Maaş hesaplamasına dahil olan kalemlerin artması ve karmaşıklaşması, maaş hesabını Uzmanlık alanı haline getirmiştir. Bu cercevede bir cok memur arkadaş hala maaşının nasıl hesaplandığını bilmemekte ve bordrolarda yer alan rakamların nerden geldiğini ve doğru olup olmadığını kontrol edememektedir. Bu nedenle maaşın nasıl hesaplanağına ilişkin bilgiler vermenin faydalı olacağını duşunuyoruz. Maaş hesaplamasına dahil olan kalemlerin artması ve karmaşıklaşması, maaş hesabını Uzmanlık alanı haline getirmiştir. Bu cercevede bir cok memur arkadaş hala maaşının nasıl hesaplandığını bilmemekte ve bordrolarda yer alan rakamların nerden geldiğini ve doğru olup olmadığını kontrol edememektedir. Bu nedenle maaşın nasıl hesaplanağına ilişkin bilgiler vermenin faydalı olacağını duşunuyoruz.
Maaş hesabı iki bolume ayrılır. Birinci bolum elde edilen gelirler, ikinci bolum ise giderlerdir. Gelirlerde asıl yer tutan miktarlar zam ve tazminatlardır.
Maaş Hesaplamalarında kullanılacak temel veriler şunlardır:
Aylık Katsayı: 32.650
Yan Odeme Katsayısı:10.365
Taban Aylığı Katsayısı: 288.300
A-GELİRLER
1-Gosterge Aylığı: 657 sayılı Kanunun 43 uncu maddesinin (A) bendi uyarınca derece ve kademe esasına gore duzenlenen aylık gosterge tablolarında yer alan gosterge rakamlarının memur aylık katsayısı ile carpımı sonucu bulunacak miktarı ifade etmektedir.
Gosterge Aylığı= Gosterge Rakamı*Aylık Katsayı
8 inci derecenin 3 uncu kademesinde yer alan bir memurun gosterge aylığı:
690*32.650=22.528.500 TL'dir
2-Taban Aylığı: 27.6.1989 tarihli ve 375 sayılı KHK'nin değişik 1 inci maddesi hukmu uyarınca; ?1.000? gosterge rakamının taban aylık katsayısı ile carpımı sonucunda bulunan miktarı ifade etmektedir.
Taban Aylığı=1000*Taban Aylık Katsayısı
1000*288.300=288.300.000
3-Kıdem Aylığı: 27.6.1989 tarihli ve 375 sayılı KHK'nin değişik 1 inci maddesi gereğince taban aylığından yararlanan personele hizmet suresi itibariyle belirlenen kıdem gostergesinin memur aylık katsayısı ile carpımı sonucu bulunan tutar uzerinden parayı ifade etmektedir. Kıdem gostergesi her hizmet yılı icin 20 olarak belirlenmiştir. 25 ve daha fazla hizmet yılını dolduranlar icin gosterge rakamı 500 olmak hesaplanır.
Kıdem Aylığı=Hizmet Yılı*20*Aylık Katsayı
10 sene hizmeti olan bir memurun kıdem aylığı:
10*20*32.650=6.530.000 TL
4-Ek Gosterge Aylığı: 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa ekli ek gosterge cetvellerinde hizmet sınıfı, kadro unvanı ve derecesine gore belirtilen gosterge rakamlarının memur aylık katsayısı ile carpılarak bulunacak miktarı ifade etmektedir. 1995/4625 sayılı Danıştay kararı gereğince, kazanılmış hak aylığına esas dereceler ek gosterge aylığının hesaplamasında kullanılmaktadır.
Ek Gosterge Aylığı=Ek Gosterge Rakamı*Aylık Katsayı
4 uncu dereceli bir kadroda gorev yapmakta olan Oğretmenin ek gosterge aylığı:
1100*32650=35.915.000 TL
5-Zam ve Tazminatlar:
a-Zamlar: 657 sayılı Kanunun 152 nci maddesinin verdiği yetkiye dayanarak Bakanlar Kurulunca cıkarılan Yan Odeme Kararnamelerinde (Sitemizin Mevzuat/BKK bolumunde yer almaktadır) sınıf, unvan, derece, gorev yeri vb. niteliklere gore tespit edilen iş gucluğu, iş riski, temininde gucluk ve mali sorumluluk zammı puanlarının yine Bakanlar Kurulu Kararında belirlenen yan odeme katsayısı ile carpılarak hesaplanacak miktarı ifade etmektedir.
