Cevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Ozhaseki, "Artık fay hatlarının gectiği yerlerde, fay kırıklarının olduğu yerlerde asla bir tek yapı yapılmayacak. Bunda tavizimiz yok. İmar planlarına işliyoruz." dedi. Bakan Ozhaseki, Elazığ Belediyesi'nce Cumhuriyet Meydanı'nda duzenlenen toplu acılış ve temel atma toreninde, temelini atacakları ve acılışlarını yapacakları yatırımların Elazığ icin hayırlı olmasını diledi.
Asrın felaketi olarak tarif ettikleri bir depremin acısının hala gecmediğini dile getiren Ozhaseki, depremde 50 binden fazla canı toprağa verdiklerini, 18 ilin etkilendiğini, 14 milyon insanın bu depremden doğrudan etkilendiğini soyledi.
"Maddi hasar hic soylenecek gibi değil, artık dilimiz donmuyor rakamlara, 100 milyar doların uzerinde buyuk bir beladan bahsediyoruz." ifadesini kullanan Ozhaseki, o donemde belediyelerden sorumlu AK Parti Genel Başkan Yardımcısı olduğunu, hic kimseden talimat beklemeden belediyeleri deprem bolgelerinde gorevlendirdiklerini kaydetti.
Ozhaseki, "Sadece AK Partililer mi, boyle dersek haksızlık olur. Bircok gucu olan belediye, başka partili arkadaşlar ve aynı zamanda tum Turkiye ayaktaydı. Ne yapabilirsek diye herkes bir gayretin icerisindeydi. O donemde kimin gucu neye yetiyorsa onu yaptı. Buyuk bir millet olmanın da hazzını hep birlikte yaşadık." diye konuştu.
Ozhaseki, şoyle devam etti:
"O donemde hacca gitmesi icin biriktirdiği parayı deprem bolgesine gonderen ağabeyler, anneler gorduk. Kumbarasındaki parayı boşaltan, bisikletini satıp parasını deprem bolgesine gonderen yavrularımıza şahitlik ettik. Boyle buyuk bir milletin ferdi olmak onun bir parcası olmak emin olun hepimiz icin de bir gurur vesilesidir. O donemlerde gittiğimiz deprem bolgelerinde karşılaştığımız bir cok insan, ozellikle yurtdışından gelen misyon şefleri, bakanlar, 'Eğer boyle bir deprem bizim ulkemizde olsaydı biz bunun altından asla kalkamazdık.' diye defalarca soylemişlerdir. Almanya'da 1-2 sene kadar once bir sel felaketi oldu. Aradan aylar, yıllar gecti, o bolgelerde hala bir şeyler yapılamadı ve orada isyan dalgaları devam ediyor."
- 180 binden fazla konutun ihalesi yapıldı
18 ili etkileyen bu felakette 680 bin ev, 170 bin civarında da iş yeri veya bağımsız birim olarak depolar ve ahırların yıkıldığını, şimdi yaraları sarmaya başladıklarını kaydeden Ozhaseki, ciddi adımlar attıklarını, gece gunduz demeden uğraştıklarını anlattı.
Şu ana kadar sağlam zeminlerde 180 binden fazla konutun ihalesini yaptıklarını, bunun devamının da geldiğini aktaran Ozhaseki, 1 yıl icerisinde bunların buyuk bir coğunluğunu da teslim etmeye devam edeceklerini bildirdi.

Bakan Ozhaseki, şunları kaydetti:
"Gece gunduz demeden koşmamızın, bir cok gorevli arkadaşımızın tatil yapmadan bu işlere gonul vermesinin en buyuk sebebi şu, şu anda 1 milyon 900 binden fazla vatandaşımız evlerinden uzakta, 80 bin civarında kardeşimiz devlete ait yurtlarda, sosyal tesislerde kalıyor. Konteyner kentlerde 450 binden fazla insanımız var ki cadırlar boşalınca bu sayı 500 bini de gecti diye tahmin ediyorum. 320 bin aileye de kira yardımında bulunuyoruz. Haliyle insanlar o konteyner kentlerde kalırken memleketlerinden uzakta, gurbet elde hayat mucadelesi verirken bizim rahat etmemiz, tatil yapmamız mumkun değil. Gece gunduz demeden o insanlarımızı bir an once guvenli evlerine sağlıklı şekilde yerleştirip sonra da onların duasını alarak geriye cekilmekten başka caremiz yok."
