Odemeye yapmaya yetkili memurların hatalı odeme yapması durumunda ne olacaktır? Bu konuda nasıl hareket edilmesi gerektiği Danıştay İctihatları Birleştirme Kurulu'nun 22.12.1973 gunlu, E: 1968/8, K: 1973/14 sayılı kararıyla belirlenmiştir. 2004 ve 2005 yıllarında bu konuya ilişkin geniş acıklamalar yayımladık. Ancak, bir husus net olarak belirtilememiştir. Bu da acık hatanın ne demek olduğu konusudur. Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu bu konuyla ilgili onemli bir karar vermiştir. Kararın tam metni icin başlığa tıklayınız. T.C.
DANIŞTAY
İdari Dava Daireleri Kurulu
Esas No : 2003/477
Karar No : 2006/3355
Ozeti : Davacının gercek dışı beyanının neden olmadığı, ayrıca acık hatanın da bulunmadığı, odemelerin Danıştay İctihatları Birleştirme Kurulu Kararı ile belirlenen ilkeler uyarınca, idari dava acma suresi icerisinde geri istenilmesi mumkun iken, bu sureye uyulmaksızın yapılan odemelerin tamamının istenilmesinde isabet gorulmediği hakkında.
Temyiz İsteminde Bulunan (Davacı) :?
Vekili : Av....
Karşı Taraf (Davalılar) : 1- Adalet Bakanlığı
2- Maliye Bakanlığı
İstemin Ozeti : Danıştay Onbirinci Dairesinin 3.3.2003 gunlu, E:2002/77, K:2003/1045 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması davacı tarafından istenilmektedir.
Davalı İdarelerin Savunmalarının Ozeti: Danıştay Onbirinci Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekcesinde one surulen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi Aylin Bayram'ın Duşuncesi : Temyiz isteminin kısmen kabulu ile davacıya fazladan odenen tazminatın tahsili yolundaki 15.6.2001 gunlu işlem yonunden Daire kararının bozulması, davanın diğer bolumlerine ilişkin olarak ise Daire kararının onanması gerektiği duşunulmektedir.
Danıştay Savcısı Mehmet Ali Samur'un Duşuncesi : Danıştay dava dairelerince verilen kararların temyizen incelenerek bozulabilmesi icin, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulu Kanununun 49. maddesinin birinci fıkrasında belirtilen nedenlerin bulunması gerekmektedir.
Temyiz dilekcesinde one surulen hususlar, soz konusu maddede yazılı nedenlerden hicbirisine uymadığından, istemin reddi ile temyiz edilen Danıştay Onbirinci Dairesince verilen kararın onanmasının uygun olacağı duşunulmektedir.
TURK MİLLETİ ADINA

Hukum veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca gereği goruşuldu:
Dava, Uşak İli, Eşme İlcesi, Kapalı Cezaevi İnfaz ve Koruma Memuru olarak gorev yapan davacıya odenen Adalet Hizmetleri Tazminatının %56 olarak duzeltilmesine ilişkin işlemin, bu işlemin dayanağı olan Adalet Bakanlığı'nın 27.3.2001 gunlu, 20804 sayılı işleminin ve eki III sayılı cetvelin ilgili kısmının, Aralık 2000 ila Mayıs 2001 doneminde davacıya fazladan odenen 462.790.000.- lira tazminatın tahsili yolunda tesis edilen 15.6.2001 gunlu, 2001/902 sayılı işlemin iptali ile 2000/Aralık tarihinden itibaren yoksun kaldığı one surulen parasal hakların yasal faiziyle birlikte tazmini istemiyle acılmıştır.
