Ek gostergeli gorevden, ek gostergesiz veya daha duşuk ek gostergeli goreve atama yapıldığında neden fark kesintisi yapılır? Gorevden alınan memur, ek gosterge farkının kesilmemesini isteyebilir mi? Emeklilikte hangi ek gostergesi uygulanır? 5434 e tabi memurlar icin ek gosterge emeklilikte onemli bir unsurdur.
Soru; İyi gunler Ek gostergeden faydalanan bir calışan ek gostergesi olmayan YHS Hizmetli kadrosuna atanırsa personelin ek gosterge karşılıkları 5434 sayılı kanunun Ek 67. Maddesine istinaden şahıstan kesilerek emekli sandığına gonderilmeye devam edilirse şahıs emekli olduğunda daha once hak etmiş olduğu Ek gostergeden faydalanabilir mi. Teşekkur ederim
Detaylar:
Calışma hayatları icerisinde ek gostergeli gorevlerden yuksek ek gostergeli gorevlere atanma olduğu gibi, ek gostergeli veya yuksek ek gostergeli bir gorevden alınmak suretiyle ek gostergesiz veya daha duşuk ek gostergeli gorevlere atamalar da olabilmektedir.
Orneğin; 2200 ek gostergeli şube muduru iken 3600 ek gostergeli daire başkanı, 6400 ek gostergeli genel mudur, 3600 ek gostergeli genel mudur yardımcısı unvanlarına atanıp bu gorevlerinden sonra da yine 2200 ek gostergeli şube Muduru, muşavir gibi daha az ek gostergeli goreve tekrar atananlar olabilmektedir.
Yine, yuksek 2200 ek gostergeye sahip memur iken ek gostergesi olmayan derecelere veya gorevlere (orneğin memur iken, hizmetli kadrosuna) atamalar da olabilmektedir.
Bu durumda ilgililer yuksek ek gostergeli gorevlerinden daha duşuk ek gostergeli gorevlere atandıklarında Sosyal Guvenlik Kurumu kesintileri yine yuksek ek gosterge uzerinden olmaktadır. Bu durum ise ilgililerin gorev aylıklarının biraz da olsa azalmasına neden olabilmektedir.
5434'e tabi memurların calışma hayatları boyunca en yuksek emekli aylığı ve ikramiye odenmesini sağlayan gorevleri esas alınarak emeklilik işlemleri tesis edilir. Bu işlemlerde son bulunduğu gorevlerin etkisi olmaz. Yani kişi calışma hayatında 2200 ek gostergeli gorevini yapmış ve daha sonra ek gostergesiz bir gorevden emekli olsa dahi yine 2200 ek gostergeden emeklilik işlemleri tesis edilir. Aynı şekilde 3600, 6400 ek gostergeli gorevlerde bulunmuş ve daha sonra 2200 ek gostergeli bir goreve atanmış kişilerde yine emeklilik işlemlerinde 3600, 6400 ek gosterge esas alınır, son gorevi esas alınmaz.
Sonucta, memurlar, calışma surelerince hangi gorevin ek gostergesi yuksek ise o ek gosterge uygulanarak emekli aylık ve emekli ikramiyesini alırlar.

Sosyal guvenlik işlemlerinde memurlardan calışma surelerince kesenek kesilir, aynı şekilde Kurumlarda kişiler adına kurum karşılığı olarak Sosyal Guvenliğe prim oderler, aynı şekilde genel sağlık sigortası primi de oderler.
5434 sayılı Kanun Ek Madde 67 hukmu gereği de, ek gostergeli gorevlerinden, daha duşuk ek gostergeli veya ek gostergesiz bir goreve atanmalarda, ek gosterge farklarından doğan SGK prim farkının tamamı da kişilerden emekli olacakları zamana kadar kesinti yapılarak Kurumlarca SGK na gonderilir.
Bu işlemi sosyal guvenliğin emekli statudekilere odenecek aylık tutarlarının bir nebze karşılanması olarak izah edebiliriz.
Bu bağlamda, genel olarak kapsama giren 5434 e tabi memurlara yonelik olan bu işleme gore Sosyal Guvenlik Kurumu odenecek aylık ve ikramiyelerde yuksek olan ek gostergeyi uygulayabilmesi icin memurdan/kurumlardan kesenek ve karşılık farkını talep eder.
Konu ile ilgili hukum 5434 sayılı Kanun ek madde 67'de bulunur.