- Yerinde donuşum calışması
Yerinde donuşum formulunu başlattıklarını, cunku istedikleri kadar rezerv alan bulamadıklarını bildiren Ozhaseki, konuşmasını şoyle surdurdu:
"Antakya'nın neredeyse yuzde 90'ı yok olmuş. Hatay'ın merkezi Antakya demek zaten. Siz oradan alıp o yuzde 90 olan konutu ki toplamda Hatay'da 250 bin civarda yıkılan konut var. Nereye koyacaksınız? Oyle bir rezerv alan bulamıyorsunuz ki ve bir de insanlar hatıraları olan, yaşadıkları yerlerden uzaklaşmak istemiyorlar. Eski mahalledeki komşuluklarını devam ettirmek, oradaki insan ilişkisini surdurmek istiyorlar. Hatıralarından da asla kopmak istemiyorlar.

Eğer vatandaşlarımız derse ki, 'Ben koyumde konutumu yaparım.' Onlara bir taraftan hibe bir taraftan da kredi vererek evlerini yapmalarını sağlayacağız. Projelere de vereceğiz. Bizim kontrolumuzde devam edecek ama sağlıklı bir şekilde yaptığı takdirde sonuna kadar destekleyip parayı vereceğiz, sonunda tapuyu verirken de bir kısmını 2 sene vadesiz odemesiz, 10 sene faizsiz bir şekilde yarısını verdiğimiz kredinin geriye donuşunu isteyeceğiz."
Bunun buyuk bir avantaj olduğuna işaret eden Bakan Ozhaseki, "Ortalama koyde bir ev 1 milyon liraya mal oluyorsa, devlet olarak 1 milyon lirayı veriyoruz, o iş yaptıkca parayı vereceğiz. Ev bitti, sonra yarısının 2 sene sonra başlamak uzere 10 yıl boyunca senedini isteyeceğiz, sadece ki o gunlerde 3 bin lira civarında olacak aylık taksidin de kimseye dokunmayacağını herhalde herkes de tahmin eder. Şehir merkezlerinde de binalarda bulunan kardeşlerimiz en az yarısı anlaşıp bir araya geldiği takdirde aynı krediden istifade edecekler. Eğer evleri biraz daha buyukse 1 milyon 300 bin liraya kadar biz para vermeye devam edeceğiz. Bu buyuk bir imkan bu imkandan istifade etmek lazım." diye konuştu.
Bu calışmaya vatandaşların durmadan muracaat ettiğini, 180 bine yakın başvurunun olduğunu aktaran Ozhaseki, bunun cok buyuk faydalarının olduğunu bildirdi.
Ozhaseki, sozlerini şoyle surdurdu:
"Bir yerde devlet olarak merkezden TOKİ olarak 3 bin, 5 bin konut verdiğimizde bunu alan buyuk muteahhitlik grubu once gidiyor, 5 bin kapı, 5 bin lavabo siparişi veriyor fabrikaya. 5 bin cam, fayans siparişi veriyor, sonra tırlara dolduruyor deprem bolgesine getiriyor, bunları monte ediyor gecip gidiyor. Yereldeki tuccara, sanayiciye, imalat yapan insana, esnafa ne faydası var? Fazla bir faydası olmuyor ama yerinde donuşum projesi ile birlikte inşaat sektorune malzeme temin eden 140 alt sektor burada istifade etmiş olacak. Yereldeki mimarlarımız, muhendislerimiz projeler yaparak burada iş guc sahibi olacaklar. Yereldeki muteahhit kardeşlerimiz işlerini yapacaklar, istihdam doğacak burada, ticaret canlanacak ve bir an once şehirler, merkezleri de ayağa kalkınca o şehre geri donuşlerde başlayacak. Onun icindir ki bir taraftan elbette biz rezerv alanları yapacağız, gucu olmayan insanlara, evini yerinde yapamayacak insanlara o evlerden vereceğiz ama bir taraftan da vatandaşın yapmasını sağlayacağız."

