Devlet memurlarının adaylık suresi 1 yıldan az, iki yıldan cok olamaz. Peki bu surelere aylıksız izinde gecen sureler dahil midir?
SORU: Kasım 2013 te kurumumda muhendis kadrosunda aday memur olarak goreve başladım. Goreve başladıktan 4 ay sonra doğum iznine ve muteakiben de aylıksız izne ayrıldım. Adaylık eğitimlerine tabi tutulamamış oldum. Aralık 2015'te kurumuma donmeyi planlıyorum. Kurumuma asli memur olarak mı donmuş olacağım?
CEVAP: Devlet Memurları Kanununun 54'uncu maddesi şu şekildedir:
"Aday olarak atanmış Devlet memurunun adaylık suresi bir yıldan az iki yıldan cok olamaz ve bu sure icinde aday memurun başka kurumlara nakli yapılamaz."

Aynı Kanunun 55 inci maddesinde ise şu hukum yer almaktadır:
"Aday olarak atanan memurların once butun memurların ortak vasıfları ile ilgili temel eğitime, bilahare sınıfları ile ilgili hazırlayıcı eğitime ve staja tabi tutulmaları ve Devlet memuru olarak atanabilmeleri icin başarılı olmaları şarttır. Temel eğitim ile hazırlayıcı eğitim aynı kurumda yapılır."
Anılan Kanunun 56 ncı maddesinde, adaylık suresi icinde temel eğitim, hazırlayıcı eğitim ve staj devrelerinin her birinde başarısız olanlarla adaylık suresi icinde hal ve hareketlerinde memuriyetle bağdaşmayacak durumları, goreve devamsızlıkları tespit edilenlerin ilişiklerinin kesileceği hukme bağlanmış olup, adı gecen Kanunun 57'nci maddesinde adaylık suresi icinde aylıktan kesme veya kademe ilerlemesinin durdurulması cezası almış olanların da ilişiklerinin kesileceği; 58 inci maddesinde ise, "Adaylık devresi icinde eğitimde başarılı olan adaylar disiplin amirlerinin teklifi atamaya yetkili amirin onayı ile onay tarihinden gecerli olmak uzere asli memurluğa atanırlar. Asli memurluğa gecme tarihi adaylık suresinin sonunu gecemez." hukmu getirilmiştir. Aynı Kanunun 108'inci maddesinin (B) bendinde de, "Doğum yapan memura, 104 uncu madde uyarınca verilen doğum sonrası analık izni suresinin bitiminden; eşi doğum yapan memura ise, doğum tarihinden itibaren istekleri uzerine yirmidort aya kadar aylıksız izin verilir." hukmu mevcuttur.
Devlet Memurları Kanununun 55 ve 58 inci maddelerinde yer alan hukumlerden, aday memurların asli memurluğa atanabilmeleri icin temel eğitim, hazırlayıcı eğitim ve staj surecini başarıyla tamamlamalarının zorunlu olduğu anlaşılmaktadır. Ancak Kanunun 54 uncu maddesinde de adaylık suresinin bir yıldan az iki yıldan cok olamayacağı belirtilmiştir. Bununla birlikte, Kanunda adaylık suresinin nasıl hesaplanması gerektiğine ilişkin herhangi bir husus bulunmamaktadır. Adaylık suresinin, aday memurun goreve başladığı tarihten itibaren bir yıl ila iki yıl sonraki tarih olarak kabul edilmesi, adaylık suresi icinde bazı ozel sebeplerden dolayı adaylık eğitimlerini alamayan ya da tamamlayamayan memurlar acısından Kanunun 55 ve 58 inci maddelerinin yerine getirilememesine yol acacaktır. Kaldı ki, belirtilen Kanunun 56 ncı maddesinde yer alan, adaylık suresi icinde hal ve hareketlerinde memuriyetle bağdaşmayacak durumları, goreve devamsızlıkları tespit edilenlerin ilişiklerinin kesileceği; 57 nci maddesinde yer verilen, adaylık suresi icinde aylıktan kesme veya kademe ilerlemesinin durdurulması cezası almış olanların ilişiklerinin kesileceğine ilişkin maddeler, adaylık suresinin aday memurun hal ve hareketlerinin değerlendirildiği bir sure olarak ongorulduğunu gostermektedir.
Yukarıdaki hukumler ve gerekcelerle, uygulamaya esas goruşler vermekle yukumlu kurum olan Devlet Personel Başkanlığı, memurun kurumla ilişkisinin fiilen askıda olduğu ve herhangi bir şekilde eğitim verilmesinin ya da hal ve hareketlerinin değerlendirilmesinin mumkun bulunmadığı aylıksız izinde gecen surelerin, adaylık suresinden sayılmaması gerektiği goruşune varmıştır.