Danıştay Onbirinci Dairesi 3.3.2003 gunlu, E:2002/77, K:2003/1045 sayılı kararıyla; 657 sayılı Yasa'nın 152. maddesinin II. Tazminatlar bolumunde yer alan duzenleme ile verilen yetkiye dayanılarak 19.1.1998 gunlu, 10548 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 2000 ve 2001 yılları icin de gecerli olmak uzere adalet hizmetleri tazminatının duzenlendiği, buna gore; (III) sayılı cetvelin "Diğerlerinden" ayrımının alt başlık kısmında, 1-4. derece kadrolara atanmış olanlara %100, 5-9. dereceli kadrolardan aylık alanlara %56 oranında adalet hizmetleri tazminatının odeneceğinin belirlendiği; lise mezunu olan davacının kazanılmış hak aylığı yonunden 14.11.2000 tarihli Alaşehir Adli Yargı Komisyon Kararı ile 4. derecenin 1. Kademesine yukseltildiği, ancak, Adalet Bakanlığında 1-4. dereceler arasında infaz ve koruma memuru kadrosu bulunmadığı icin 5. dereceli kadroyu işgal ettiği, kendisine 2000/Aralık ayından 200l/Mayıs ayına kadar 4. derece uzerinden adalet hizmetleri tazminatının (% 100 oranıyla) odendiği, daha sonra 27.3.2001 gunlu, 20804 sayılı Adalet Bakanlığının genel duzenleyici nitelikteki işlemi ekinde yer alan III sayılı Cetvel uyarınca, davacıya 5. derece kadro icin ongorulen % 56 oranında tazminat odenmesi gerektiği belirtilerek fazladan odenen tutarın geri istenildiğinin anlaşıldığı, 98/10548 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına gore infaz ve koruma memuru olan davacının kadro unvanı "diğerlerinden" başlıklı bolum kapsamına girdiği ve bu bolumde % 100 oranında adalet hizmetleri tazminatının sadece 1-4. dereceli kadrolara atanmış personele odeneceği, 5 ila 9. dereceli kadrolardan aylık alanlara ise % 56 oranında tazminat odeneceği ve Adalet Bakanlığına 1. ila 4. dereceli infaz ve koruma memuru kadrosu tahsis edilmediği dikkate alındığında, davacının 1. ile 4. dereceli kadrolar icin ongorulen tazminat oranından yararlanmasına olanak bulunmadığı, zira 98/10548 sayılı Bakanlar Kurulu Kararında infaz ve koruma memurlarına odenecek Adalet Hizmetleri Tazminatının aylık alınan dereceye gore değil, işgal edilen kadroya gore belirlendiği, dolayısıyla 4. dereceli cezaevi infaz ve koruma memuru unvanlı kadronun bulunmaması nedeniyle bu kadroya atanmamış olan davacıya 5. dereceli kadre icin ongorulen oranda Adalet Hizmetleri Tazminatı odenmesine ilişkin işlem ile bu işlemin dayanağını oluşturan 27.3.2001 gunlu, 20804 sayılı Adalet Bakanlığı Genelgesinde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekcesiyle davanın reddine karar vermiştir.
Davacı, bu kararı temyiz etmekte ve 5. dereceli kadroda olmasına karşın 4. dereceden maaş aldığı, muktesebi olan dereceden tazminat odenmesi gerektiği, fazla yapıldığı iddia edilen odemelerin iptal davası acma suresi gectikten sonra geri istenemeyeceği iddialarıyla bozulmasını istemektedir.
Temyize konu Danıştay Onbirinci Dairesi kararının dava konusu Genelge, davacıya odenen tazminatın duzeltilmesi işlemi ve tazminat istemine ilişkin kısmında usul ve hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

Davanın, davacıya fazla odenen tazminat tutarının tahsili yolundaki 15.6.2001 gunlu, 2001/902 sayılı işleme yonelik bolumune gelince;
Dosyanın incelenmesinden; 26.11.2000 tarihinde 4. dereceye yukselen davacıya Aralık 2000 tarihinden itibaren 4. dereceli kadro karşılığı olan %100 oranında adalet hizmetleri tazminatının odenmeye başlandığı, ancak infaz ve koruma memurları icin 4. derece kadronun bulunmaması nedeniyle 5. derece uzerinden adalet hizmeti tazminatı verilmesi gerektiğinin fark edilmesi uzerine Haziran 2001 tarihinden itibaren bu hatanın duzeltilerek davacıya odenen tazminatın %56 oranı olarak belirlendiği ve 15.6.2001 gunlu işlemle de Aralık 2000 ila Mayıs 2001 arasında fazladan odenmiş olan tazminat tutarının davacıdan istenildiği anlaşılmaktadır.