Bunu yaparken desteğin sonuna kadar da devam edeceğini, Elazığ'dan da şu ana kadar 2 bin civarında başvurunun olduğunu bildiren Ozhaseki, "O kardeşlerimiz icin eğer isterlerse muteahhitler de katlı yapacakları zaman anlaşma icin tip sozleşmeler vereceğiz. Eğer istiyorlarsa hazır cozumlenmiş projeler de vereceğiz. 100, 120, 150 metrelik, statiği, betonarmesi, makinası, elektriği cozumlenmiş bir vaziyette projeler de vereceğiz. Harc, pul, damga vergisi falan da istemiyoruz. Yapı denetim firmalarına giderek ayrıca masraf etmesinler, o işi de biz ustleniyoruz." bilgisini paylaştı.
Yapı denetim firmalarının parasını da odeyeceklerini vurgulayan Bakan Mehmet Ozhaseki, şunları kaydetti:
"Yapı denetim firmalarının parasını biz odeyeceğiz, biz denetlettireceğiz. Burada vazgecilmezlerimiz var. Birincisi artık fay hatlarının gectiği yerlerde, fay kırıklarının olduğu yerlerde asla bir tek yapı yapılmayacak. Bunda tavizimiz yok. İmar planlarına işliyoruz. Bu konuda eş-dost devreye girse de hatırlı eşraftan insanlar devreye girseler de ağalar paşalar devreye girseler de taviz yok, yapılmayacak. İkincisi zeminde sıvılaşma olan yerlerde de yapı yapılmayacak, sonra zemin etutleri yapılmadan buna uygun statik cozumlemeler ortaya konmadan da yapı yapılamayacak asla ve bir de sıfır tolerans dediğimiz bir doneme geciyoruz.
Değerli kardeşlerim eğer Japonya'da deprem oluyor, herkes yerlerinde rahatca uyuyorsa ve burada deprem olduğunda da bizler kendimizi camdan dışarıya atıyorsak kara kara duşunmemiz lazım. Bu suc muşterektir, hepimizin sucudur. Ben birilerini suclayarak kendimizi kenara cekmek icin soylemiyorum. TOKİ'nin yaptığı konutlar da bir catlak bile olmadı. Niye? İşte sıfır toleransla gittiği icin olmadı. Daha once guya TOKİ beğenilmezdi, 'TOKİ evleri değil mi canım falan filan denirdi' ne oldu şimdi, en kıymet evler durumuna geldi. O yuzden kardeşlerim bu işte de bundan sonra asla tolerans olmayacak, sıfır toleransla onumuze bakacağız."
- Şehir merkezlerini Bakanlık yapacak
"Yapılan yapılara dikkat ettim, buyuk bir bolumu yuzde 98'i neredeyse 2000'den once yapılmış binalar. 2000'de zaten yapı yonetmelikleri değişti. 8-8,5 şiddetinde depreme dayanıklı bir yonetmelik geldi ama uyarsanız ama onu toleranssız bir şekilde uygularsanız, işciliği doğru yaparsanız, malzemeden calmazsanız, emin ol hicbir şey olmaz." ifadelerini kullanan Ozhaseki, onun icin bundan sonra bunlara cok daha dikkat edeceklerini anlattı.
Şehirlerin merkezlerini yapma kararı aldıklarını, Hatay'ın da Kahramanmaraş'ın da Adıyaman'ın da Malatya'nın da şehir merkezlerini Bakanlık olarak yapacaklarını bildiren Ozhaseki, merkezlerdeki yapıların duzgun, kimlikli ve cevresinde yapılacak diğer yapılara ornek olmasını istediklerini vurguladı.
- Marmara Depremi
Marmara Depremi'nin uzerinden 24 yıl gectiğini, bir gece yarısı meydana gelen o depremde yine binlerce canı kaybettiklerini dile getiren Ozhaseki, Turkiye'nin bir deprem ulkesi olduğunu, gectiğimiz yuzyıl icerisinde denizlerde ve anakarada meydana gelen deprem sayısının 226 olduğunu, bunun 3, 4 buyukluğundeki depremler değil, 6 ve uzerindeki yıkıcı buyuklukteki depremler olduğuna dikkati cekti.
