılında 23,6 milyar dolara ulaşacağı tahmin edilmektedir.
iii) Bu cercevede cari işlemler acığının GSYH'ya oranının Program doneminde yuzde 6'lar civarında olacağı ongorulmektedir.
iv) Program doneminde doğrudan yabancı yatırımların ve uzun vadeli sermaye girişlerinin odemeler dengesi finansmanındaki ağırlığını koruması beklenmektedir.
4. Fiyat
i) Enflasyon hedefleri (TUFE yıllık artış hızı) 2009, 2010 ve 2011 yılları icin sırasıyla yuzde 7,5, yuzde 6,5 ve yuzde 5,5 olarak revize edilmiştir.
ii) Enflasyon hedeflerinin Hukumet ve Merkez Bankası tarafından birlikte belirlenmesi uygulamasına program doneminde de devam edilecektir.
III. PROGRAM DONEMİ GELİŞME EKSENLERİ
A. REKABET GUCUNUN ARTIRILMASI
1. İş Ortamının İyileştirilmesi
İş ortamının rekabetci bir yapıya kavuşturularak iyileştirilmesi temel amactır.
Bu cercevede;
i) Finansal araclar ceşitlendirilecek, başta KOBİ'ler olmak uzere işletmelerin finansmana erişimi kolaylaştırılacaktır.
ii) İş ortamının iyileştirilmesine yonelik olarak burokrasinin azaltılması, işlemlerin hızlandırılması ve işlem maliyetlerinin duşurulmesi konusundaki calışmalar surdurulecektir.
iii) Devlet yardımları sisteminin etkinleştirilmesi ve AB muktesebatıyla uyumlu hale getirilmesi calışmaları surdurulecektir.
iv) İşletmelerde kurumsal yonetişim ilkeleri doğrultusunda kurumsallaşmanın yaygınlaştırılması ozendirilecek ve boylece işletmelerin finansman imkanlarına daha uygun şartlarla erişimleri sağlanacaktır.
v) Fikri mulkiyet sisteminin etkinliğini sağlamak uzere; kurumsal kapasite guclendirilecek, kurumlar arası etkin bir işbirliği ve koordinasyon sağlanacak, toplum duzeyinde yaygın ve yerleşik bir fikri haklar kulturu oluşturulacaktır.
vi) İşletmelerde bilgi ve iletişim teknolojileri altyapısının geliştirilmesi ve kullanımının yaygınlaştırılması desteklenecektir.
vii) Rekabeti kısıtlayan, engelleyen veya bozan davranışlar ile mucadelede caydırıcı yaptırımlar uygulanacak, yaptırımların uygulamasında saydamlık sağlanacak ve rekabet kulturunun geliştirilmesi yonundeki calışmalara devam edilecektir.
viii) Sanayi bilgi sistemi oluşturulacaktır.
2. Ekonomide Kayıtdışılığın Azaltılması
Program doneminde, ekonomide rekabet gucunun artırılmasına, haksız rekabetin onlenmesine ve kamu finansman kaynaklarının sağlıklı bir yapıya kavuşturulmasına katkıda bulunulması hedefi doğrultusunda kayıtdışı ekonominin boyutunun azaltılması temel amactır. Bu cercevede;
i) Kayıtdışı ekonomiyle mucadele, oluşturulacak strateji kapsamında etkin bir şekilde surdurulecektir.
ii) Kayıtdışılığın azaltılması amacıyla iş ve calışma hayatına ilişkin mevzuat sadeleştirilecek, kurumlar arasında bilgi paylaşımı ve koordinasyonun artırılmasına yonelik tedbirler alınacaktır.
iii) Başta vergi denetimi olmak uzere denetimlerde etkinliğin kurumlar arası capraz kontrolu de icerecek şekilde sağlanması amacıyla kamu idarelerinin uygulama kapasitesinin geliştirilmesine yonelik calışmalara ağırlık verilerek, idarelerin beşeri ve teknolojik altyapısı iyileştirilecektir.
iv) Kayıtdışılıkla mucadelede, performansın ortaya konulması amacıyla vergi kayıp ve kacağının boyutu ve niteliği, guvenilir yontemlerle duzenli olarak olculecektir.
