5434'e tabi memurlar, istifa sonrası oluşan rahatsızlıklarına istinaden engellikten dolayı emekliliğini isteyebilir mi? 20 yıllık iken istifa eden memur istifadan sonra oluşan bir rahatsızlıktan dolayı yuzde 40 engelli raporu ile nasıl emekli olur?
5434'e tabi memurlar hakkında engellilikten dolayı emeklilikleri 5434 sayılı Kanun Madde 39 hukmu ve 5510 sayılı Kanun Gecici Madde 4 hukmune istinaden yapılmaktadır.
5434 sayılı Kanun Madde 39 hukmu gereği engellilik mevzuatına uygun olarak goreve memurluğa başlamış olanların en az 15 yıl hizmetleri olması şartıyla engelliliklerinden dolayı istekle emekli aylığı bağlanması mumkun olabilmektedir.
Ayrıca, memurluğa başlamadan once engelli olduklarını belgeleyenler hakkında da 15 yıl hizmet yıllarının olması kaydıyla emekli olabilmeleri mumkun olmaktadır.
Yani, engelli mevzuatına tabi olarak goreve girmese de, gorevden once en az % 40 oranında engelli olduklarını, doğuştan engelli olduklarını ispat eden belgeleri olanlarda 15 hizmet yıllarının olması şartıyla istekleri halinde emekli olabilmektedirler.
Ayrıca, 5510 sayılı Kanun Gecici Madde 4 hukmu gereği de, goreve girdikten sonra haklarında duzenlenen sağlık raporlarına gore de işlem yapılabilmektedir. Bu raporların Sosyal Guvenlik Kurumu Sağlık Kurulunca incelenmesi gerekir. SGK Sağlık Kurulu bu incelemeyi yapması sonucu memurun calışma gucundeki kayıp oranını;
- % 50 ila % 59 arasında olduğunu tespit ederse memurun da en az 5760 gun (16 yıl) hizmeti varsa emekli olması mumkun olmaktadır.
- Şayet % 40 ila % 49 arasında olduğunu tespit ederse bu defa en az 6480 gun (18 yıl) hizmet aranmaktadır.
Sosyal Guvenlik Kurumu 2021 tarihinde Sosyal Sigorta İşlemleri Yonetmeliğinde değişiklik yapmış ve bu değişiklikle 5434'e tabi memurlardan goreve girdikten sonra calışma gucu kaybı ortaya cıkanların, rahatsızlıklarından dolayı emeklilik talebinde bulunulmasında gorevde olma şartını kaldırmıştır.
Yeni duruma gore engellilikten dolayı aylık bağlanması muracaatının memur iken yapılmayacak olanlar istisnası sınırlı olarak sadece calışmaya başladıktan sonra calışma gucu kaybı ortaya cıkanlar olarak belirlenmiştir.

Sonuc bağlamında değerlendirmemiz;
Yonetmelik değişikliği kapsamında 20 yıllık hizmeti bulunan memur istifa ettikten sonra rahatsızlığı ortaya cıkar ve bu rahatsızlık durumunu sağlık kurulu raporları ile belgelemesi durumunda, muracaatını Sosyal Guvenlik Kurumuna yapabileceğini, Sosyal Guvenlik Kurumu Sağlık Kurulunca da durumunun incelenmesi neticesinde, calışma gucu kayıp oranının % 40 olduğunu tespit etmesi halinde 6480 gun (18 yıl) SGK prim şartını da yerine getirmiş olacağından engellilikten dolayı yaşlılık aylığı bağlanabileceğini, değerlendirmekteyiz.
İlgili hukumler:
5510 sayılı Kanun Gecici Madde 4 hukmu;
"Bu Kanunun yururluğe girdiği tarihten once 5434 sayılı Kanun hukumlerine tabi olarak calışmaya başlamış olup, calışmaya başlamadan once ilgili mevzuatına gore alınmış ve en az % 40 oranında engelli olduklarını gosterir sağlık kurulu raporu bulunanlar ile en az % 40 oranında doğuştan engelli olduklarını belgeleyenlerden aylık talep tarihinde bu Kanunun 4 uncu maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı olanlara; en az 5400 gun uzun vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş ya da emekli keseneği odenmiş olması kaydıyla, istekleri halinde bu madde hukumleri esas alınarak yaşlılık aylığı bağlanır. Ancak calışmaya başladıktan sonra, Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularının sağlık kurullarınca usulune uygun duzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu, Kurum Sağlık Kurulunca calışma gucundeki kayıp oranının;

a) % 50 ila % 59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 5760,
b) % 40 ila % 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 6480,
gun uzun vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş olması kaydıyla, haklarında bu fıkra hukumleri uygulanır."
Sosyal Sigorta İşlemleri Yonetmeliği Gecici Madde 14 hukmu
"(1) Kanunun yururluğe girdiği tarihten once 5434 sayılı Kanun hukumlerine tabi olarak calışmaya başlamış olup, calışmaya başlamadan once ilgili mevzuatına gore alınmış ve en az %40 oranında ozurlu olduklarını gosterir sağlık kurulu raporu bulunanlar ile en az %40 oranında doğuştan ozurlu olduklarını belgeleyenlerden aylık talep tarihinde Kanunun 4 uncu maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı olanlara; en az 5400 gun uzun vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş ya da emekli keseneği odenmiş olması kaydıyla, istekleri halinde bu madde hukumleri esas alınarak yaşlılık aylığı bağlanır. Ancak calışmaya başladıktan sonra, Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularının sağlık kurullarınca usulune uygun duzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu, Kurum Sağlık Kurulunca calışma gucundeki kayıp oranının;

a) Yuzde 50 ila %59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 5760,
b) Yuzde 40 ila %49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 6480,
gun uzun vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş olması kaydıyla, haklarında, bu Kanunla yururlukten kaldırılan hukumleri de dahil 5434 sayılı Kanun hukumlerine gore işlem yapılır. (Ek cumle:RG-18/8/2021-31572) Bu şekilde aylık bağlanacak sigortalıların, aylık talep tarihinde Kanunun 4 uncu maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı olmaları şartı aranmaz."