120 milyar doları gecen Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarında artış suruyor. Bankalar muşterilerini daha fazla KKM'ye yonlendirmek ve urunun cazibesini daha da artırmak icin artık sadece faizleri değil primleri de artırıyor. Bankacılık sektorunde iki secim arasında hem kredi hem mevduat cephesinde hareketli gunler yaşanıyor. Bankacılık sektoru kaynak tarafında rekabeti sonuna kadar yaşarken kredi cephesinde cok dikkatli bir yol cizmeye calışıyor.
Bir sureden beri gelen regulasyonlar, hem bankacılık sektorunde hem iş dunyasında yoğun pazarlıkların yaşandığı bir surecin kapılarını actı. KKM'de muşterinin mevduatına gore faiz de ve primde bankalar kesenin ağzını acarken kredi tarafında da avantajlı urunlerle muşteri yarışına girdi.
Aralık 2021 yılında hayatımıza giren Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarına yonelik tartışmalar gundemdeki yerini koruyor. 24 Eylul 2021'de başlayan faiz indirimlerinin hemen arkasından doviz kurlarında hızlı bir artış gormuştuk. 23 Eylul'de 8.65 TL duzeyinde olan dolar kuru 20 Aralık gunu, KKM acıklamasının hemen oncesinde 18.36 TL'ye kadar yukselmişti. 24 Eylul-20 Aralık tarihleri arasında kalan 88 gun icerisinde dolar Turk lirası karşısında %112 değer kazanmıştı.
KKM'nin duyurulmasıyla cok hızlı bir şekilde duşuşe gecen dolar 11 liralara kadar gerilemişti. 20 Aralık'tan sonra hızla değer kaybeden dolar o tarihten itibaren kademeli olarak yukselişe gecti. Bugunlerde 19,80 TL'leri gecen dolar kurundaki yukselişi onlemek isteyen Merkez Bankası, KKM'yi ozendirmek icin bu surecte bir dizi uygulamayı hayata gecirdi.
İlk başlarda KKM faizini politika faizinin 3 puan uzeri ile sınırlayan Merkez Bankası, mart ayının sonun bu sınırı da tamamen kaldırdığını duyurmuştu. Dovizden donuşumlu olan KKM'lerde tavan 26 Ocak'ta kaldırılmıştı. Boylece hızla yuskelişe gecen KKM faizleri şimdilerde yuzde 40'lara yaklaşmış durumda. TL mevduat faizleri ise hali hazırda yuzde 40'ları aştı.
KKM' de primler yuzde 5'e ulaştı
Muşterilerini KKM'ye yonlendirmek isteyen bankalar muşterilerine verdikleri primleri artırmaya başladı. Doviz hesaplarına uygulanan faizlerin artmaya başladığını daha once yazmıştık.
Ancak liralaşma stratejisi kapsamında KKM hesaplarının ozendirilmesi cabasında bugun gelinen noktayı DUNYA'ya anlatan iş dunyası kaynaklarından elde ettiğimiz bilgilere gore altın ve doviz donuşumlu KKM hesaplarında primler yuzde 5'lere ulaşmış durumda. Orneklendirmek gerekirse 1,5 milyon TL değerindeki altın hesabının KKM'ye donuşturulmesi karşılığında banka muşterinin hesabına 75 bin TL nakit prim yatırıyor.
Bunun dışında yuzde 40'lara yakın faiz oranları da muşterilere sunuluyor. KKM'nin devreye alındığı hafta yani 24 Aralık 2021 haftasında 238,9 milyar dolar olan Doviz Tevdiat Hesaplarının (DTH) buyukluğu 12 Mayıs 2023 haftasında 185,6 milyar dolara geriledi.
Faiz indirimleri oncesindeki son iki yıllık surecte yabancı mevduatların toplam mevduatlar icindeki payı %50-55 aralığında seyrediyordu. Faiz indirimleri ile birlikte insanların hızla dovize yonelmesi, bu payı %65'e kadar yukseltti. KKM'nin uygulanmaya başlaması ile birlikte bu pay hızla azaldı ve 2023 Mart ayı itibariyle bu pay %42'ye geriledi.
Mevduat faizleri yuzde 40'ı aştı
Mevduat faizleri ile politika faizi arasındaki makas ise acılmaya devam ediyor. Merkez Bankası verilerine gore TL mevduat faizlerinde uygulanan azami faiz oranları en son acıklanan mart ayı verilerine gore yuzde 40'ı buldu. Yılın ilk ayında yuzde 30 faiz getirisi sunan 1 yıl ve daha uzun vadeli TL mevduatta uygulanan azami faiz martta yuzde 40'a cıktı.
Konuştuğumuz bankacılık kaynakları bu oranların yuzde 40'ları aştığını hatta bazı bankalarda oranların yuzde 50'lere yaklaştığını soyluyor. 3 aya kadar vadeli TL mevduatlarda azami faiz oranı yuzde 39,5'e yukselirken, 1 aya kadar vadeli mevduatlarda faiz ise yuzde 38 seviyesinde. 3 aya kadar vadeli TL mevduatta ortalama faiz oranı ise 12 Mayıs haftasında yuzde 30,47'e kadar cıktı.
5 Mayıs haftasında faiz yuzde 29,05 olarak gercekleşmişti. 12 Mayıs haftası verilerine gore ihtiyac kredisinde uygulanan faiz oranı son iki ayda hızla yukselerek yuzde 34'u aştı. Tuketici kredisinde faiz ise yuzde 30 sınırında bulunuyor. Politika faizi ise yuzde 8,5 seviyesinde.
Kredi faizleri dalgalanıyor
Gecen hafta yaşanan gelişmelerden sonra nakit avans ve KMH'da sınırlar kaldırılsa da vatandaşın ihtiyac kredi talebi yuksek seyrediyor. Konut ve taşıtta frene basan bankalar ihtiyac kredisinde ise regulasyon nedeniyle kredi faizlerini cok sık değiştirebiliyor.
Bazı bankalarda gun icinde şubeden alınan ihtiyac kredisi faizi kişinin gelirine ve notuna gore değişmekle birlikte 1 puıandan fazla oynama gosterebiliyor. Bankacılar buna neden olarak gelen talebi karşılarken tahvil alımı zorunluluğu nedeniyle talebi kesmek icin faizin yukarı cekildiğini talep normalleştiğinde ise piyasa şartlarına geri donulduğunu anlattı.
Birol BOZKURT