Secimlerden once başlayan kredi sorunu suruyor. Ozellikle ticari kredilerdeki tıkanıklık rakamlara da yansımaya başladı. Ozel bankalar ticari kredileri tamamen durdururken kamu bankaları cok sınırlı sayıda kredi kullandırıyor. İş dunyası ve bankacılık kaynakları nakit sıkıntısıyla karşılıksız cekte artış olduğuna dikkat cekti. Reel sektorun ticari krediye erişim sorunu devam ediyor. Daha once 28 Mayıs secimlerinden sonrasını işaret eden bankalar secimlerin sonuclanmasına rağmen kredi musluklarını acmış değil.
Reel sektor temsilcileri, ozel bankaların kredileri tamamen kapatmasından ve bunun da firmaların nakit akışını bozmasından şikayet ediyor. Bankacılık kaynakları kamu bankalarında ticari kredilerin ozel sektore gore bir nebze daha erişilebilir olduğunu ancak ozel bankaların yıllık yuzde 60-70'lere ulaşan faizlere rağmen kredi vermediğini soyluyor.
BDDK verilerine gore, sektorun kredi hacmi 26 Mayıs itibarıyla toplam ticari krediler 24,5 milyar lira artışla 7 trilyon 60 milyon 594 bin liraya yukseldi. Gecen hafta 1,5 milyar lira azalmıştı. Bu hafta yaşanan sınırlı artışın kamu bankalarından kaynaklandığı, ozel bankalarda 3 haftadır yaşanan duşuş eğiliminin surduğu goruldu.
Sektorun kredi hacmi 9,1 trilyon TL
Bankacılık sektorunun kredi hacmi, gecen hafta 64 milyar 824 milyon lira artarak 9 trilyon 128 milyar 882 milyon liraya yukseldi. BDDK tarafından yayımlanan haftalık bultene gore,bankacılık sektorundeki toplam mevduat (bankalararası dahil), gecen hafta 66 milyar 322 milyon lira azaldı.
Soz konusu haftada yuzde 0,6 azalan bankacılık sektoru toplam mevduatı, 10 trilyon 299 milyar 69 milyon lira oldu. Verilere gore, tuketici kredileri tutarı, 26 Mayıs itibarıyla 11 milyar 141 milyon lira artışla 1 trilyon 368 milyar 876 milyon liraya yukseldi.
Soz konusu kredilerin 431 milyar 569 milyon lirası konut, 79 milyar 365 milyon lirası taşıt ve 857 milyar 942 milyon lirası ihtiyac kredilerinden oluştu. Soz konusu donemde taksitli ticari kredilerin tutarı 1 milyar 210 milyon lira artarak 1 trilyon 103 milyar 981 milyon liraya yukseldi. Bankaların bireysel kredi kartı alacakları da 29 milyar 128 milyon lira artarak 699 milyar 411 milyon lira oldu. Bireysel kredi kartı alacaklarının 368 milyar 575 milyon lirası taksitli, 330 milyar 836 milyon lirası taksitsiz oldu.
Reel sektor krediye ulaşamıyor
Sektor temsilcileri bankaların ticari kredilerde muslukları hala acmadıklarını soyluyor.
Goruşune başvurduğumuz sektor temsilcisi; "Kredi vermek icin secim sonrasını işaret eden bankalar secim bitmesine rağmen ticari kredi vermiyor veya talep edilenin cok altında bir miktarı onaylıyor. Krediye ulaşma zorluğu devam ederken işletmeler nakite ulaşımda sorun yaşanıyor. Ozellikle kucuk ve orta olcekli işletmeler nakit akışını sağlamakta zorlanıyor" diye konuştu.
Bankacılık kaynaklarından elde ettiğimiz bilgilere gore kamu bankalarında ticari kredilerde faiz oranı yıllık yuzde 17-18 ancak onaylanan kredi sayısı oldukca sınırlı. Ozel bankalar ise neredeyse hic ticari kredi vermiyor. Bazı bankalar ticari kredileri tamamen kapatırken bazıları yuzde 60-70 yıllık faiz oranıyla cok duşuk miktarlarda kredileri onaylıyorlar.
Merkez, bankaların elini rahatlatacak
Merkez Bankası'nın onumuzdeki gunlerde KKM duzenlemelerinde revizyona gitmesi bekleniyor. Kaynaklara gore, Liralaşma stratejisi kapsamında yuzde 60 olan TL yukumluluk oranını yuzde 50'ye cekerek bankalara nefes aldırmayı planlıyor.
Karşılıksız cek sayısı ve tutarı arttı
Kredilere ulaşamayan reel sektorun bir başka sorunu da karşılıksız cekler. Finansmana erişemeyen işletmelerin karşılıksız cek adedi ve tutarı arttı. Takasbank Cek Takas Sistemine ibraz edilip karşılıksız kalan cek adedi, Mayıs ayında bir onceki aya gore yuzde 129 oranında arttı. Verilere gore bir onceki ay karşılıksız cek adedi 6 bin 328 adet seviyesinde bulunurken Mayıs ayında bu rakam 14 bin 489 adet oldu. Karşılıksız cek tutarı bir onceki aydaki 1,82 milyar TL'den 3,98 milyar TL'ye yukseldi.
Onden odemeli prim bitti
KKM'lerde yuzde 30'lara varan onden odemeli prim cılgınlığı sona erdi. Merkez Bankası'nın bankalara gonderdiği yazıda Kur Korumalı Mevduat (KKM) Hesaplarında onden odemeli prim uygulamasına son verilmesini istedi. Boylece 1 Haziran'dan itibaren acılacak veya yenilenecek KKM hesaplarında prim odemesi vade sonunda yapılabilecek. Prim odemeleri de TL olarak yapılacak.
KKM'de rekor suruyor
Kur korumalı TL mevduat ve katılma hesaplarındaki artış devam ediyor. BDDK verilerine gore, Kur Korumalı TL Mevduat ve Katılma Hesapları 2 trilyon 398,2 milyar TL'den 2 trilyon 498,7 milyar TL'ye cıktı. Aynı haftada Tuketici kredileri 1 trilyon 358 milyar TL'den 1 trilyon 368,9 milyar TL'ye, bireysel kredi kartları 670,3 milyar TL'den 699,4 milyar TL'ye cıktı. Takipteki alacaklar 168,5 milyar TL'den 168,3 milyar TL'ye indi.
Net rezerv tarihi duşuk seviyede
Merkez Bankası'nın net rezervi secim oncesi haftada eksi 4,4 milyar dolara geriledi. Boylelikle net rezervlerde tarihi duşuk seviye kaydedildi. Toplam rezervler ise, cumhurbaşkanlığı secimlerinin ikinci turu oncesinde devam eden guclu doviz talebine paralel olarak gecen hafta 3.1 milyar dolar daha geriledi ve 98.5 milyar dolara indi. Son verilerle birlikte TCMB'nin brut rezervlerinde 2,5 ayda 28 milyar dolarlık duşuş izlendi.
DTH'lar 7 milyar dolar duştu
26 Mayıs haftasında yurt ici yerleşiklerin doviz mevduatlarındaki hızlı cıkış da dikkat cekti. Bir onceki hafta 183 milyar dolar olan yurt ici yerleşiklerin doviz mevduatı 26 Mayıs ile sona eren haftada 176 milyar dolara geldi. Gercek kişilerin doviz mevduatları bir onceki haftaya gore 3,9 milyar dolar azalarak 105,8 milyar dolar, tuzel kişilerin doviz mevduatı 3 milyar dolar duşuşle 70,3 milyar dolar oldu.
Birol BOZKURT