Memur emekliliğinde her tam yıl hizmete ikramiye hesabı yapılmakta, 1 yıldan az olan sure ise ikramiye hesabı dışında tutulmaktadır. Talepler: Ziyaretcilerimizin yapmış oldukları taleplerden ve sitemizde yapılan yorumlardan, askerlik suresinin borclanılmasına rağmen emekli ikramiyesinde dikkate alınmadığını, SGK primleri alınmasına rağmen neden emekli ikramiyesi tutarına dahil edilmediği şeklinde taleplerin olduğunu gormekteyiz. Bu nedenle askerlik suresinin emekli ikramiyesinde esas alınıp alınmadığı ile tam yıldan az surelere neden emekli ikramiyesi odenmediği, aylık ve ikramiye hesabında hizmet toplamının neden farklı uygulandığı konularında değerlendirmelerimizi yapmaktayız.
Detaylar/Değerlendirmeler:
Emekli aylığında dikkate alınan hizmet toplamı, ikramiye hesabında neden tam olarak dikkate alınmaz?
Memurlara odenen emekli ikramiyesi usul ve esasları ile işcilere odenen kıdem tazminatı usul ve esasları farklıdır. Memurlar, hizmet yapmalarına rağmen 1 yıldan az surelerine emekli ikramiyesi alamıyorlar.
Memurların tam yıldan az surelerine neden emekli ikramiyesi odenmez?
Memurlar emekli ikramiyelerini emekli aylığı bağlandıkları zaman alabilmektedirler. Emekli ikramiyesi hesaplanması odeme esas ve usulleri 5434 sayılı Kanun Madde 89 hukmunde bulunur ve bu maddede yer alan hukum; "Hizmet surelerinin tamamı bu Kanun ve/veya 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun gecici 4 uncu maddesi kapsamında gecenlerden emekli, adi malulluk veya vazife malulluğu aylığı bağlanan veyahut toptan odeme yapılan asker ve sivil tum iştirakcilere, her tam fiili hizmet yılı icin aylık bağlamaya esas tutarın bir aylığı emekli ikramiyesi olarak verilir." Şeklindedir.
Hukmun yorumu:
Emekli ikramiyesi memurların almakta oldukları gorev aylıklarına bağlı bir odeme olmayıp, aylık bağlamaya esas tutarın bir aylığı, yani memurların calışırken Sosyal Guvenlik Kurumu kesintilerine tabi tutulan tutar uzerinden yapılan bir odeme şekli oluyor.
Emekli ikramiyesi odeme tutarında da her tam fiili hizmet yılı esas alınıyor.
Emekli ikramiyesi, her tam fiili hizmet yılı ile sınırlı olarak bu gorevlerden ayrıldıkları tarihteki emeklilik keseneğine esas aylık tutarları uzerinden hesaplanarak odenir.
Peki Sosyal Guvenlik Kurumu prim kesintileri her ay yatırılmış olan tam yıldan az surelere neden ikramiye verilmez.

Bu konuyu acıklamak icin 5434 sayılı Kanunda bakılması gereken uc madde bulunur. Birincisi 5434 sayılı Kanun Madde 41, İkinci Ek Madde 70 ve ucuncu ve en onemli olarak ve tam bir ifadeyle de Madde hukmu 89 dur.
Madde 41 kuralında aylık bağlanmasında;
Aylık bağlanmasında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunundaki gosterge ve ek gostergelerin esas alınması gerektiği,
Esas alınan bu unsurlar sonucu bulunan rakamlarında memur maaş katsayısı ile carpılması sonunda bulunacak tutarın hizmet sureleri toplamı uzerinden hesaplanarak odenecek aylığın bulunacağını, ayrıca onemli olan noktası da bir tam yıldan az surede olsa bu surelerin bulunacak aylık tutarlarına ekleneceğini,
belirtmektedir.
Ek Madde 70 kuralında da bağlanacak olan aylık ve emekli ikramiyesi hesaplanmasında Taban aylık katsayısının, kıdem aylığı gosterge rakamının ve ek gosterge rakam aralığına gore ayrı ayrı belirlenen yuzde oranlarının da Sosyal Guvenlik prim kesinti oranlarına dahil edileceği belirlenmiştir.
Emekli ikramiyesinin kusuratlı aylar dışında tam yıllara karşılık odeneceğini belirleyen en onemli madde hukmu ise Madde 89 hukmudur.
Bu hukumler bağlamında, emekli ikramiyesi odenmesinde fazla bir gerekce olmaksızın kusuratlı ayların dışlanması, yani memurların calışmış olmalarına ve Sosyal Guvenlik Kurumu kesintileri odenmiş olmasına rağmen bu surelere emekli ikramiyesi verilmemesi kanun hukumleri gereği normal gorunmemekte, yani prim alınan surenin ikramiye dışında tutulması her ne kadar kanun gereği ise de bir celişki yarattığı da acık olmaktadır.

Borclanılan askerlik suresine emekli ikramiyesi odenir mi?
Askerlik borclanması emekli ikramiyesi hizmet hesabına dahil edilir, ancak yukarıda belirttiğimiz gibi mutlaka memurluk, borclanılan surelerin toplamının her tam yılı esas alınır. Ornek: 29 yıl 11 ay memurluk hizmeti + 1 yıl 8 ay askerlik borclanması olsun. Bu durumda her ikisinin toplamı 31 yıl 7 ay eder. Bu durumda sadece 31 tam yıla ikramiye odenir, 7 ay sure 1 yıldan az olduğundan ikramiye odenmez.
Askerlik suresinin borclanmadan hizmetten sayılma konusu;
Askerlik suresi gibi borclanma kapsamındaki sureler gerek 5434, gerekse 5510 sayılı Kanunlarda yer almaktadır. Askerlik suresinin borclanması yeni bir uygulama değildir, 5434 sayılı Kanunun yururluğe girdiği 1950 yılından beri yapılan bir uygulama şekli olduğunu da soyleyebiliriz.
Ancak, bu surenin bir vatani gorev ve kamu hizmeti konusu olduğunu dikkate aldığımızda, borclanılmadan hizmetten sayılıp sayılmayacağı konusunun ayrıca dikkate alınacak bir husus olduğunu da değerlendirebiliriz.
Genel olarak değerlendirmemiz;

Nasıl ki, emekli ikramiyesi odemelerinde ust tavan 30 yılla sınırlandırılmış iken, bu sınır yapılmış olan kanun değişikliği ile kaldırılmış ise, aynı şekilde tam yıldan az surelerin de emekli ikramiyesi hesabı icerisine alınması doğru olacağını değerlendirmekteyiz. Ayrıca, 1 yıldan az sureler icinde SGK kesintileri yapıldığı icin bu surenin kıdem tazminatı sistemiyle ortuşmesinin sağlanması, bir anlamda kıdem tazminatı odemelerinde gun hesabıyla kıdem tazminatı nasıl odeniyorsa gun olarak emekli ikramiyesinin de odenmesi ve bu konuda da bir değişiklik yapılması gerektiğini değerlendirmekteyiz.