Turkiye İş Kurumu 25 Nisan 2009 tarihli Resmi Gazetede "Yurticinde İşe Yerleştirme Hizmetleri Hakkında Yonetmelik" adlı bir yonetmelik yayımlamıştır. Soz konusu bu yonetmeliğin 3/d bendinde işci alımlarında oncelik hakkı olanlar tanımlanmıştır.
İŞKUR, kanunların belirlemiş olduğu oncelik hakkı bulunanlara ilave olarak, "kuruluşlarının surekli işci kadrolarında calışırken, disiplin soruşturması nedeniyle işten cıkarılanlar dışında, tekrar kamu kurum ve kuruluşlarının surekli işci kadrolarına yerleşmek isteyenleri" de oncelik hakkı kapsamında değerlendirmiştir. Aşağıda ilgili yonetmeliğe yer verilmiştir.
25 Nisan 2009 CUMARTESİ
Resmî GazeteSayı : 27210
YONETMELİK
Turkiye İş Kurumundan:
YURTİCİNDE İŞE YERLEŞTİRME HİZMETLERİ HAKKINDA YONETMELİK BİRİNCİ BOLUM
Amac, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amac ve kapsam
MADDE 1 ? (1) Bu Yonetmeliğin amacı, iş arayanlar ile işverenlere Kurum tarafından sunulan hizmetlere ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Dayanak
MADDE 2 ? (1) Bu Yonetmelik, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun 30 ve 90 ıncı maddeleri, 25/6/2003 tarihli ve 4904 sayılı Turkiye İş Kurumu Kanununun 3 uncu maddesi ile 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun 48 inci maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 ? (1) Bu Yonetmelikte gecen;
a) Eski hukumlu: Bir yıldan uzun sureli bir cezadan veya Devlet memuru olmaya engel bir suctan hukum giyenleri, cezasını infaz kurumlarında tamamlayanları, cezası ertelenenleri, koşullu salıverilenleri, ozel kanunlarda belirtilen şartlardan dolayı istihdam olanağı bulunmayanları ve omur boyu kamu hizmetlerinden yasaklı bulunanları,

b) Kurum: Turkiye İş Kurumunu,
c) Kurum portalı: Kurum hizmetlerine ilişkin icerikleri bir arada bulunduran Kurum internet sitesini,
c) Kurum unitesi: Kurum İl/Şube Mudurluklerini,
d) Oncelik hakkına sahip olanlar: Kanun veya Bakanlar Kurulu Kararıyla kamu kurum ve kuruluşlarının işci kadrolarına gonderilmede veya alınmada oncelik hakkına sahip olduğu belirlenenler ile kamu kurum ve kuruluşlarının surekli işci kadrolarında calışırken, disiplin soruşturması nedeniyle işten cıkarılanlar dışında, tekrar kamu kurum ve kuruluşlarının surekli işci kadrolarına yerleşmek isteyenleri,
e) Ozurlu: Doğuştan ya da sonradan herhangi bir nedenle bedensel, zihinsel, ruhsal, duyusal ve sosyal yeteneklerini ceşitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle toplumsal yaşama uyum sağlama ve gunluk gereksinimlerini karşılamada guclukleri olan ve korunma, bakım, rehabilitasyon, danışmanlık ve destek hizmetlerine ihtiyac duyan kişilerden calışma gucunun en az % 40 ından yoksun olduğu sağlık kurulu raporu ile belgelenenleri,

f) Sigortalı işsiz: 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu kapsamına giren işyerlerinde bir hizmet akdine dayalı ve sigortalı olarak calışırken 4447 sayılı Kanunun ilgili maddelerinde belirtilen nedenlerle işini kaybeden ve Kuruma başvurarak calışmaya hazır olduğunu bildiren kimseyi,
ifade eder.
İKİNCİ BOLUM
Kayıt İşlemleri
Kayıt
MADDE 4 ? (1) Kurum hizmetlerinden yararlanmak isteyen iş arayan ve işverenlerin Kurum portalına uye olarak veya şahsen Kurum unitelerine başvurarak kaydolmaları zorunludur.