v) Kayıtdışılıkla mucadelede vergisel yukumluluklerin tum aşamalarda doğruluğunu sağlamaya yonelik yeni vergi guvenlik muesseselerinin oluşturulmasına ve mevcutların etkinleştirilmesine yonelik calışmalar surdurulecektir.
vi) Başta Gelir İdaresi Başkanlığı ve Gumruk Musteşarlığı olmak uzere ilgili tum kamu kurumlarının teknik ve idari altyapısı guclendirilerek tum ithalat kalemleri bazında kacakcılıkla etkin bir şekilde mucadele edilecektir.
vii) Kayıtdışı işletme ve calışanların kayıt altına alınabilmesini teminen kayıt sistemi guclendirilecektir.
viii) Kayıtdışılıkla mucadelede toplumsal duyarlılığı artırmak amacıyla toplumun bilgilendirilmesine yonelik faaliyetler artırılarak surdurulecektir.
3. Finansal Sistemin Geliştirilmesi
Kaynakları yatırıma yonlendirecek arac ceşitliliğine, mali derinliğe ve uluslar arası rekabet gucune sahip, uluslar arası standartlarda duzenlenen ve denetlenen bir finansal sistemin geliştirilmesi temel amactır. Bu cercevede;
i) Finansal derinliğin sağlanması icin yeni sermaye piyasası aracları oluşturulacak ve mevcut piyasa araclarının işlerliği artırılacaktır.
ii) Finansal piyasalara guvenin pekiştirilmesine ve sistemik riskin onlenmesine yonelik cağdaş yaklaşım ve araclara işlerlik kazandırılacaktır.
iii) Finansal sektorun duzenleme ve denetimi, uluslar arası standartlara ve AB muktesebatına uygun olarak geliştirilecek ve yurtdışı denetim otoriteleriyle işbirliği ve bilgi paylaşımı artırılacaktır.
iv) Finansal raporlamaya ve kamunun aydınlatılmasına yonelik duzenlemeler acısından banka ve banka dışı mali kuruluşlar arasında yakınsama sağlanacaktır.
v) Mali piyasa işlemlerinin yurtdışına yonelmesine yol acan duzenlemeler gozden gecirilecektir.
vi) İstanbul uluslar arası finans merkezi projesi uygulamaya konulacaktır.
vii) Sermaye piyasası strateji belgesi hazırlanacaktır.
4. Enerji ve Ulaştırma Altyapısının Geliştirilmesi
a. Enerji
Enerji politikasının temel amacı; artan nufusun ve buyuyen ekonominin enerji ihtiyacının, rekabetci bir serbest piyasa ortamında surekli, kaliteli ve guvenli bir şekilde asgari maliyetle karşılanmasıdır. Bu cercevede;
i) Uzun donemli enerji arz guvenliğinin surdurulmesi ve arz-talep projeksiyonlarına gore orta donemde oluşması ongorulen elektrik arz acığının onlenmesi amacıyla gerekli tedbirler alınacaktır.
ii) Elektrikte serbestleşme sureci ve bu kapsamda dağıtım ve uretim ozelleştirmeleri tamamlanacaktır.
iii) İşleyen bir serbest piyasanın oluşumu ve bu kapsamda ozel sektor yatırımlarının istikrarlı bir şekilde surmesi sağlanacaktır.
iv) Elektrik enerjisinde kaynak ceşitliliğine ve arz guvenliğine katkı sağlayacak olan nukleer guc santralleri (NGS) yapımına başlanacaktır. NGS yapımı projesi, ulkemizin uzun donemde nukleer teknolojide kendi kendine yeterli hale gelmek olan nihai amacına hizmet edecek şekilde yurutulecektir.
v) İthal bir kaynak olan doğal gaza aşırı bağımlılığı azaltmak uzere yerli ve yenilenebilir kaynakların elektrik enerjisi uretimi amaclı kullanımına hız verilecektir.
vi) Enerji verimliliğini artırmaya yonelik etkin uygulama mekanizmaları oluşturulacaktır .
vii) Doğal gaz kullanımı rekabete dayalı olarak yaygınlaştırılacak, mevsimsel talep değişimleri de dikkate alınarak ulusal duzeyde doğal gaz arz guvenliği sağlanacaktır.
