Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatıyla başlatılan yasal calışmayla vatandaş yuksek kiraya mahkum edilmeyecek. Fahiş kira artışlarının onune gecmek icin kiracıya koruma kalkanı geliyor. Yuzde 25 sınırı uzatılacak, fırsatcılara verilen cezalar ağırlaştırılacak
Başta buyukşehirlerde olmak uzere vatandaşın en cok dile getirdiği sorunların başında yuksek kiralara neşter vurulacak. Başkan Erdoğan'ın sık sık gundeme getirdiği fahiş kira artışlarına karşı Cevre, Adalet, Ticaret bakanlıkları ve ilgili kurumlar cok yonlu bir calışma yurutuyor.
Konutlarda kira artış oranlarına getirilen yuzde 25'lik sınır 11 Haziran 2002-1 Temmuz 2023 tarihleri arasında yenilenen kira donemlerini kapsıyor. Temmuz ayında yuzde 25'lik sınır yeniden uzatılacak. Fahiş kira artışı yapan ev sahiplerine de hapis ve para cezası uygulanacak.
MEMURA KİRA KORUMASI GELİYOR
Yeni donemde buyukşehirlerde memurlara il ve ilce bazında kira katkısı icin kapsamlı bir hazırlık yapılıyor. Destekten kamuda calışan kadrolu, sozleşmeli memur ve kamu işcilerinin faydalanması bekleniyor.
Ortalama kiralar ve yaşanılan bolgedeki diğer fiyatlar değerlendirilerek gecinme endeksi oluşturulacak. İstanbul, Ankara, İzmir başta olmak uzere kira tutarları değerlendirilerek harcamaları duşurecek, yaşamı kolaylaştıracak tutarlar belirlenecek.
YASAL DUZENLEMEDE UC ALTERNATİF
Kira artışına yasal fren calışması Adalet Bakanlığı koordinasyonunda ilgili bakanlıkların katkılarıyla yurutuluyor. Kira artışları konusunda yapılacak yasal duzenlemeyle "hapis, adli para ya da para cezası" olmak uzere 3 alternatif uzerinde calışma yurutuluyor.
Taşınmazın yaşı, metrekaresi, bulunduğu kat, konumu, niteliği dikkate alınarak bolge değerleri belirlenecek. Bu kriterlerin uzerinde kira bedeli belirleyenlere adli ve idari para cezaları uygulanacak.
ARABULUCU UYGULAMASI 1 EYLUL'DE BAŞLIYOR
Devam eden kiracı ev sahibi sorunları nedeniyle 1 Eylul'den itibaren arabulucuya gidilmesi zorunlu hale geliyor. Bu tarihte kira kaynaklı ihtilafların tamamı once arabulucuya gitmek zorunda olup daha sonra dava acılabilecek.
Bu davada kira bedeli yuzde 25 sınırı uygulanmadan belirlenir. Kira bedeli belirlenirken TUFE12 aylık ortalamaya gore değişim oranı, kiralanan konutun emsal bedeli esas alınıyor.
BANKA HESAPLARINI KAPATIYORLAR
Ozellikle depremin ardından bircok şehirde yaşanan fahiş kira artışları nedeniyle CİMER, Alo 175, Adalet, Maliye, Ticaret Bakanlığı, tuketici mahkemelerine binlerce şikayet geldi.
Bazı ev sahipleri "ya fiyatı artır ya da evden cık" baskısı yaparken gelen şikayetlerde "tadilat yapma, cocuğum oturacak gibi gerekceler, banka hesabı kapatma, elden para isteme" başı cekti.
Fahiş artış isteyen ev sahiplerinin yeni oyunu kiranın yatırılmadığını one surmek icin banka hesaplarını kapatıyor. Sozleşmedeki banka hesabının kapatılması durumunda kiracıya yeni hesabın bildirilmesi zorunluluğu bulunuyor.
Ev sahibi ısrarla paylaşmazsa kiracı posta hesabı ile odeme yapabilir ya da mahkemeye başvurarak odeme yeri tayin edilmesini isteyebilir. Boyle bir durumda kesinlikle elden ve belgesiz odeme yapılmaması gerekiyor.
Ev sahibi PTT yoluyla gelen kira bedelini almazsa sulh hukuk mahkemesine başvurularak "odeme yeri tayini" istenir, kiracının odemelerini isteği dışında odeyememesi hali araştırılır. Kiralar mahkeme tarafından mal sahibi adına acılacak hesaba yatırılır.
Banka hesabının kapatılması durumunda kira bedelinin elden verilmesi durumunda mutlaka belge alınması gerekiyor. Konu yargıya taşındığında kiranın elden odendiğine dair telefonda mesaj ya da WhatsApp yazışmaları delil olarak kabul edilmiyor.
TADİLAT GEREKCİSİ SUNULAMAZ
Borclar Kanunu uyarınca yeniden inşa ve imar amaclı boşaltılan taşınmazlarda bu işlemler bittikten sonra oncelikle aynı kiracıya teklif goturulur. Ev sahibi taşınmazı başkasına kiraya verirse eski kiracısına son kira yılında odenmiş olan bir yıllık kira bedelinden az olmamak uzerde tazminat odemekle yukumlu oluyor.
ARA ZAM YAPILAMAZ
Kiralık mulklerde yapılan aylık odeme tutarının artışı yılda bir defa olmak uzere gercekleşiyor. Normalde kiralara yapılan zam oranı bir onceki yılın kira tutarına ve son 12 ayın TUFE'sine gore belirleniyor.
Gecen yıl temmuz ayında yapılan duzenlemeyle yuzde 25 sınırı getirildi. Bu oranın uzerinde yuksek bir zam uygulanamıyor.
Tuketici danışma hattı ALO 175, CİMER, Adalet Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı başta olmak uzere ilgili butun kamu kurum ve kuruluşlarına şikayet edilebilir. Tuketici mahkemelerine başvurulabilir, dava acılabilir.
10 YILLIK SUREYE DİKKAT
Bir yıllık kira sozleşmesi bitince "sure bitti" diyerek evden, işyerinden cıkarmak mumkun bulunmuyor. Ev sahibi kiracıyı 10 yıllık surenin sonunda yasal olarak tahliye edebilir.
Bunun icin de sozleşme bitiminin 3 ay oncesinde kiracıya yazılı olarak evi tahliye etmek istediğini bildirmesi gerekiyor.
"Gereksinim" nedeniyle tahliye edilen konutun başkasına kiraya verilmesi halinde kiracıya ev sahibine tazminat davası acma hakkı doğuyor.
Borclar Kanunu'nun yeniden kiralama yasağı başlıklı maddesine gore, 3 yıl sureyle kiralama yasağı hem gereksinim hem de yeniden inşa, imar amaclı tahliyeler icin gecerli bulunuyor.
Gereksinim nedeniyle tahliye durumunda kiraya veren 3 yıl boyunca haklı neden yoksa sadece kendi kiracısına teklifte bulunabilir.
HAZAL ATEŞ