Asgari ucrete yuzde 34.04'luk zammın ardından hem ozel sektor hem de kamuda bordrolar 1 Temmuz'dan itibaren gecerli olmak uzere yeniden duzenleniyor. Asgari ucrete kadar olan kazanclar vergi dışı kaldığı icin milyonlarca calışan daha az vergi odeyecek. Asgari ucretli bir calışan icin gelir vergisi istisnası Temmuz ayında 1710 lira, Ağustos'ta 1903 lira, Eylul ve yılın kalan her bir ay icin 2280 lira olacak. Boylece yılsonuna kadar gelir vergisi istisnası 12 bin 734 lira olacak. Aylık 101,82 lira damga vergisi istisnası da yılsonuna kadar 610 lirayı bulacak.
Boylece vergi dışı kalacak asgari ucret tutarı 13 bin 344 lirayı bulacak. Asgari ucrete kadar olan kazanclar vergi dışı kaldığı icin milyonlarca calışan, yılın kalanında daha az vergi odeyecek. İşci, memur ucretle calışanlar icin odenen gelir vergisi ve damga vergisi temmuz ayından sonraki donemde azalacak.
Yeni asgari ucretle birlikte isteğe bağlı sigortalılık odemelerinden Bağ-Kur primlerine kadar, ev hizmetlerinden borclanmaya kadar bircok prim tutarı da guncellenecek. Yeni asgari ucretle gunluk kazanc alt sınırı 447,15, aylık kazanc alt sınırı 13 bin 414,50, gunluk kazanc ust sınırı 3.353.63, aylık kazanc ust sınırı 100 bin 608 lira uygulanacak.
Sosyal destek sistemini guclendiren, yoksulluğu onleyen asgari ucretin net 11 bin 402 liraya cıkmasının ardından vergi istisnasından yeni prim tutarlarına kadar merak edilen bazı soruların yanıtları şoyle:
1-Asgari ucret zammı maaşlara ne zaman yansıyacak?
Yeni asgari ucret 1 Temmuz'dan gecerli olmak uzere uygulanacak. Asgari ucretle calışanlar yeni tutar uzerinden ilk ucretlerini 31 Temmuz'da alacaklar.

2-Asgari ucrette vergi istisnası nasıl hesaplanıyor?
Ocak 2022 yılından bu yana işci, memur tum calışanların kazanclarının asgari ucrete kadar olan kısmı gelir, damga vergisinden istisna tutuluyor. Calışanın tabi olduğu vergi dilimine gore ilgili aydaki kazancının gelir vergisi hesaplanacak. Hesaplanan vergiden, asgari ucret icin odenmesi gereken gelir vergisi ve damga vergisi mahsup edilecek.
Kalan vergi tahsil edilecek. Ağustos ayından itibaren calışanların gelir vergisine uygulanacak istisna tutarı artacak. Brut asgari ucretten yuzde 15 sigorta primi kesintisi yapıldıktan sonra kalan tutara yuzde 15 gelir vergisi uygulanarak gelir vergisi tutarı bulunuyor. Asgari ucretli calışanın Temmuz ayında 1710,35 lira olan gelir vergisi istisna tutarı Ağustos'ta 1902,62 lira, sonraki aylarda 2280,47 liraya cıkacak.

Vergi istisnası daha yuksek ucretlilerde de avantaj sağlıyor. Bu indirim yuksek ucretlilerin vergi hesabında da eksi olarak dikkate alınırken, ucret bordrolarında daha az vergi hesaplanacak.
3- İkramiye, prim, ek ders ucreti de istisna kapsamında mı?
İstisna aynı ayda yapılan ucret ve ucret sayılan odemelerin toplamına bir kez uygulanacak. Maaş odemesiyle aynı donemde yapılan prim, ikramiye, huzur hakkı, mesai ucreti, doner sermaye ucreti, ek ders ucreti gibi odemeler de dikkate alınarak istisna uygulanacak.
4- Birden fazla işverenden ucret alanlar, part-time calışanlar icin de vergi istisnası soz konusu mu?
Birden fazla işverenden ucret alanın vergi istisnası sadece en yuksek olan ucrete uygulanacak. Orneğin, bir işverenden 16 bin lira, ikincisinden 14 bin lira ucret alan sadece 15 bin lira aldığı ucret icin vergi istisnasından yararlanacak. Diğer işverenden aldığı ucretin tamamı veriye tabi tutulacak.
Yıllık beyanname verilmesi gerektiği durumda da istisnadan faydalanılabilecek. Kısmi zamanlı calışıp, tam zamanlı calışmayan, taksici, dolmuşcu, terzi, kuafor gibi basit usule tabi mukelleflerin yanında calışanlar da istisnadan yararlanacak.
Serbest, teknoloji bolgeleri, Ar-Ge Kanunu kapsamında uygulanan teşviklerde calışanların ucretlerine oncelikle istisna uygulanacak, istisna sonrası kesilen vergi tutarı işveren lehine muhtasar beyannamede tahakkuktan terkin edilecek.

