Aile yardımı odeneğinin cocuk icin olan kısmı, tedavi yardımı ve asgari gecim indirimine ilişkin duzenlemeler 657 ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununda duzenlenmiştir. Boşanma halinde nasıl bir işlem tesis edileceği de yine bu kanun ve bu kanunlara dayanılarak cıkarılan yonetmeliklerde duzenlenmiştir. Boşanan bir memur ziyaretcimizden gelen sorulara verdiğimiz cevap icin başlığa tıklayınız. Merhaba,
Eşinden boşanan bayan bir memurun cocuğunun velayeti (cocuklar icin nafaka odenmeksizin) memur olmayan babaya verilirse, bayan memur cocukları icin;
a) Sağlık yardımından,
b) Cocuk yardımından,
c) %7,5'luk asgari gecim indiriminden faydalanır mı?
Cevabınız icin şimdiden teşekkurler.
İyi gunler.
AİLE YARDIMI ODENEĞİ
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun aile yardımı odeneği başlıklı 202 maddesinde "Evli bulunan Devlet memurlarına aile yardımı odeneği verilir.
Bu yardım, memurun her ne şekilde olursa olsun menfaat karşılığı calışmayan veya herhangi bir sosyal guvenlik kuruluşundan aylık almayan eşi icin 1500, cocuklarından herbiri icin de 250 gosterge rakamının (72 nci ay dahil olmak uzere 0-6 yaş grubunda yer alan cocuklar icin bir kat artırımlı) aylık katsayısı ile carpılması sonucu elde edilecek miktar uzerinden odenir. Ancak ikiden fazla cocuk icin aile yardımı odeneği verilmez. Eşlerden birine iş akdi veya toplu sozleşme gereği cocukları icin yapılan aile yardımı odeneği daha duşuk ise, yalnız aradaki fark odenir. Bu fıkrada yer alan gosterge rakamlarını 3 katına kadar artırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Dul memurların cocukları icin yukarıki fıkralar hukmu uygulanır.
Boşanma veya ayrılık vukuunda mahkeme bu yardımın hangi tarafa ve ne oranda verileceğini de kararında belirtir.
Devlet memurunun, gecimini sağladığı uvey cocukları icin de bu odenek verilir."hukmu yer almaktadır.
Ayrıca, aile yardımı odeneğinin odeme usulu başlıklı 203 uncu maddesinde "Aile yardımı odeneği Devlet memurlarına her ay aylıklariyle birlikte odenir.
Karı ve kocanın her ikisi de memur iseler bu odenek yalnız kocaya verilir.
Aile yardımı odenekleri hic bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaksızın odenir ve borc icin haczedilemez.", aile yardımı odeneğine hak kazanma başlıklı 204 uncu maddesinde "Memur, eş icin odenen aile yardımı odeneğine evlendiği; cocuk icin odenen yardıma da cocuğunun doğduğu tarihi takip eden ay başından itibaren hak kazanır." ve aile yardımı odeneği hakkını kaybetme başlıklı "Memur, eş icin odenen aile yardımı odeneği hakkını eşinden boşanma veya eşinin olumu, cocuk icin odenen yardım odeneği hakkını da cocuğun olumu veya 206 ncı maddedeki hallerin vukuunu takip eden ay başından itibaren kaybeder."hukumleri bulunmaktadır.
Mezkur Kanunun cocuk icin aile yardımı odeneği verilmeyecek haller başlıklı 206 ncı maddesinde
"Aşağıdaki hallerde cocuklar icin aile yardımı odeneği verilmez:
1. Evlenen cocuklar,
2. 25 yaşını dolduran cocuklar (25 yaşını bitirdiği halde evlenmemiş kız cocukları ile calışamayacak derecede malullukleri resmi sağlık kurulu raporu ile tespit edilenler icin suresiz olarak odeneğin verilmesine devam olunur.)
3. Kendileri hesabına ticaret yapan veya gercek veya tuzel kişiler yanında her ne şekilde olursa olsun menfaat karşılığı calışan cocuklar (Oğrenim yapmakta iken tatil devresinde calışanlar haric),
4. Burs alan veya Devletce okutulan cocuklar."hukmu yer almaktadır.
657 sayılı Kanunun 202 maddesi uyarınca 2008 ocak ayı itibari ile 250* 0,049318=12,32YTL eğer cocuk 72 aydan kucuk ise odeme 12,32*2= 24,64YTL en fazla iki cocuk icin odeme yapılmaktadır. Cocuğunuzun 72 aydan buyuk olması sebebiyle yapılacak aile yardımı odeneği 12,32 YTLdir.
Yukarıda yer verilen mevzuat uyarınca; devlet memurunun cocuklarına aile yardımı odeneği odenmesi, yardıma hak kazanma, bu hakkı kaybetmeye ilişkin ve cocuklara aile yardımı odenmeyecek durumlar acıkca belirtilmiştir.
Eşi memur olmayan Bayan devlet memuru velayeti babaya bırakılan cocukları icin aile yardımı odeneği 202 maddesinin 4 uncu fıkrasında yer alan "Boşanma veya ayrılık vukuunda mahkeme bu yardımın hangi tarafa ve ne oranda verileceğini de kararında belirtir." hukum uyarınca mahkemece aile yardımı kime odeneceği belirtilmiş ise ona odenir. Mahkemece belirleme yapılmamışsa memur eşe verilmesinden mevzuata aykırı bir husus olmadığı değerlendirilmektedir.