viii) Bolgemizde bulunan enerji (petrol, doğal gaz ve elektrik) kaynaklarının uluslar arası pazarlara ulaştırılmasında Turkiye'nin transit guzergahı ve terminal ulke olması icin gerekli calışmalar surdurulecektir.
b. Ulaştırma
Ulaştırma sektorunde temel amac; ulke ekonomisinin ve sosyal hayatın gereksinimlerine uygun, taşıma turleri arasında dengenin sağlandığı, cağdaş teknoloji ve uluslar arası kurallarla uyumlu, cevreye duyarlı, ekonomik, guvenli ve hızlı taşımacılığın yapıldığı bir ulaştırma altyapısının zamanında oluşturulmasıdır. Ulaştırma alt sektorlerinin birbirlerini tamamlayıcı nitelikte calışması ve kombine taşımacılığın yaygınlaştırılması esastır. Bu cercevede;
i) Bolunmuş yol yapımları tamamlanarak ve standartları yukseltilerek mevcut karayolları iyileştirilecektir.
ii) Başta karayolları olmak uzere ulaştırmanın tum modlarında trafik guvenliği artırılacaktır.
iii) AB kaynaklarından azami olcude yararlanılarak, ulusal ulaşım ağlarımızın Trans-Avrupa ulaştırma ağlarıyla butunleşmesi ve Turk limanlarının AB deniz otoyollarında ana akslar uzerinde yer alması yonundeki calışmalara devam edilecektir.
iv) Yuk taşımacılığında demiryolu ve denizyoluna ağırlık verilecektir.
v) Hızlı tren ile yolcu taşımacılığı yaygınlaştırılacaktır.
vi) Hizmet kalitesini artırmak ve kamu uzerindeki mali yukunu azaltmak amacıyla, TCDD yeniden yapılandırılacaktır.
vii) Ana limanlar oluşturulacak; limanların etkin yonetimi ve kombine taşımacılık yapılabilen lojistik merkezler haline getirilmesi sağlanacaktır.
viii) Bayrak, liman ve kıyı devleti kontrollerinin iyileştirilmesine ve Turk vatandaşlarının, sahip oldukları filo icin Turk Bayrağını tercih etmelerine yonelik calışmalara devam edilecektir.
ix) Trafiğin yoğunlaştığı hava meydanlarında kapasiteler artırılacak, hava yolu taşımacılığında hizmet standartları yukseltilecektir.
x) Trafiği duşuk hava meydanları ile tarifeli hava yolu trafiği gercekleşmeyen hava meydanlarında duzenli ve surekli havayolu hizmeti verilmesini sağlayacak adımlar atılacaktır.
xi) Ulaştırma altyapısı ihtiyaclarının karşılanmasında ozel sektor katılımını artıracak modeller hayata gecirilecektir.
xii) Kentlerde ekonomik ve cevresel acıdan surdurulebilir bir ulaşım sisteminin oluşturulabilmesi amacıyla trafik ve talep yonetimi uygulamalarına oncelik verilecek; toplu taşım sistemi seciminde belediyelerin mali yapıları ve uluslar arası kabul gormuş kriterler goz onune alınacaktır.
5. Cevrenin Korunması ve Kentsel Altyapının Geliştirilmesi
İnsan sağlığını, doğal kaynakları ve estetik değerleri koruyarak surdurulebilir kalkınma ilkeleri doğrultusunda cevrenin korunması ve kentlerin yaşam standartlarının yukseltilmesi temel amactır. Bu cercevede;
i) AB Muktesebatına uyum kapsamında oluşturulan cevre mevzuatının uygulanmasına yonelik yonetim, denetim ve uygulama kapasitesi geliştirilecektir.
ii) Ulkemizin sahip olduğu biyolojik ceşitliliğin ve genetik kaynakların korunması, geliştirilmesi ve ekonomik değer kazandırılmasına yonelik calışmalar hızlandırılacaktır.
iii) Ulkemizin Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Cerceve Sozleşmesi karşısındaki yukumluluğunu yerine getirebilmesi amacıyla sera gazı azaltımının sektorel maliyetleri tespit edilerek Ulusal Stratejinin belirlenmesi icin teknik calışmalar yurutulecektir.
iv) Cevre ve kalkınmayla ilgili sağlıklı ve entegre bilgi sistemleri oluşturulacak, izleme, denetim ve raporlama altyapısı geliştirilecektir.