(2) Kaydolan iş arayanlardan ozurlu, eski hukumlu statusunde veya oncelik hakkına sahip olduğunu beyan edenler, durumlarını Kurum unitesine belgeleyene kadar bu statude değerlendirilmezler.
(3) Kayıt sırasında alınacak bilgiler ve kayıt ile ilgili diğer hususlar Kurum tarafından belirlenir.
Kayıt şartları
MADDE 5 ? (1) İş arayan olarak kaydolmak icin;
a) 14 yaşını doldurmuş olmak,
b) T.C. kimlik numarası, yabancılar icin İcişleri Bakanlığı tarafından verilen yabancı kimlik numarasına sahip olmak,
c) Ozurluler icin "Sağlık Kurulu Raporu"na, eski hukumluler icin "Eski Hukumlu Belgesi"ne, oncelik hakkına sahip olanlar icin de bu durumlarını kanıtlayıcı belgeye sahip olmak,
gerekir.
(2) İşveren olarak kaydolmak icin, Sosyal Guvenlik Kurumu işyeri sicil numarasına sahip olunması gerekir.
İş arayan kaydı gecerlilik suresi
MADDE 6 ? (1) İş arayanların kayıtlarının gecerlilik suresi, bir yıldan az olmamak kaydıyla Kurumca belirlenir.
(2) Bu sure icinde Kurumca işe yerleştirilenler ve iş aramaktan vazgectiğini beyan edenler ile kayıt esnasında beyan edilen iletişim bilgileri ile kendisine ulaşılamayanlar, mevcut kayıtlarını guncelleyene kadar iş arayan olarak değerlendirilmez.
UCUNCU BOLUM
İşgucu İhtiyaclarının Karşılanması ve İşe Yerleştirme
İşgucu talebi
MADDE 7 ? (1) Kamu kurum ve kuruluşlarının işgucu taleplerinin verilmesine ilişkin işlemler, kamuda işci istihdamına ilişkin mevzuat hukumleri doğrultusunda yapılır.
(2) Kurum portalına kaydolan ozel sektor işverenleri işgucu talebi verilmesine ilişkin işlemleri portaldan yapabilecekleri gibi bu işlemlerin Kurum tarafından yapılmasını da isteyebilir.
Talebin karşılanması
MADDE 8 ? (1) Kamu kurum ve kuruluşlarının işgucu taleplerinin karşılanmasına ilişkin işlemler, kamuda işci istihdamına ilişkin mevzuat hukumleri doğrultusunda yapılır.
(2) Ozel sektor işveren talepleri Kurum tarafından belirlenecek usul ve esaslar dahilinde ilan edilir.
(3) Ozel sektor işverenlerinden alınan işgucu taleplerine secme işlemi, Kurum unitesince veya işveren tarafından Kurum portalı uzerinden, talep şartları dikkate alınarak, kayıtlı iş arayanlar arasından yapılır.
(4) İş arayanlar Kurum portalında bulunan acık işlere Kurum aracılığıyla veya doğrudan başvurabilirler.
İşsizlik odeneği almakta olanların işe yerleştirilmeleri
MADDE 9 ? (1) İşsizlik odeneği almakta olan sigortalı işsizler, Kurumca onerilen işi aşağıda belirtilen nedenler dışında reddedemez.
a) Sigortalı işsizin, mesleğine uygun ve son calıştığı işin ucret/calışma koşullarına yakın olmayan bir işte calıştırılmak istenmesi,
b) Sigortalı işsizin eğitim durumuna, yaşına, cinsiyetine, fizik ve sağlık durumuna uygun olmayan bir işte calıştırılmak istenmesi,
c) İşverenin onerdiği iş sozleşmesinin, iş yasalarında belirlenmiş olan asgari ucret, gunluk ve/veya haftalık calışma suresi, fazla calışma ucreti, yıllık ucretli izin gibi calışma koşulları hukumlerine aykırı koşullar icermesi,
c) Sigortalı işsizin ikamet ettiği yerin belediye mucavir alanı sınırları dışında bir iş olması,
d) İşsizin, onerilen işyerinde daha once 4857 sayılı İş Kanununun 24/II maddesine istinaden haklı sebeple ayrılmış olması.