TEDAVİ (SAĞLIK) YARDIMI
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun Tedavi Yardımı başlıklı 209'uncu maddesinde; "Devlet memurları ile herhangi şekilde bir sağlık yardımından yararlanmayan eşlerinin veya bakmakla yukumlu oldukları ana, baba ve ikiden fazla dahi olsa aile yardımına mustehak cocuklarının, hastalanmaları halinde, evlerinde veya resmi veya ozel sağlık kurumlarında ayakta veya yatarak tedavileri kurumlarınca sağlanır. Ancak tedavi giderleri ve yol masraflarının odenebilmesi icin, tedaviye resmi tabip raporu ile luzum gosterilmesi şarttır" hukmu yer almaktadır.

657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun 209 ve 210 ncu maddelerinin uygulanmasını sağlamak amacı ile 210 ncu maddenin 2 nci fıkrası hukmune dayanılarak hazırlanan ve 27.2.1973 tarih ve 7/6913 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yururluğe konulan Devlet Memurlarının Tedavi Yardımı ve Cenaze Giderleri Yonetmeliğinin 3 ncu maddesi kimlerin tedavi yardımından yararlanabileceğini ayrıca hukme bağlamıştır. Anılan maddenin 3 uncu maddesinin (d) bendinde "Devlet Memurunun aile yardımı odeneğine hak kazanan cocukları"nın sağlık yardımından faydalanacağı belirtilmiştir.
Mezkur Yonetmeliğin 40 ncı maddesinde "Her Devlet memuru, tedavi yardımından yararlanabilecek eşi, bakmakla yukumlu olduğu ana, baba ve aile yardımı odeneğine mustehak cocuklarını gosterir bir beyanname vermekle yukumludur. (Ornek 6).
Tedavi yardımından yararlanacak ana ve babanın birden fazla Devlet memuru (bu yonetmeliğin 48 inci maddesi kapsamına giren kurumlar personeli dahil) olan cocukları varsa, bu ana ve baba cocuklarından birinin beyannamesinde gosterilir.
Beyannamede gosterilen şahısların durumunda bir değişiklik meydana geldiğinde memur 15 gun icinde yeniden bir beyanname duzenleyerek ilgili mercie verir.
(Değişik : 14/5/20012001/2473 K.) Karı ve kocanın her ikisinin de bu Yonetmelikten yararlanan memur olması halinde, aile yardımı odeneğine mustehak cocuklar anne veya babadan yalnız biri tarafından duzenlenecek beyannamede, boşanma ve ayrılık vukuunda ise, mahkeme cocuğun velayetini hangi tarafa vermişse, cocuk onun tarafından duzenlenecek beyannamede gosterilir." hukmu yer almaktadır.
Yapılan acıklamalar uyarınca; velayet uzerinde olan babanın belirtilen yonetmelik kapsamında olması halinde bayan memur cocuğunu beyanname vermek suretiyle tedavi giderlerini kurumuna odetemez. Velayeti uzerinde olan eşin kurumu cocuğun tedavi giderlerini odemesi gerekir.
Ancak velayet uzerinde olan babanın anılan yonetmelik kapsamında olmaması halinde bayan memur cocuğunu beyanname vermek suretiyle tedavi giderlerini kurumunca odemesini talep edebilir ve tedavi giderlerinden faydalanmasında bize gore mani bir husus yoktur.
ASGARİ GECİM İNDİRİMİ

Diğer taraftan; 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun Asgari gecim indirimi başlıklı 32 maddesinin 3 ve 4 uncu fıkralarında "İndirimin uygulamasında "cocuk" tabiri, mukellefle birlikte oturan veya mukellef tarafından bakılan (nafaka verilenler, evlat edinilenler ile ana veya babasını kaybetmiş torunlardan mukellefle birlikte oturanlar dÂhil) 18 yaşını veya tahsilde olup 25 yaşını doldurmamış cocukları, "eş" tabiri ise, aralarında yasal evlilik bağı bulunan kişileri ifade eder.
İndirim tutarının tespitinde mukellefin, gelirin elde edildiği tarihteki medenî hali ve aile durumu esas alınır. İndirim, yukarıdaki oranlara gore hesaplanan tutarları aşmamak kaydıyla, ucret geliri elde eden aile fertlerinden her biri icin ayrı ayrı, cocuklar icin eşlerden yalnızca birisinin gelirine uygulanır. Boşananlar icin indirim tutarının hesabında, nafakasını sağladıkları cocuk sayısı dikkate alınır."hukumleri yer almaktadır.
1 Ocak 2008 yururluğe giren brut 608 YTL'lik asgari ucret, asgari gecim indirimi yoluyla bekar veya eşi calışan bir işci ya da memura aylık 45,6 YTL getiri sağlayacak. Bekar veya eşi calışan bir cocuklu işci ya da memura 52,44YTL katkısı olacaktır. Bir cocuk icin odenen asgari gecim indirimi 6,84YTLdir.
Yer verilen mevzuat uyarınca; asgari gecim indiriminden cocuğun sizinle oturması veya nafaka verilmesi halinde faydalanmanız mumkun bulunmaktadır.