Gebze Teknik Universitesi (GTU) Malzeme Bilimi ve Muhendisliği Bolumu Başkanı Prof. Dr. Ebru Menşur tarafından geliştirilen minyatur soğutma sistemleri projesi, Amerikan Hava Kuvvetleri Bilimsel Araştırmalar Ofisi tarafından destekleniyor. Gebze Teknik Universitesi (GTU) Malzeme Bilimi ve Muhendisliği Bolumu Başkanı Prof. Dr. Ebru Menşur tarafından geliştirilen minyatur soğutma sistemleri projesi, Amerikan Hava Kuvvetleri Bilimsel Araştırmalar Ofisi tarafından destekleniyor.
ABD kuruluşunca 2 milyon 500 bin lira butce desteği sağlanan "Esnek Elektrokalorik Kompozitlerde Faz Etkileşimlerinin ve Boyut Etkilerinin İncelenmesi Projesi" kapsamında, mikro elektronik teknolojisine uygun uretilen soğutma sistemlerinin, uzay ve havacılık gibi zorlu şartlara sahip ortamlardaki araclarda kullanılması hedefleniyor.
Elektroseramikler alanında Japonya'da doktorasını tamamlayan Prof. Dr. Menşur, AA muhabirine, Japonya'daki yeni teknolojik gelişmelerden olan bilgisayar, kredi kartları ve benzeri alanlarda kullanılan kalıcı hafıza aygıtları ile Turkiye'de su altı sonar ve seyrusefer gemilerdeki donuşturucu sistemler uzerine calıştığını anlattı.
Menşur, 2017'de ABD'deki bir kongrede seramik bazlı soğutma sistemleri uzerine yaptığı sunumun ardından Amerikan Hava Kuvvetleri Bilimsel Araştırmalar Ofisi'nden teklif aldığını aktararak, "Bu ikinci proje. Aslında bu bizim icin benim icin gurur verici. Cunku ikinci projeyi almak cok zor." dedi.
Birinci projede seramik bazlı soğutma sistemleri uzerine calıştıklarına değinen Menşur, buzdolabında soğutma işlemi icin kompresor, bilgisayarda fan sistemi kullanıldığını, minyatur hale getirilen kucuk elektronik sistemlerde ise soğutma icin farklı tasarım kullanılması gerektiğini kaydetti.
Menşur, gaz ve su buharı oluşturacak sistemin elektronik devreyi soğuturken kullanılamayacağına, fanların ise artık boyutları duşen teknolojide kullanışlı sistem olmadığına dikkati cekerek, "katı hal soğutma" (solid state cooling), yani gaz veya sıvı kullanılmayan, maddenin katı halinin gecerli olduğu ve bu prensiple calışan sisteme ihtiyac duyulduğunu aktardı.
Menşur, bu nedenle "katı hal" soğutma yontemlerinin kullanıldığına işaret ederek, "Bu cağda cok onemli. Cunku global ısınma soz konusu. Projede atıl enerjiyi de kullanarak sisteme adapte ettik. Hava kuvvetlerinde bunu kokpitte de kullanabilirsiniz. Herhangi bir ucağın ya da aygıtın elektronik kısmında da. Katı hal soğutmada, ısı ve elektriği birbirine ceviren etkiyle minyatur soğutma sistemleri uzerine calıştık." diye konuştu.
"Butun sistemde kullanılabilecek tasarım sağlıyoruz"
4 yıl suren ilk proje calışmalarında 8 oğrenci yetiştiğini, 8 yuksek lisans ve doktora tezi hazırlandığını vurgulayan Menşur, mezun oğrencilerin sektorde guzel işler bulduğunu soyledi.

Menşur, başarıyla tamamlanan ilk projenin ardından 2,5 milyon liralık destek aldıkları ikinci calışmanın 3 yıl surmesinin planlandığını belirterek, nano teknolojinin onemli olduğu gunumuzde daha esnek soğutma sistemlerine ihtiyac duyulduğu değerlendirmesinde bulundu.
İkinci projede nano parcacıklar kullanarak malzeme bilimini ve muhendisliğini yukarıya taşıdıklarının altını cizen Menşur, "Şu faydayı sağlayacak; cep telefonlarına, bilgisayarlara baktığımız da 'ince, hafif, biraz da estetik gorunumleri guzel olsun' diyoruz. Siz elektronik sistem kullanıyorsanız, bunu soğutmak zorundasınız. Telefonu şarja taktığınız anda ısındığını goruyoruz. Sadece havacılık sistemlerinde değil, herhangi bir elektronik sistemde inceliğine, kompleks oluşuna indiğimizde butun sistemde kullanılabilecek bir tasarım sağlıyoruz." ifadesini kullandı.
Menşur, calışmalarını dunyaya eş zamanlı yayınlayıp diğer araştırmacıların sonucları gormelerini sağladıklarını aktararak, sozlerini şoyle tamamladı:
"Burada eş zamanlı soğutmayı hedefliyoruz. Sistemi soğuttunuz, bir daha calıştıralım diye bir şey yok. Oyle sistemler var ki, calışmaya başladığında hic kapanmıyor. Onun doğal seyriyle siz bunları soğutmak zorundasınız. Biz anlık olarak soğutma sağlıyoruz. Cunku katı hal soğutma cok revacta konu. Esas hedeflerden biri de oğrenci yetiştirmek ve cıkan prototiplerin anında olculmesi. Bir sistemde ne kadar ısınma ya da soğutma sağladığınızı cip ustunde gorebileceksiniz. Bu sistemler henuz ticari olarak aygıt haline gelmiş durumda değil."