Anakarada meydana gelen deprem sayısının son yuzyılda 60 yıkıcı deprem meydana geldiğini, can kaybının 130 bin olduğunu aktaran Bakan Ozhaseki, maddi kayıpların 100 milyarlarca dolar olduğunu belirtti.
Bakan Ozhaseki, "Eğer biz tedbirli olursak bugunden doğru adımlar atarsak ve bu erken uyarı sistemi ile şehirlerimizi depreme dayanıklı hale getirirsek, depremden sonra karşımıza cıkacak buyuk bir felaket onlemiş oluruz ki bilim adamları erken yapılan işlerin daha sonra depremden sonra oluşacak hasarlar arasında 7 kat fark olduğunu soyluyorlar. Onun icindir ki bizler bundan sonra gece gunduz demeden şehirlerimizi depreme dayanıklı hale getireceğiz." değerlendirmesinde bulundu.
- "İstanbul'umuzu depreme hazırlayacağız"
Herkes İstanbul depreminden bahsettiğini ifade eden Bakan Ozhaseki, konuşmasını şoyle tamamladı:
"Butun bilim adamlarımız o konuda cok şiddetli şekilde soylemlerde bulunuyorlar, doğrudur. Biz onlara inanıyoruz zaten bilim adamları soyledikleriyle kavga edecek halimiz yok. Onlara uyarak ve doğada kendine has gelişmeleri takip ederek onlem almak durumundayız. İnşallah bir taraftan da bakanlık olarak İstanbul'umuzu depreme hazırlayacağız. Boyle olsun geleceğe guvenle bakabileceğiz. Yoksa her bir iki senede bir dizlerimize vuracağız, canlarımızı toprağa vereceğiz ve ağlamaya devam edeceğiz. Bunun 3 tarafı var, hic kimse unutmasın. Bir taraftan elbette ki devlet, bakanlık kanun cıkaracak destek verecek elinden geleni yapacak, ama bir tarafta da belediye başkanları gayret edecekler.
Cokuntu alanı haline gelmiş vatandaşların bulunduğu mahallelerde hesaplar yapacaklar. Onlarla goruşecekler, hazır hale getirecekler, sonra donup bakanlara diyecekler ki, 'Biz burada bir yer hazırladık, hadi gelin bizi destekleyin, elinizde ne imkan varsa bize verin. Kira paralarını odeyin, rezerv alanlar verin, para desteğinde bulunun, biz burayı donuşturelim.' diyecekler. Bu işin ucuncu tarafında da vatandaşımız var. Eğer vatandaş istemezse bu memlekete hicbir şey yapılmaz. Donuşum bile yapılamaz. Vatandaşımızın yardımcı olması lazım. Biraz anlayışlı davranması lazım. Elbette onları incitmek, uzmek, onların uzerine buyuk bir yuk binmesini istemeyiz. Ama vatandaşımızın da burada anlayışlı olması lazım. Bu ulkede beraber yaşıyoruz, aynı gemideyiz, Allah korusun bu gemi su alırsa hepimize zarar gelir. O yuzdendir ki bu işin siyaseti olmaz, deprem işi el birliği ile cozulebilecek bir iştir. Bunu hep beraber cozeceğiz. Bunu yapacak gucumuz, kudretimiz, imkanımız, bilgimiz var ve bu işte de herkesten destek bekliyoruz."
Torende, Elazığ Valisi Omer Toraman ve Belediye Başkanı Şahin Şerifoğulları da konuştu.
Programda, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın mesajı okundu, Elazığ Belediyesi tarafından hayata gecirilen projelere ilişkin sinevizyon gosterisi sunuldu, projelerin toplu acılışı yapıldı, temeli atıldı.
Torene, Cevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakan Yardımcıları Hasan Suver ve Refik Tuzcuoğlu, AK Parti Elazığ milletvekilleri Erol Keleş, Mahmut Rıdvan Nazırlı ve Ejder Acıkkapı, MHP Elazığ Milletvekili Semih Işıkver, CHP Elazığ Milletvekili Gursel Erol, TOKİ Başkanı Omer Bulut, İller Bankası Genel Muduru Recep Turk, siyasi parti il başkanları, daire başkanları, kurum mudurleri ve vatandaşlar katıldı.