Odenecek Zam Tutarı=Yan Odeme Puanı (İş Gucluğu+İş Riski+Temininde Gucluk+Mali Sorumluluk Zamları)*Yan Odeme Katsayısı
10 yıl hizmeti olan bir muhendise odenmesi gereken zamlar:
İş gucluğu zammı:800 + Temininde gucluk zammı:1400
(800+1400)*10.365: 22.803.000 TL
b-Tazminatlar: Gorevin onem, sorumluluk ve niteliği, gorev yerinin ozelliği, hizmet suresi, kadro unvan ve derecesi ve eğitim seviyesi gibi hususlar goz onune alınarak, bu Kanunda belirtilen en yuksek Devlet memuru aylığının (ek gosterge dahil) brut tutarının belirli bir oranı şeklinde odenen tutarı ifade etmektedir.
Gorevlerin nitelikleri itibariyle kanunda memurlara odenmesi ongorulen tazminatlar şunlardır:
a-Ozel Hizmet Tazminatı
b-Eğitim Oğretim Tazminatı
c-Din Hizmetleri Tazminatı
d-Emniyet Hizmetleri Tazminatı
e-Mulki İdare Amirliği Ozel Hizmet Tazminatı
f-Denetim Tazminatı
g-Adalet Hizmetleri Tazminatı
f-Diğer tazminatlar.
Odenecek Tazminat Miktarı=En Yuksek Devlet Memuru Aylığı*Tazminat Oranı
Tazminat oranını ne olduğu Yan Odeme Kararnamesine bakılarak tespit edilecektir.
En yuksek Devlet Memuru aylığından, en yuksek gosterge ile en yuksek ek gosterge rakamları toplamının maaş katsayısı ile carpımından oluşan tutar anlaşılmalıdır. Yani: Gosterge(1500]Ek Gosterge(8000):9500
6 ncı dereceli bir kadroda gorev yapan bir oğretmen odenecek tazminat:
9.500*32.650=310.175.000
Odenecek Tazminat=310.175.000*%70=217.122.500 TL
%70 oranı Yan Odeme Kararnamesinin Eğitim-Oğretim tazminatları bolumunden alınmıştır.
6- Aile Yardımı: 657 sayılı Kanunun 202-206 ncı maddeleri uyarınca, memurun her ne şekilde olursa olsun menfaat karşılığı calışmayan veya herhangi bir sosyal guvenlik kuruluşundan aylık almayan eşi icin 700, iki cocuktan fazla olmamak uzere cocuklarından her biri icin de 50 gosterge rakamının memur aylık katsayısı ile carpımı sonucu bulunacak tutar uzerinden odenen miktarı ifade etmektedir.
Evli ve 2 cocuk sahibi bir memura odenecek aile yardımı odeneği:
Eş icin 700, cocuklar icin 50 gosterge rakamları olmak uzere: (700+50+50)*32650=26.120.000 TL
7- Lojman Tazminatı: 527 sayılı Kanun Hukmunde Kararnamenin 28 inci maddesi ile yeniden duzenlenen 375 sayılı KHK'nin 1 inci maddesinin (B) fıkrası hukmu uyarınca;
Aylıklarının hesaplanmasında esas alınan ek gostergeleri;
2500 (dahil) ve daha fazla olanlara 600.000.-TL
1500 (dahil) ve 2500 arasında olanlara 400.000.-TL
Diğerlerine (Ek gostergesi olmayanlar dahil) 200.000.-TL
Lira tutarında her ay lojman tazminatı odenir.
8- Yabancı Dil Tazminatı: 27.6.1989 tarihli ve 375 sayılı KHK ile duzenlenmiştir. Buna gore; Maliye Bakanlığı ve Devlet Personel Başkanlığınca muştereken belirlenen dillerden yine bu iki kurum tarafından tespit olunan esas ve usuller cercevesinde yapılan yabancı dil seviye tespiti sonunda her bir dil icin (A) duzeyinde başarılı olanlara 1500, (B) duzeyinde başarılı olanlara 600, (C) duzeyinde başarılı olanlara 300 gosterge rakamının memur aylık katsayısı ile carpımı sonucu bulunan tutarı gecmemek uzere Maliye Bakanlığının teklifi ve Başbakan onayı ile belirlenecek miktarlarda aylık yabancı dil tazminatı odenebilir. Uygulamada Maliye Bakanlığının 1997 tarihli Genelgesi uyarınca yabancı dil bilgisinden yararlanılan personel icin, KPDS'den 90-95 puan alanlar icin 900, 96-100 puan alanlar icin 1.200 rakamı esas alınmaktadır.