(2) Onerilen işin haklı neden olmaksızın reddedilmesi halinde işsizlik odeneği kesilir.
DORDUNCU BOLUM
Ozurlu ve Eski Hukumlulerin İşe Yerleştirilmesi
Calıştırma yukumluluğu
MADDE 10 ? (1) İşverenler;
a) 50 veya daha fazla işci calıştırdıkları, ozel sektor işyerlerinde yuzde uc ozurlu, kamu işyerlerinde ise yuzde dort ozurlu ile yuzde iki eski hukumlu işciyi,
b) Tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerlerinde 51 veya daha fazla işci calıştırdıkları ozel sektor işyerlerinde yuzde uc ozurlu, kamu işyerlerinde ise yuzde dort ozurlu ile yuzde iki eski hukumlu işciyi
meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde calıştırmakla yukumludurler.
Calıştırılacak ozurlu ve eski hukumlu işci sayısının tespiti
MADDE 11 ? (1) Zorunlu calıştırılacak ozurlu ve eski hukumlu işci sayısının tespitinde belirli veya belirsiz sureli iş sozleşmesine gore calıştırılan tum işciler esas alınır. Kısmi sureli iş sozleşmesine gore calışanlar calışma sureleri dikkate alınarak tam sureli calışmaya donuşturulur ve işyerindeki tam sureli calışan işci sayısına ilave edilir. İşyerinde kısmi sureli olarak calıştırılan ozurlu ve eski hukumlu işci bulunması halinde bunlar da calışma sureleri dikkate alınarak tam sureli calışmaya donuşturulur ve toplam işci sayısından duşulur. Oranın hesaplanmasında yarıma kadar kesirler dikkate alınmaz. Yarım ve daha fazla olan kesirler tama donuşturulur.
(2) Fıkradaki hukumler uyarınca işyerlerindeki işci sayısının tespitinde yer altı ve su altı işlerinde calışanlar hesaba katılmaz.
(3) 10/6/2004 tarihli ve 5188 sayılı Ozel Guvenlik Hizmetlerine Dair Kanuna gore kurulan ozel guvenlik şirketleri ile kurumların kendi ihtiyacı icin kurduğu guvenlik birimlerinde guvenlik elemanı olarak calışan işciler ozurlu ve eski hukumlu işci sayısının tespitinde dikkate alınmaz.
(4) Ozurlu ve eski hukumlunun talebi halinde, işyerlerinde kısmi sureli calışma yapan işveren tarafından ozurlu ve eski hukumluler kısmi sureli iş sozleşmesiyle de istihdam edilebilir. Zorunlu calıştırma yukumluluğu, kısmi sureli calıştırma ile karşılanmak istendiğinde, kısmi sureli işci sayısı birinci fıkrada belirtilen usul ile belirlenir.
(5) Aynı il sınırları icinde birden fazla işyeri bulunan işverenin bu kapsamda calıştırmakla yukumlu olduğu işci sayısı, toplam işci sayısına gore hesaplanır.
(6) Calıştırılan ozurlu ve eski hukumlu işciler, toplam işci sayısının hesabında dikkate alınmaz.
Mesleki eğitim, danışmanlık ve rehabilitasyon
MADDE 12 ? (1) Kurum; mesleklerin gerektirdiği nitelik ve şartlar ile ozurlu ve eski hukumlulerin ozelliklerini goz onunde bulundurarak; bunların istek ve durumlarına en uygun iş ve mesleği secmesi, sectiği meslekle ilgili eğitim imkÂnlarından yararlanması, işe yerleştirilmesi ve işe giriş surecinde mesleki eğitim, danışmanlık ve rehabilitasyon programları veya işyerinde mesleki eğitim programları uygular/uygulatır, iş danışmanlığı hizmeti verir/verdirir.