5-Vergi indirimi butun calışanlara yansıyor mu?
Asgari ucrette yapılacak artışla brut ucretle calışanların eline gecen net ucret, gelir vergisi ve damga vergisinde sağlanacak aylık avantaj tutarında artacak. Net ucretle calışanların eline gecen ucret ise değişmeyecek.
Bu işciler icin sağlanan vergi avantajından işveren yararlanacak. Memurların kazanclarının buyuk kısmı vergi dışı bırakılıyor. Asgari ucretteki artış, yıl icindeki vergiye tabi kumulatif kazanc tutarı 70 bin lirayı aşan memurların maaşlarında artış sağlayacak.
6-İşsizlik maaşı, kısa calışma odeneği ne zaman artacak?
İşsizlik maaşı son 4 aylık ortalama ucretin yuzde 40'ı oranında odenirken brut asgari ucretin yuzde 80'inini gecemiyor. İşsizlik odeneği asgari 5 bin 325 lira, azami de 10 bin 650 lira olarak yatırılacak. Bugun itibariyle işsizlik odeneği alanlar icin işsiz kaldığı tarihten itibaren son 4 aylık ortalama brut ucreti 20 bin liranın altında olanların alacağı tutar değişmeyecek, mevcut tutarı almaya devam edecekler.
Ancak ortalama ucreti 20 bin lira olanların işsizlik odenekleri artacak. Kısa calışma odeneği tavanı 19 bin 968 liraya cıkacak. Bugun itibariyle kısa calışma odeneği alanlardan 12 aylık ortalama brut ucreti 30 bin liranın altındakilerin odenekleri değişmeyecek, 30 bin liranın uzerindekilerin odenekleri temmuz ayından sonra yeni tavanı aşmamak koşuluyla artacak.
7-Kıdem tazminatı tavanı ne kadar olacak?
Bugun itibariyle asgari ucretlinin kıdem tazminatı tavanı 10008 lira duzeyinde bulunuyor. 1 Temmuz'dan itibaren asgari ucretlinin kıdem tazminatı tavanı 13 bin 414 lira olacak. Kıdem tazminat tavanı tutarı ise asgari ucrete gore belirlenmiyor.

Kıdem tazminatının yıllık miktarı, en yuksek devlet memuruna bir hizmet yılı icin odenen emeklilik ikramiyesini aşamayacağı yasayla belirlenmiş durumda. Kıdem tazminatı tavanı halen 19 bin 982,83 lira olarak uygulanıyor. Bu rakam temmuz ayında yeniden belirlenecek.
8-İsteğe bağlı başta olmak uzere yeni sigorta primleri kac lira olacak?
İsteğe bağlı sigortalılıkta prim tutarının ust ve alt sınırı bulunuyor. En az brut asgari ucretin yuzde 32'si, en cok da brut asgari ucretin 7.5 katının yuzde 32'si kadar prim odenebiliyor. En duşuk prim tutarı 3 bin 202 TL, en yuksek prim ise 24 bin 19 TL olarak uygulanıyor.
1 Temmuz'dan itibaren en duşuk 4 bin 291 lira, en yuksek 32 bin 195 liraya cıkacak. Bağ-Kur sigortaları temmuz ayından itibaren aylık en az 4 bin 628 lira odeyecek. Tarım Bağ-Kurlusu da en duşuk 4 bin 628 lira prim odeyecek. Ev hizmetlerinde 10 gunden fazla calışanlar icin gunluk prim 167,68 lira, aylık 5 bin 30 lira, 10 gunden az calışanlar icin de 8.94 lira odenecek.
9- Genel sağlık sigortası prim tutarı, engelli aylığı değişti mi?
Aynı hanede kişi başına duşen gelirin asgari ucretin ucte birinden az olması durumunda gelir testine giren ve duşuk olduğu belirlenenlerin GSS primini devlet oduyor.
Bu yılın ikinci yarısında GSS icin aylık 402 lira, yıllık da 4 bin 829 lira prim yatırılacak. Engellilere odenen maaş da artıyor. Yuzde 40-69 arası engelli aylığı 2 bin 624 lira, yuzde 70 ve uzeri engelli aylığı 3.813 liraya cıkacak. 18 yaşından kucuk engellilerin yakınlarına ise 2 bin 542 lira aylık odenecek.

Aylıktan yararlanmak icin gelirin asgari ucretin aylık net tutarının 3'te birinden az olması koşulu bulunuyor. Bu durumda aylık geliri 3 bin 800 liranın altındakiler yaşlılık aylığı alabilecek. Yeni asgari ucretle birlikte 65 yaş aylığı da 3 bin 184 liraya cıkmış oldu.

HAZAL ATEŞ