"Daha once atanmış ya da secilmiş oldukları kadro, gorev veya aylık almış oldukları dereceler icin belirlenmiş olan ek gostergelerden daha duşuk ek gosterge odenmesi gereken veya ek gostergesi olmayan bir kadro, gorev veya dereceye atanan ya da secilenler; daha onceden yararlanmış oldukları ek gosterge rakamı ile halen bulundukları kadro, gorev veya dereceye ilişkin ek gosterge rakamı arasındaki farktan kaynaklanan kesenek ve karşılık tutarının tamamının aylıklarından kesilmesi suretiyle emeklilik acısından yuksek olan ek gostergeden yararlanmaya devam ederler. Bu Kanunun 12 nci maddesinin (II) numaralı fıkrasının (n) bendinde sayılanlar haric, atandıkları veya secildikleri kadro, gorev ya da derecede en az altı ay gorev yapmaksızın ek gostergesi daha duşuk bir kadro, gorev ya da dereceye atanan veya secilenler hakkında bu fıkra hukumleri uygulanmaz..."
Hukmun yorumu:
Madde hukmu acık olarak, ek gostergesi yuksek olan bir gorevden daha duşuk ek gostergeli veya hic ek gostergesi olmayan bir goreve atanmalarda, muktesep olarak kazandıkları ek gostergelerin emekliliklerinde de uygulanabilmesi icin kesenek ve karşılık farklarının tamamının kişilerin aylıkların kesilmesi gerektiğini belirtmiştir.
Yani gorevde iken sadece kesenek farkı kişilerden alınmakta, ancak daha duşuk ek gostergeli veya ek gostergesiz goreve gelinmede bu defa hem kesenek, hem de karşılık tutarlarının tamamı memurdan karşılanmaktadır.
Bu hukum, calışırken her ne kadar zarar gibi gorunse de, emeklilikte alınacak aylık ve ikramiyenin yuksek tutarda olması dikkate alındığında zarar gorunumu ortadan kalkmaktadır.

Peki ek gostergeli bir gorevden ek gostergesiz bir goreve atanma durumu olursa ne olur?
Bu durumda da yine aynı şekilde SGK. kesintilerinin tamamı ilgililerden karşılanır. Ancak burada karşılaştırılacak bir fark bulunmadığından yuksek ek gostergenin tamamı fark alınmada uygulanacak rakam olduğunu değerlendirebiliriz.
Bu bağlamda, bu durumda olan memurların 5434 sayılı Kanun Ek Madde 67 'de bulunan "ek gostergesi olmayan bir kadro, gorev veya dereceye atanan ya da secilenler" ibare yururlukte bulunduğu surece ek gosterge farkının kesilmemesini talep etmeleri sonucu değiştirmeyecek, kurumların da bu işlemi memurlardan talep almaksızın zorunlu yapması gerekeceğini değerlendirmekteyiz.
Bu işlem sadece 5434'e tabi memurlar icin gecerli bir işlem olup, 5510'a tabi memurlar acısından uygulanmaz. 5510'a tabi memurlarda boyle bir uygulama/sorun bulunmamaktadır. 5510'a tabi memurlarda hangi gorevde ise o gorevin gorev aylığı ne ise, bu aylık tutarlarından prim kesilmektedir. Yani, genel mudur iken genel mudur maaşından, daire başkanı iken daire başkanı maaşından, mudur iken mudur maaşından, muşavir iken muşavir maaşından, uzman iken uzman maaşından, memur iken memur maaşından kesinti yapılır, herhangi bir fark alınma işlemi olmaz.
Acıklamalarımız bağlamında sonuc olarak değerlendirmemiz:
Ek gostergeli gorevden ek gostergesiz bir gorev değişikliğinde zorunlu olarak SGK kesinti farklarının tamamının kişiden kesilerek SGK na gonderilmesi gerektiğini, kişinin emeklilik işlemlerinde ise daha once kazanmış olduğu ek gostergeli gorevi uzerinden emeklilik işlemlerinin tesis edilmesi gerektiğini değerlendirmekteyiz.