(2) Birinci fıkrada belirtilen hizmetlerin sunulması, ozurlulerin yapabilecekleri işler ile işyerinde genel esaslar dışında tabi olacağı hukumlerin tespiti, ozurlu ve eski hukumlulere ilişkin ilgili kurumlar tarafından erişilebilir bir veri paylaşım sistemi oluşturulması amacıyla; Kurum, Ozurluler İdaresi Başkanlığı, Sosyal Hizmetler ve Cocuk Esirgeme Kurumu Genel Mudurluğu, Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkif Evleri Genel Mudurluğu, Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Mudurluğu, Milli Eğitim Bakanlığı Ozel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Mudurluğu, Ozel Oğretim Kurumları Genel Mudurluğu ve Calışma ve Sosyal Guvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Guvenliği Genel Mudurluğu ile işbirliği yapar. Yapılacak işbirliğine ilişkin usul ve esaslar, protokolle belirlenir.
Kurum aracılığı
MADDE 13 ? (1) Kamu ve ozel sektor işverenleri, calıştırmakla yukumlu oldukları ozurlu ve eski hukumlu işcileri Kurum aracılığıyla sağlar.
(2) Kurum aracılığı olmadan ozurlu istihdam eden ozel sektor işvereni, ozurlunun işe başlama tarihinden itibaren bu durumu en gec onbeş iş gunu icinde Kuruma bildirmesi ve tescil ettirmesi zorunludur. Kurum tarafından tescili yapılmayan işci ozurlu statusunde değerlendirilmez.
(3) İşyerinin işcisi iken ozurlu duruma duşenlere oncelik tanınır.
Ozurlu ve eski hukumlu talebi
MADDE 14 ? (1) Kamu ve ozel sektor işverenleri, calıştırmakla yukumlu bulundukları işcileri, yukumluluğun doğmasından itibaren beş iş gunu icinde niteliklerini de belirterek Kurumdan talep eder.
(2) Taleplerde, işyerinde yapılan işin gerektirdiği ağırlıklı vasıfların ustunde istihdamı zorlaştırıcı şartlar one surulemez.
(3) Ozurlu statusundeki işci taleplerinde, işin niteliği gerektirmediği surece, ozurluluk oranına ust sınır getirilemez ve ozur grupları arasında ayrım yapılamaz.
(4) Eski hukumlu statusundeki işci taleplerinde, eski hukumluler arasında suc tasnifine gore ayrım yapılamaz.
Ozurlu ve eski hukumlu talebinin karşılanması
MADDE 15 ? (1) Ozel sektor işvereni, ozurlu acığını yukumluluğun doğduğu andan itibaren otuz gun icinde karşılamak zorundadır.
(2) Kurum, ozel sektor işvereninin ozurlu talep tarihinden itibaren en gec on gun icinde, başvuranlardan nitelikleri uygun ozurluleri durumlarını ve niteliklerini belirten belgelerle birlikte işverene gonderir. İşveren ozurlu acığını, en gec on beş gun icinde, Kurum tarafından gonderilenler ya da Kurum portalında kayıtlı diğer ozurlu iş arayanları bizzat secerek veya kendi imkanlarıyla temin edeceği ozurluler arasından karşılar. İşe alınanları ve alınmayanları, alınmayış nedenlerini de belirterek Kuruma bildirir.
(3) Kamu işyerlerinin ozurlu ve eski hukumlu talepleri, kamuda işci istihdamına ilişkin mevzuat hukumleri cercevesinde karşılanır.
Calışırken ozurlu, eski hukumlu kapsamına girenler
MADDE 16 ? Calışırken ozurlu, eski hukumlu olan ve iş akdi feshedilmeyenler icin tescil talebinde bulunulması halinde gerekli belgelerine istinaden Kurumca ozurlu, eski hukumlu olarak tescilleri yapılır.
Ayrımcılık yasağı
MADDE 17 ? (1) İşe alınmada; iş seciminden, başvuru formları, secim sureci, teknik değerlendirme, onerilen calışma sureleri ve şartlarına kadar olan aşamaların hicbirinde ozurluler ve eski hukumluler aleyhine ayrımcı uygulamalarda bulunulamaz.
