Anayasa Mahkemesi kadının yalnızca evlenmeden onceki soyadını kullanmasını kabul etmeyen TMK'nın 187. maddesini "eşitlik ilkesine" aykırı olduğu gerekcesiyle iptal etti. Anayasa Mahkemesi, evlenen kadınların, evlenmeden onceki soyadlarını tek başına kullanamaması hukmunu iceren kanunu, kadın ile erkek arasında eşitsizliğe yol actığı gerekcesiyle iptal etti.
Resmi Gazete'nin bugunku sayısında yer alan karara gore, İstanbul 8. Aile Mahkemesi, yargılamasına baktığı bir davada, 4721 sayılı Turk Medeni Kanunu'nun 187'nci maddesinde yer alan, "Kadın evlenmekle kocasının soyadını alır ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nufus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı onunde onceki soyadını da kullanabilir. Daha once iki soyadı kullanan kadın, bu haktan sadece bir soyadı icin yararlanabilir." hukmunun anayasaya aykırı olduğu kararına vardı.
Mahkeme, anılan kanun hukmunun, kadın ile erkek arasında eşitsizliğe yol actığını, bunun anayasaya aykırı olduğunu ileri surerek, AYM'ye iptal başvurusu yaptı.
Yuksek Mahkeme, Turk Medeni Kanunu'nun 187'nci maddesinin anayasaya aykırı olduğuna ve iptaline hukmetti. İptal hukmu, 9 ay sonra yururluğe girecek.
- Kararın gerekcesinden
Anayasa Mahkemesinin kararında, Anayasa'nın 10'uncu maddesine gore herkesin eşit olduğu, bu durumun hukuksal durumlar icin de gecerli olduğu ifade edildi.
İptali istenen kanunun, evlenen kadınlara, evlenmeden onceki soyadlarını tek başına kullanma hakkını tanımadığı belirtilen kararda, bunun yanında 1997'deki değişiklikle eşinin soyadının onunde onceki bekarlık soyadını kullanabilmesinin yasal hale geldiği aktarıldı.
Kararda, 4721 sayılı kanunun tarihsel surecte eşlerin evlilik birlikteliğindeki konumlarının eşitlik ilkesi cercevesinde yeniden duzenlendiğini, bu duzenlemelerin temel ilkesinin "kadın ile erkek eşitliği" olduğu kaydedildi.
Anılan kanunun, eşitlik ilkesine aykırı olduğuna işaret edilen kararda, "Erkek, evlenmeden onceki soyadını evlendikten sonra da tek başına kullanabildiği halde kuralla kadının evlenmeden onceki soyadını evlendikten sonra ancak kocasının soyadının onunde kullanabileceği ongorulduğunden karşılaştırmaya musait şekilde benzer durumda olan eşler arasında cinsiyet temelinde farklı muamelenin yapıldığı acıktır." hukmune yer verildi.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) de benzer yondeki başvurularda, kadının evlenmeden onceki soyadını tek başına kullanmasına izin verilmemesini ihlal saydığı vurgulanan kararda, AYM ve Yargıtay'ın, soyadına ilişkin uyuşmazlıklarda "AİHM kararlarına uyulması yonunde ictihat geliştirdikleri" bildirildi.
Anılan kanunun "farklı muamele" nedeniyle anayasaya aykırı olduğu belirtilen kararda, "Bu itibarla evlenmeden onceki soyadının evlendikten sonra da tek başına kullanılması bağlamında kadın ve erkek arasında kuralla ongorulen farklı muamelenin nesnel ve makul bir temele dayanmaması sebebiyle eşitlik ilkesini ihlal ettiği sonucuna ulaşılmıştır. Acıklanan nedenle kural anayasanın 10'uncu maddesine aykırıdır, iptali gerekir." değerlendirmesine yer verildi.