Yabancı Dil Tazminatı=Yabancı Dil Bilgisi Duzeyi*Aylık Katsayı
Dort yıl ve daha uzun sureli yuksekoğrenimi bitirerek Kurumların teknik hizmetler sınıfı veya il ya da bolge teşkilatında birinci dereceli yonetici kadrolarına atanan yuksek muhendis, muhendis, yuksek mimar, mimar ve benzeri teknik bilimler lisansiyerlerinden; fiilen yatırım hizmetlerinde gorevlendirilen ve yabancı dil bilgileri birinci fıkra uyarınca yapılacak seviye tespit sınavı sonucunda (A) duzeyinde olanlara 19.000.000 lira, (B) duzeyinde olanlara 11.000.000 lira, (C) duzeyinde olanlara 7.000.000 lira yabancı dil tazminatı odenir.
9-Makam Tazminatı: 657 sayılı Kanunun Ek 26 ncı maddesi hukmu uyarınca bu Kanuna ekli Makam Tazminatı Cetvelinde yer alan kadro unvanlarına atanan personele anılan cetvelde bu unvanlar icin belirlenen gosterge rakamlarının memur aylık katsayısıyla carpımı sonucu bulunacak miktar uzerinden odenmektedir.
Makam Tazminatı=Makam Tazminatı Gosterge Rakamı*Aylık Katsayı
10-Gorev Tazminatı: Temsil tazminatı almayan personelden; 7.000`den daha duşuk gostergeler uzerinden makam veya yuksek hakimlik tazminatı ongorulen kadrolara atanmış olanlara, 15.000 gosterge rakamını gecmemek uzere Bakanlar Kurulunca tespit edilecek gosterge rakamlarının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile carpımı sonucunda bulunacak miktarda gorev tazminatı odenir.
Makam veya yuksek hakimlik tazminatı gosterge rakamları;
1- 6000 olanlara 9000
2- 5500-4500 olanlara 7000
3- 4000 ve aşağısı olanlara 6000
gosterge rakamının, almakta oldukları makam veya yuksek hakimlik tazminatı gosterge rakamlarına ilave edilmesi suretiyle bulunan gosterge rakamının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile carpımı sonucunda bulunacak miktarda gorev tazminatı odenir.
Gorev Tazminatı=(Makam Tazminatı Gostergesi + Makam Tazminatı Gosterge Rakamına Tekabul Eden Gorev Tazminatı Miktarı)*Aylık Katsayı
3000 puan Makam Tazminatı olan bir kamu gorevlisine odenecek Gorev tazminatı:
(3.000+6.000)*32.650=293.850.000 TL
11- Temsil Tazminatı: Makam veya yuksek hakimlik tazminatı ongorulen kadrolarda bulunanlardan Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenecek olanlara 30.000 gosterge rakamının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile carpımı sonucu bulunacak miktarı gecmemek uzere temsil tazminatı odenir.
Makam veya Yuksek Hakimlik Tazminatı Gostergesi 30.000 olanlara 30.000; 20.000 olanlara 20.000; 15.000 olanlara 20.000; 10.000 olanlara 19.000; 8.000 olanlara 18.000; 7.000 olanlara 17.000 gosterge tutarında Temsil tazminatı odenmektedir.
Temsil Tazminatı=Makam Tazminatı Gostergesine Karşılık Gelen Temsil Tazminatı Gostergesi*Aylık Katsayı
12-Diğerleri :Burada sayılan ana kalemlerin dışında varsa fazla calışma ucreti, ek tazminat (375 sayılı KHK) ile bazı kurumlarda odenen fon, ek odeme ve benzeri odeme kalemleri de istihkaklar kısmına eklenecektir.