(2) Calışan ozurlu ve eski hukumlulerin aleyhine sonuc doğuracak şekilde, diğer kişilerden farklı muamelede bulunulamaz.
(3) Ayrımcılık veya farklı muamele gosteren kamu kurum ve kuruluşları ile işverenler icin 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Turk Ceza Kanununun 122 nci maddesi hukumleri uygulanır.
İşyeri ve calışma koşullarının ozurlulere gore hazırlanması
MADDE 18 ? (1) İşverenler, işyerlerini ozurlulerin calışmalarını kolaylaştıracak ve işin ozurlu calışana uygunluğunu sağlayacak şekilde hazırlamak, sağlıkları icin gerekli tedbirleri almak, mesleklerinde veya mesleklerine yakın işlerde calıştırmak, işleriyle ilgili bilgi ve yeteneklerini geliştirmek, calışmaları icin gerekli arac ve gerecleri sağlamak zorundadırlar.
(2) Uygun koşulların varlığı halinde calışma surelerinin başlangıc ve bitiş saatleri iş kanunlarında belirtilen surelerden az olmamak koşuluyla, ozurlunun durumuna gore belirlenebilir.
Ozurlulerin calıştırılamayacakları işler
MADDE 19 ? (1) Yer altı ve su altı işlerinde ozurlu işci calıştırılamaz.
(2) Ozurluler, sağlık kurulu raporunda calıştırılamayacakları belirtilen işlerde calıştırılamaz.
Eski hukumlulerin calıştırılmayacakları işyerleri
MADDE 20 ? (1) Eski hukumlulerin, herhangi bir sınırlama olmaksızın kamuya ait işyerlerinde calıştırılmaları esastır. Ancak, kamu guvenliği ile ilgili hizmet ureten işyerlerinde eski hukumlu calıştırılamaz. Bu kapsamdaki işyerleri ilgisine gore, Adalet, Milli Savunma, İcişleri ve Milli Eğitim Bakanlıklarının goruşleri alınarak Calışma ve Sosyal Guvenlik Bakanlığı tarafından tespit edilir.
BEŞİNCİ BOLUM
Ceşitli ve Son Hukumler
Denetim ve idari para cezası
MADDE 21 ? (1) Bu Yonetmelik kapsamındaki işyerlerinde calıştırılacak ozurlu ve eski hukumlu işcilerle ilgili yapılacak denetim, 4857 sayılı İş Kanununun ongorduğu calışma hayatının denetimi ve teftişi esaslarına gore yapılır.
(2) Ozurlu ve eski hukumlu calıştırılmasına ilişkin yukumluluklerini yerine getirmediği tespit edilen işveren hakkında 4857 sayılı İş Kanununun 101 inci maddesinde belirtilen idari para cezası, aynı Kanunun 108 inci maddesi gereğince, işyerinin bulunduğu yerdeki Kurum İl Muduru tarafından doğrudan verilir.
(3) Kurum tarafından, kamu ve ozel kesim işyerlerinden iş ve işgucu konularında bilgi istenildiğinde, belirtilen sure icinde bilgi verilmesi zorunludur. Bu bildirim yukumluluğune aykırı hareket eden ozel kesim işyerlerine 4904 sayılı Turkiye İş Kurumu Kanununun 20 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi gereğince idari para cezası verilir. Toplanan bilgiler, Kurum hizmetlerinden başka amacla kullanılamaz.
Yururlukten kaldırılan yonetmelikler
MADDE 22 ? (1) 28/4/2004 tarih ve 25446 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Turkiye İş Kurumu Genel Mudurluğu Yurt İcinde İşe Yerleştirme Hizmeti Hakkında Yonetmelik ile 24/3/2004 tarihli ve 25412 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Ozurlu, Eski Hukumlu ve Teror Mağduru İstihdamı Hakkında Yonetmelik yururlukten kaldırılmıştır.
Yururluk
MADDE 23 ? (1) Bu Yonetmelik yayımlandığı tarihte yururluğe girer.
Yurutme
MADDE 24 ? (1) Bu Yonetmelik hukumlerini Turkiye İş Kurumu Genel Muduru yurutur.