Uretim ve satışta rekor kıran otomotivde arz talep dengesizliği ve fahiş fiyata yol acan stokcular, kendilerini ikinci el satış sitelerinde ifşa etti. 6 bin km'den duşuk, 3-4 yıllık arac ilanları, 15 bin adetten fazla aracın galerici ve al-satcıların elinde olduğunu gosteriyor. Otomobilin yatırım aracı olarak gorulmesi, piyasanın haddinden fazla yukselmesine neden oldu. Bayiden sıfır km arac alamayanlar, coğu liste fiyatının ustunde olmasına rağmen ya galerilere ya da 'al-satcı' diye tabir edilen kişilere yoneliyor. Haliyle her alış-satış, araba piyasasını daha da yukseltiyor. Ticaret Bakanlığı'nın bunun onune gecmek icin getirdiği '6 ay ve 6 bin km' şartı uzatıldı. Ancak Turkiye'nin en buyuk ikinci el arac satış sitesindeki otomobil ve jip ilanları, bu kuralın pek de dikkate alınmadığını gozler onune serdi. Galerici ve sahibinden, hem 6000 km'den duşuk hem de liste fiyatının ustundeki arac ilanları dikkat cekiyor.
TEDARİK SORUNU YOK
Her ay rekor kıran sıfır km arac satış rakamları, tedarik sorunu olmadığının ispatı. Vatandaşa aksesuar paketi dayatan bayilerin, liste fiyatının ustune cıkmayı kabul etmeyen vatandaşlara arac satmak istemediği belirtiliyor. Stokcular yuzunden gercek kullanıcılar arabaya erişemezken, piyasada bayilerin aracları son tuketiciye satmaya donuk pozisyon almaları yonunde beklenti var. Mevcut 'Sıfır ikinci el arac' ilanları, galerici ve al-satcıların sıfır km aracları stokladığını ortaya koyuyor. Bir tek sitede 6001 km'den duşuk 15 binden fazla arac var. İlan fotoğraflarında aracların depo ve garajlarda bulunması, plakaların kapalı olması dikkat cekiyor. İnternet siteleri incelendiği takdirde stokcular cok net fark edilebiliyor.
2023 MODEL AĞIRLIKTA
Sitede 2022 ve 2023 model aracların sayısı hayli fazla. Aralarında spor ve luks otomobillerin de yer aldığı ceşitli markalarda 6001 km'den duşuk 5 bin 300'den fazla 2023 model, 2 bin 700'den fazla da 2022 model arac, soz konusu ikinci el satış sitesinde ilanda. Turkiye'de uretilen bir markanın en ucuz modeline sıkca rastlanıyor. Aracın 1.4 benzinli duz vites boş paketi, liste fiyatının 200 bin lira ustune satışta. Luks araclarda stokcuların kazancı daha da yukseliyor. Bir Avrupa markasının revactaki elektrikli luks jipi, liste fiyatının 1 milyon lira ustunde ilana konulmuş.
3 YIL GARAJDA YATIRMIŞLAR
Soz konusu internet sitesinde 6001 km'den duşuk 3 yaşında arabalar da var. 2020 ve 2021 model ceşitli markalarda, aralarında spor ve luks aracların da bulunduğu 600'den fazla otomobil, halihazırda ilanda satılmayı bekliyor. Arazi araclarında da durum otomobillerde olduğundan farksız. 2020-2023 model aralığında, 6001 km'den duşuk 6 binden fazla arazi, SUV ve pikap arac, galerici ve al-satcıların elinde. Otomobil fiyatları son 10 ayda yuzde 95 yukseldi. Bugun araclara bicilen fiyatlar, 2020 ve 2021 yılında şu anki fiyatının neredeyse dortte biri fiyatına alındığı duşunulduğunde, piyasanın nasıl şişirildiği daha net anlaşılıyor.
Buyuk cezalar yolda
Her ay acıklanan satış rakamları dikkate alınırsa, internette ilanda olan arac sayısının, buzdağının gorulen kısmı olduğu, on binlercesinin ilana konulmadığı belirtiliyor. Stokculuk yapıp piyasayı anormal şekilde yukseltenlere buyuk cezalar yolda. Ticaret Bakanlığı'nın denetimleri sıklaştıracağı ifade ediliyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan da son kabine toplantısının ardından, "Sıfır ve ikinci el arac fiyatlarında oluşan balonu yakından takip ediyoruz. Bu meselenin ustune gideceğiz" demişti.
Gokhan Ozturan