v) Ulkemizde su kaynaklarının tahsisi, kullanılması, geliştirilmesi ve kirlenmeye karşı korunmasıyla ilgili hukuki duzenleme ve idari yapı oluşturma calışmaları tamamlanacaktır.
vi) Kentlerin yaşam standartları yukseltilecektir.
vii) Ulke genelinde kentsel altyapıya yonelik mevcut durum gozden gecirilecek, gunumuz koşullarına ve gereksinimlerine gore Kentsel Altyapı Ana Planı ve Finansman Stratejisi hazırlanacaktır.
viii) Evsel nitelikli katı atık yonetiminde kaynakta ayrıştırma, toplama, taşıma, geri kazanım ve bertaraf safhaları teknik ve mali yonden bir butun olarak değerlendirilecek, duzenli depolama yontemi tercih edilecektir.
ix) Cevre korumaya yonelik kentsel alt yapı hizmetlerinin planlanması, projelendirilmesi, gercekleştirilmesi ve işletilmesinde belediyelerin kapasiteleri geliştirilecektir.
6. Ar-Ge ve Yenilikciliğin Geliştirilmesi
Bilim ve teknoloji politikasının temel amacı, ozel sektorun yenilik yeteneğini artırmak, bilim ve teknolojide yetkinleşmek ve bu yetkinliği ekonomik ve sosyal faydaya donuşturmektir. Bu cercevede;
i) Ulusal yenilik sistemi bilim ve teknoloji alanında kurumlar arası işbirliğini ve ozel kesimin sistem icindeki etkinliğini artıracak şekilde geliştirilecektir.
ii) Ozel kesimin Ar-Ge kapasitesini ve talebini artırması desteklenecektir.
iii) Ozel sektor ile universiteler ve araştırma kurumları arasındaki işbirliğini geliştirmeye yonelik destekler artırılacak ve etkinleştirilecektir.
iv) Oncelikli teknoloji alanlarında araştırmacı insan gucu yetiştirilmesine yonelik programlar universitelerin ve ozel sektorun ihtiyacları doğrultusunda ceşitlendirilerek uygulanacaktır.
v) Universite ve araştırma kurumlarında Ar-Ge calışmalarının artırılması ve piyasa talebi doğrultusunda yonlendirilmesi icin gerekli duzenlemeler yapılacaktır.
vi) Kamu tedarik sistemi Ar-Ge calışmalarını ve teknoloji geliştirilmesini teşvik eden bir yapıya kavuşturulacaktır.
vii) AB başta olmak uzere Ar-Ge alanında yetkinleşmiş ulkeler ve bu alanda faaliyet gosteren uluslar arası kuruluşlarla işbirliği artırılacaktır.
viii) Bilim, araştırma, teknoloji ve yenilik alanlarında toplumsal farkındalık artırılacaktır.
7. Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin Yaygınlaştırılması
Bilgi ve iletişim teknolojilerinin yaygın ve etkin kullanılmasıyla bilgi toplumuna donuşum surecinin hızlandırılması ve bu yolla ulkemizin rekabet gucunun ve refah duzeyinin artırılmasına katkı sağlanması temel amactır. Bu cercevede;
i) Bilgi ve iletişim teknolojileri altyapısının geliştirilmesi amacıyla elektronik haberleşme sektorunde alternatif altyapı ve hizmetlerin sunumuna onem verilerek sektorde rekabet artırılacaktır.
ii) Sektorde etkin rekabet ortamının tesis edilmesi amacıyla, başta Elektronik Haberleşme Kanunu olmak uzere ihtiyac duyulan hukuki duzenlemeler tamamlanacak, mevcut duzenlemelerin ise zamanında ve etkin şekilde uygulanması sağlanacaktır.
iii) Ekonomide verimlilik duzeyinin ve rekabet gucunun artırılması amacıyla toplumun tum kesimlerinin, geniş bant teknolojileri başta olmak uzere bilgi ve iletişim teknolojilerine erişimi artırılacak ve yaygın kullanım sağlanacaktır.
iv) Uydu teknolojileri alanında; milli uydu imal edilmesi ve buna ilişkin Ar-Ge faaliyetleri konularında calışmalar yoğunlaştırılacaktır.