KESİNTİLER:
1-Emekli Sandığı Kesintisi: Kesenek şu şekilde formule edilebilir:
[(Gosterge Aylığı+Ek Gosterge Aylığı+Taban Aylığı+Kıdem Aylığı) + En Yuksek Devlet Memuru Aylığının (9500*32.650) Ek Gostergeye Bağlı Olarak Belirli Bir Oranı] * %15
Bu emekli keseneğinin kişi icin hesaplanan miktarıdır. Kurum karşılığı ise %20 olduğundan formul şu şekilde olacaktır:
(Gosterge Aylığı+Ek Gosterge Aylığı+Taban Aylığı+Kıdem Aylığı) + En Yuksek Devlet Memuru Aylığının (9500*32.650) Ek Gostergeye Bağlı Olarak Belirli Bir Oranı * %20
En Yuksek Devlet Memuru Aylığının (9500*32650) Ek Gostergeye Bağlı Olarak Belirli Bir Oranı ise:
Ek Gostergesi 8400 ve yukarı olanlarda %240'na
Ek Gostergesi 7600 (dahil)-8400(haric) arasında olanlarda %180
Ek Gostergesi 4800 (dahil)-7600(haric) arasında olanlarda %150
Ek Gostergesi 3600 (dahil)-4800(haric) arasında olanlarda %130
Ek Gostergesi 2200 (dahil)-3600(haric) arasında olanlarda %70
Diğerlerinde %40'ına tekabul eden miktardır.
2-Gelir Vergisi: Yukarıda sayılan temel odeme kalemleri acısından gelir vergisi şu şekilde hesaplanmaktadır: (Gelir Vergisi ilk dilim %15 olarak alınacaktır)
[Taban Aylığı+Kıdem Aylığı+Gosterge Aylığı+Ek Gosterge Aylığı+Yan Odeme Aylığı (Zamlar)- (Ozel İndirim Tutarı +Emekli Keseneği) ]* Vergi Dilimine gore belirlenen vergi oranı
2002 yılı icin vergi oranları ise:
3.800.000.000 TL'ye kadar %15
9.500.000.000 liranın 3.800.000.000 lirası icin 570.000.000 lira, fazlası %20
19.000.000.000 liranın 9.500.000.000 lirası icin 1.710.000.000 lira, fazlası %25
47.500.000.000 liranın 19.000.000.000 lirası icin 4.085.000.000 lira, fazlası %30
95.000.000.000 liranın 47.500.000.000 lirası icin, 12.635.000.000 lira, fazlası %35
95.000.000.000 ustu %40
3-Damga Vergisi: 01.07.1964 tarih ve 484 sayılı Damga Vergisi Kanununa gore kesilmektedir. Yukarıda yer verilen temel odeme kalemlerinden aile yardımı odeneği haric tum odeme kalemlerinden kesilmektedir. (Binde 6)
Damga Vergisi=[Gosterge Aylığı+Ek Gosterge Aylığı+Taban Aylığı+Kıdem Aylığı+Yabancı Dil Tazminatı+Lojman Tazminatı+Yan Odeme Aylığı(Zam ve Tazminatlar)]*% 0,6
ORNEK-1: 5 inci dereceli bir kadroda gorev yapan oğretmenin maaşının hesaplanması VERİLER:
Unvanı=Oğretmen
Derece/Kademe=5/1
Medeni Hali=Evli ve İki Cocuk Sahibi
Aylık Gosterge=835
Ek Gosterge=900
Kıdem Gostergesi=20*12=240 (Hizmet yılı 12'dir)
Eğitim Oğretim Hizm. Tazminatı Oranı=%70
Zamlar=500 puan (İş Gucluğu Zammı)
Aile Yardımı Gostergesi (Eş)=700
Aile Yardımı Gostergesi (Cocuklar)=2*50
Lojman Tazminatı=200.000
TEMEL GOSTERGELER:
Aylık Katsayısı:32.650
Taban Aylık Katsayısı:288.300
Yan Odeme Katsayısı:10.365
Gelir Vergisi Oranı:%15
Ozel İndirim Tutarı:30.000.000
En Yuksek Devlet Memuru Aylığının Ek gostergeye bağlı olarak belli bir oranı: %40
GELİRLER:
a-Gosterge aylığı: 835*32650=27.262.750
b-Ek Gosterge Aylığı: 900*32650=29.385.000
c-Kıdem Aylığı: 240*32650=7.836.000
d-Taban Aylığı: 1000*288.300=288.300.000
e-Eğitim Oğretim Hizmetleri Tazminatı
9500*32650)*%70=217.122.500f-İş Gucluğu Zammı:500*10365=5.182.500
g-Aile Yardımı Odeneği:(700+50+50)*32650=26.120.000
h-Lojman Tazminatı:200.000
TOPLAM=601.408.750
KESİNTİLER:
a-Emekli Keseneği: [(a+b+c+d)[9500*32650)*%40]*%15=70.352.662
b-Gelir Vergisi: [(a+b+c+d+f)-(70.352.662+30.000.000)]*%15=38.642.038
c-Damga Vergisi: (Brut Maaş-Aile Yardımı Odeneği)*%0,6=3.349.978
TOPLAM:112.344.678
NET:601.408.750- 112.344.678= 489.064.072
Not:Ek ders ucreti maaş hesabına dahil edilmemiştir. . ORNEK-2: 9 uncu dereceli bir unvansız memur kadrosuna ilk defa ataması yapılan universite mezunu bir Devlet memuruna odenecek aylığın hesaplanması VERİLER:
Unvanı=Memur
Derece/Kademe=9/1
Medeni Hali=Bekar
Aylık Gosterge=620
Ek Gosterge=Yok
Kıdem Gostergesi=İlk defa atandığından yok.