Danıştay İctihatları Birleştirme Kurulu'nun 22.12.1973 gunlu, E: 1968/8, K: 1973/14 sayılı kararıyla, onceden sehven kanuna aykırı olarak yapılmış bir terfi veya intibak işleminin kanunsuzluğunun tespitinden sonra idarece geri alınması sonucu fazla odenmiş bulunan aylık ve ucret farklarının ilk kanunsuz odemenin yapıldığı tarihten başlamak uzere 90 gunluk dava acma suresi icinde geri alınabileceği, idarenin sakat ve dolayısıyla hukuka aykırı işlemine idare edilenlerin gercek dışı beyanı veya hilesi neden olmuşsa ya da geri alınan idari işlem yok denilebilecek kadar sakatlık taşımakta ise, hatalı işlemde idare edilenin kolayca anlayabileceği kadar acık bir hata bulunmakta ve idare bu konuda haberdar edilmemişse, memurun iyi niyetinden sozedilemeyeceği ve dolayısıyla bu işlemlere dayanılarak yapılan odemelerin her zaman geri alınabileceği, ancak bu istisnalar dışındaki hatalı odemelerin ancak odemenin ilk yapıldığı gunden itibaren dava acma suresi icerisinde istirdat edebileceği karara bağlanmıştır.
Bu durumda, olayda davacıya Aralık 2000 ile Mayıs 2001 tarihleri arasında yapılan ve ilgilinin hilesinin, gercek dışı beyanının neden olmadığı, ayrıca acık hatanın da bulunmadığı odemelerin yukarıda yer verilen Danıştay İctihadı Birleştirme Kurulu Kararı ile belirlenen ilkeler uyarınca idari dava acma suresi icerisinde geri istenmesi mumkun iken, bu sureye uyulmaksızın yapılan odemelerin tamamının istenilmesinde isabet gorulmemiştir.
Acıklanan nedenlerle, Danıştay Onbirinci Dairesi'nin 3.3.2003 gunlu, E-.2002/77, K:2003/1045 sayılı kararının istirdata ilişkin bolumunun BOZULMASINA, oycokluğu ile, diğer bolumlerinin ise ONANMASINA oybirliğiyle, 28.12.2006 gunu karar verildi.

KARŞI OY
19.1.1998 gunlu, 10548 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ve bu karar uyarınca Adalet Bakanlığı'nca cıkarılan dava konusu Genelge ile, Adalet Bakanlığı'nda 1-4. dereceler arasında
infaz ve koruma memuru kadrosu bulunmaması nedeniyle bu memurlara (5-9. dereceler icin) %56 oranında tazminat odenmesinin ongorulduğu, buna gore davacı her ne kadar 4. derecenin 1. kademesine yukseltilmiş ise de, 5. dereceli kadroyu işgal etmesi ve 4. dereceli infaz ve koruma memuru kadro bulunmaması nedeniyle davacıya 5. derece kadro karşılığı olarak %56 oranında tazminat odenmesi gerekirken, Aralık "2000 ila Mayıs 2001 donemi arasında 4. derece kadroda bulunanlar icin ongorulen %100 oranında odeme yapıldığı anlaşıldığından, idarece yapılan bu odemenin acık hata teşkil ettiği acıktır.
Bu durumda acık hataya dayalı olarak davacıya yapılmış olan odemelerin Danıştay İctihatları Birleştirme Kurulu'nun 22.12.1973 gunlu, E:1968/8, K:1973/14 sayılı kararı uyarınca her zaman geri alınması olanağı bulunduğundan, bu doğrultuda tesis edilen .5.6.2001 gunlu işlemde hukuka aykırılık bulunmaması nedeniyle Daire kararının bu bolumunun belirtilen gerekceyle onanması oyuyla kararın bu kısmına karşıyız.