v) Bilgi teknolojileri hizmetleri sektorunde yer alan firmaların uluslar arası kalite sertifikasyonlarına sahip olmaları ve finansmana erişimin kolaylaştırılmasına yonelik tedbirler hayata gecirilecektir.
vi) Doğrudan yabancı sermaye yatırımları icin uygun ortam oluşturularak bilgi teknolojileri alanında teknoloji transferine imkan sağlanacaktır.
vii) Posta sektoru kalite, guvenilirlik ve erişilebilirlik esasları ve AB duzenlemeleri paralelinde rekabetci bir anlayışla yeniden yapılandırılacaktır.
viii) Yayıncılık sektoru teknolojideki gelişmeler de dikkate alınarak geliştirilecek; kamu hizmeti yayıncılığı toplumun tum kesimlerinin ihtiyaclarını karşılayacak bir icerik ve sağlıklı bir mali yapıya kavuşturulacaktır.
8. Tarımsal Yapının Etkinleştirilmesi
Tarım sektorunde, gıda guvencesinin ve guvenliğinin sağlanması ile doğal kaynakların surdurulebilir kullanımı gozetilerek, orgutlu ve rekabet gucu yuksek bir yapının oluşturulması temel amactır. Bu cercevede;
i) Tarımsal destekler, alan ve urun temelinde farklılaştırılarak uretimde etkinliğin sağlanması hedefine yonelik olarak yeniden duzenlenecektir.
ii) Tarım politikalarının yurutulmesine ilişkin istatistiki veriler nitelik ve nicelik olarak iyileştirilecek ve bilgi altyapısı geliştirilecektir.
iii) Tarım ve gıda işletmelerinin modernizasyon cabaları, bitki ve hayvan sağlığı ile gıda guvenliğinin sağlanması başta olmak uzere, belirlenecek oncelikler cercevesinde desteklenecektir.
iv) Tarım sektorune yonelik finansal hizmetler ceşitlendirilecek ve yaygınlaştırılacaktır.
v) Tarımsal urun ihracatında rekabet gucunun artırılması amacıyla, ihracat desteklerinde katma değeri yuksek, markalı ve nihai tuketiciye yonelik urunlere ağırlık verilecektir.
vi) Ureticilerin, rekabet gucunu doğrudan artırıcı yonde verimliliği ve pazarlama imkanlarını geliştirmek uzere orgutlenmeleri sağlanacaktır.
vii) Bitkisel uretimde verimliliği artırma amacına yonelik uygulamalar yaygınlaştırılacak, bitki hastalık ve zararlılarıyla etkin ve entegre mucadele yontemleri esas alınacaktır.
viii) Hayvancılıkta, yapısal donuşumu sağlamak amacıyla ıslah calışmaları ile hastalık ve zararlılarla mucadele ve kaliteli yem bitkileri uretiminin artırılması faaliyetleri yurutulecektir.
ix) Su urunleri sektorunde, kaynak yonetim sistemine yonelik kurumsal kapasite geliştirilecek ve yetiştiriciliğin cevresel surdurulebilirlik ilkeleri cercevesinde gercekleştirilmesi sağlanacaktır.
x) Eğitim ve yayım hizmetlerinin guclendirilmiş uretici orgutleri tarafından yurutulmesine ağırlık verilecek ve mevcut kamu faaliyetleri iyileştirilecektir.
xi) Toprak ve su kaynaklarının etkin kullanılmasına yonelik yontem ve araclara oncelik verilecektir.
xii) Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ile tarım arazilerinin miras yoluyla parcalanması sorunu onlenecek ve arazi toplulaştırma calışmaları hızlandırılacaktır.
xiii) Sulama yatırımları yaygınlaştırılırken, GAP sulamalarına ivme kazandırılacak, ayrıca barajı bitirilen projelerin sulamalarında yapım ve işletme-bakım ozel sektor yatırımına acılacaktır.
xiv) Ormanlar, toplum sağlığı ve ihtiyacları dikkate alınarak surdurulebilir yonetim anlayışı dahilinde korunarak değerlendirilecek; ağaclandırma, rehabilitasyon ve kent ormancılığı geliştirilecek; ekosistem ağırlıklı eğitim ve tanıtım faaliyetleri yoğunlaştırılacaktır.
xv) İklim değişikliğinin tarım sektorune muhtemel etkilerinin azaltılmasına yonelik tedbirler alınacaktır.
xvi) Gıda guvencesinin sağlanması amacıyla, tarım ve gıda urun fiyatlarını olumsuz etkileyen biyoyakıt hammaddesi talebi de gozonunde bulundurularak, sektorde arz-talep dengesizliklerini onleyecek tedbirler alınacaktır.