Ozel Hizmet Tazminatı Oranı=%48
Zamlar=500 (İş gucluğu)
Lojman Tazminatı=200.000
TEMEL GOSTERGELER:
Aylık Katsayısı:32.650
Taban Aylık Katsayısı:288.300
Yan Odeme Katsayısı:10.365
Gelir Vergisi Oranı:%15
Ozel İndirim Tutarı:30.000.000
En Yuksek Devlet Memuru Aylığının Ek gostergeye bağlı olarak belli bir oranı: %40
GELİRLER:
a-Gosterge aylığı:620*32650=20.243.000
b-Taban Aylığı:1000*288.300=288.300.000
c-Ozel Hizmet Tazminatı:(9500*32650)*%48=148.884.000
d- İş gucluğu zammı: 500*10365=5.182.500
e-Lojman Tazminatı:200.000
TOPLAM=462.809.500 KESİNTİLER:
a-Emekli Keseneği::[(a+b)[9500*32650)*%40]*%15=64.891.950
b-Gelir Vergisi::[(a+b+d)-( 64.891.950+30.000.000)]* %15=32.825.032
c-Damga Vergisi:Brut Maaş*%0,6 =2.776.857
TOPLAM:100.493.839
NET: 462.809.500-100.493.839=362.315.661
. ORNEK-3: 3 uncu dereceli bir muhendis kadrosunda gorev yapan Devlet memurunun maaşının hesaplanması VERİLER:
Unvanı=Muhendis
Derece/Kademe=3/1
Medeni Hali=Evli ve Uc Cocuk Sahibi
Aylık Gosterge=1020
Ek Gosterge=2200
Kıdem Gostergesi=20*15=300
Teknik Hizmetler Tazminatı Oranı=%125
Zamlar=800 puan (İş Gucluğu Zammı), 1400 (Temininde Gucluk Zammı)
Aile Yardımı Gostergesi (Eş)=700
Aile Yardımı Gostergesi (Cocuklar)=2*50
Lojman Tazminatı=400.000
Yabancı Dil Duzeyi= KPDS B Duzeyi (500) (Yabancı Dil Bilgisinden Yararlanılmıyor)
Calıştığı Birim:Bakanlık Merkez Teşkilatı
TEMEL GOSTERGELER:
Aylık Katsayısı:32.650
Taban Aylık Katsayısı:288.300
Yan Odeme Katsayısı:10.365
Gelir Vergisi Oranı:%15
Ozel İndirim Tutarı:30.000.000
En Yuksek Devlet Memuru Aylığının Ek gostergeye bağlı olarak belli bir oranı: %40 GELİRLER:
a-Gosterge aylığı:1020*32650=33.303.000
b-Ek Gosterge Aylığı:2200*32650=71.830.000
c-Kıdem Aylığı:300*32650=9.795.000
d-Taban Aylığı:1000*288.300=288.300.000
e-Teknik Hizmetler Tazminatı:(9500*32650)*%125=387.718.750
f-Yan Odeme Aylığı:(800+1400)*10365=22.803.000
g-Aile Yardımı Odeneği:(700+50+50)*32650=26.120.000
h-Lojman Tazminatı:400.000
ı-Yabancı Dil Tazminatı:500*32650=16.325.000
TOPLAM=856.594.750 KESİNTİLER:
a-Emekli Keseneği: [(a+b+c+d)[9500*32650)*%70]*%15=93.052.575
b-Gelir Vergisi: [(a+b+c+d+f)-( 93.052.575+30.000.000)]* %20=60.595.685
c-Damga Vergisi:(Brut Maaş-Aile Yardımı Odeneği)*%0,6 =4.982.848
TOPLAM: 214.243.945
NET: 856.594.750- 214.243.945=642.350.805