9. Sanayi ve Hizmetlerde Yuksek Katma Değerli Uretim Yapısına Gecişin Sağlanması
a. Sanayi
İmalat sanayiinde ihracata donuk bir yapı icerisinde yuksek katma değerli mal uretiminin artırılması temel amactır. Madencilikte ise hammadde arz guvenliğinin geliştirilmesi, madenlerin yurt icinde işlenerek katma değerinin artırılması yoluyla ulke ekonomisine katkının geliştirilmesi esastır. Bu cercevede;
i) Orta ve yuksek teknolojili sektorler başta olmak uzere sanayi ihracatının artırılmasına yonelik girişimler desteklenecektir.
ii) İthalatta haksız rekabetin onlenmesine yonelik calışmalar surdurulecektir.
iii) İşletmelerin belirlenmiş sanayi bolgelerinde kurulması ile mevcutların bu alanlara taşınması ozendirilecek, işletmeler arası işbirliği ve kumelenme faaliyetleri geliştirilecektir.
iv) Orta ve yuksek teknoloji seviyesindeki otomotiv, beyaz eşya, makine ve elektronik sektorlerinde Turkiye'nin uretim merkezi olmasına calışılacaktır.
v) KOBİ'lerin ve girişimcilerin rekabet gucunu artırmak uzere, verimliliğin artırılması, iş kurma ve geliştirme faaliyetleri desteklenecektir.
vi) Akreditasyon, uygunluk değerlendirme ve piyasa gozetim sistemleri etkinleştirilecek ve belgelendirme faaliyetleri desteklenecektir.
vii) Geleneksel sektorlerde uluslar arası rekabete uyum sağlayacak yapıya donuşum desteklenecektir.
ix) Sanayide orta ve uzun vadede rekabet gucunu geliştirmek uzere daimi ozel ihtisas komisyonu calışmaları surdurulecek; genel ve sektorel politika belgeleri oluşturulacaktır.
x) Savunma sanayiinde Ar-Ge'ye dayalı tedariki ve yurtici teknoloji ve kabiliyet edinimini esas alan bir sistem ve mevzuat oluşturulacaktır.
xi) Madencilik sektorunde, yurticinde sanayi ve enerji hammaddeleri aramalarına ağırlık verilecek, yurtdışında ise başta komşu ulkeler olmak uzere petrol ve doğal gaz arama, uretim ve ticaretinde daha etkin bir rol alınmasına yonelik calışmalar surdurulecektir.
xii) Madencilik urunleri yurt icinde işlenerek katma değer artırılacaktır.
b. Hizmetler
Ekonomide ağırlığı giderek artan ve ekonominin itici gucu olan hizmetler alanında kalite ve ceşitliliğin yanı sıra rekabet ortamının geliştirilmesi ve hizmet ihracatının artırılması temel amactır.
Turizm
Turizm sektorunde, kureselleşmenin ortaya koyduğu dinamikleri barındıran, ulkeye gelen turist sayısını ve hizmet kalitesini artırmaya calışan, pazarlama kanallarını ceşitlendirerek ust gelir gruplarını hedef alan, doğal sermayeyi koruyan ve surdurulebilir kılan, ulkemiz turizminin karşılaştırmalı rekabet ustunluğune uygun turizm ceşitlerini on plana cıkaran bir yapının oluşturulması temel amactır. Bu cercevede;
i) Turizm yatırımları ceşitlendirilecek, gelişmiş ve yoğun kullanıma konu olan yorelerden diğer alanlara kaydırılarak, turizm faaliyetlerinin tum yıla yayılması sağlanacaktır.
ii) Sektorle ilgili tum yatırımlar, doğal, tarihsel, sosyal ve kulturel cevreyi koruyucu ve geliştirici bir yaklaşım icinde ele alınacaktır.
iii) Turk turizminin uluslar arsı turizm pazarınd