YONETMELİK
Yuksekoğretim Kurulu Başkanlığından:
YUKSEKOĞRETİM KURUMLARINDA YABANCI DİL OĞRETİMİ VE
YABANCI DİLLE OĞRETİM YAPILMASINDA UYULACAK
ESASLARA İLİŞKİN YONETMELİK
BİRİNCİ BOLUM
Amac, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amac
MADDE 1 - (1) Bu Yonetmeliğin amacı, yuksekoğretim kurumlarında yabancı dil oğretimine ve yabancı dille oğretimin amac, kapsam, uygulama ve değerlendirme hususlarına ilişkin usul ve esasları duzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 - (1) Bu Yonetmelik, 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yuksekoğretim Kanununa tabi olarak kurulan yuksekoğretim kurumlarında yapılan her turdeki yabancı dil oğretimi ve yabancı dille oğretimi kapsar.
Dayanak
MADDE 3 - (1) Bu Yonetmelik, 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yuksekoğretim Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendi, 44 uncu ve 49 uncu maddeleri ile 14/10/1983 tarihli ve 2923 sayılı Yabancı Dil Eğitimi ve Oğretimi ile Turk Vatandaşlarının Farklı Dil ve Lehcelerinin Oğrenilmesi Hakkında Kanunun 3 uncu maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 - (1) Bu Yonetmelikte gecen;
a) İsteğe bağlı hazırlık sınıfı: Oğrencilerin kayıtlı olduğu, oğretim dili tamamen Turkce olan programın ilk yarıyılından once talepleri halinde alacağı yabancı dil eğitimini,
b) Kısmen yabancı dil eğitimi: Programda verilen derslerin toplam kredisinin en az %30'unun yabancı dilde verildiği eğitimi,
c) Seviye tespit sınavı:Oğrencinin hazırlık sınıfı eğitimine hangi duzeyden devam edeceğini belirleyen sınavı,
c) Turkiye Yuksekoğretim Yeterlilikler Cercevesi: Avrupa ve Turkiye Yeterlilikler Cerceveleri ile uyumlu olacak şekilde tasarlanan ve yuksekoğretim duzeylerine yonelik eğitim ve oğretim programlarını iceren yeterlilikler cercevesini,
d) Yabancı dilde eğitim: Programın oğretim mufredatının tamamının yabancı dilde verildiği eğitimi,
e) Yeterlilik sınavı: Oğrencinin program icin istenen yabancı dil duzeyi ile yeterliliğine sahip olup olmadığını veya yabancı dil yeterliliğini kazanıp kazanmadığını olcen sınavları,
f) Zorunlu hazırlık sınıfı: Oğretim dili tamamen veya kısmen yabancı dil olan programlarda oğrencinin devam etmek zorunda olduğu yabancı dil eğitimini,
ifade eder.
İKİNCİ BOLUM
Yabancı Dil Oğretimi ve Denetim
Yabancı dil oğretiminin ve yabancı dilde oğretimin amacı
MADDE 5 - (1) Yabancı dil oğretiminin amacı, oğrenciye aldığı yabancı dilin temel kurallarını oğretmeyi, yabancı dil kelime haznelerini geliştirmeyi, yabancı dilde okuduğunu ve duyduğunu anlayabilmeyi ve kendisini sozlu veya yazılı olarak ifade edebilmeyi; yabancı dilde oğretimin amacı ise onlisans, lisans ve lisansustu diploma programı mezunlarının alanlarına ilişkin yabancı dil yeterliliklerini kazanmalarını sağlamaktır.
Yabancı dil yeterlilik ve seviye tespit sınavları
MADDE 6 - (1) Oğretim dili kısmen veya tamamen yabancı dilde olan yuksekoğretim programına ilk defa kayıt yaptıran oğrenciler, kayıt yaptırdığı oğretim yılının başında, yuksekoğretim kurumları tarafından duzenlenen yabancı dil seviye tespit ve/veya yeterlilik sınavına tabi tutulurlar. Yuksekoğretim kurumları, senato kararı ile yabancı dil seviye tespit sınavı ile yeterlilik sınavını tek bir sınav veya ayrı ayrı sınavlar halinde uygulayabilir.
(2) Yabancı dil yeterlilik ve/veya seviye tespit sınavından alınan puana gore oğrencinin yabancı dil hazırlık sınıfından muaf olup olmadığı ile yabancı dil hazırlık sınıfında hangi seviyeden oğrenim goreceği belirlenir.
(3) Aşağıdaki oğrenciler yabancı dil seviye tespit ve yeterlilik sınavından muaftır:
a) En az son uc yılında, oğretim dili olarak belirlenen yabancı dilin anadili olarak konuşulduğu bir ulkede o ulke vatandaşlarının devam ettiği ortaoğretim kurumlarında eğitim gorup ortaoğrenimini bu kurumlarda tamamlayanlar.
b) Yuksekoğretim Kurulu tarafından kabul edilen merkezi yabancı dil sınavları ile eşdeğerliği kabul edilen uluslararası yabancı dil sınavlarında yuksekoğretim kurumu senatosunun belirlediği puanla başarılı olanlar.
(4) Ucuncu fıkranın (b) bendi kapsamına giren sınavlarda alınan puanın değerlendirmeye alınabilmesi icin, sınavı yapan ilgili kurumlar tarafından belirlenen sınav gecerlilik suresi esas alınır. Sınavın gecerlilik suresinin belli olmaması halinde bu sure Yuksekoğretim Kurulu tarafından belirlenir.
Zorunlu yabancı dil dersleri
MADDE 7 - (1) Oğretim dili Turkce olan bir yuksekoğretim programına ilk defa kayıt yaptıran oğrencilerin, 2547 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendi gereğince verilmesi zorunlu olan yabancı dil derslerinden muaf olup olmayacağı, yuksekoğretim kurumlarının senato kararıyla bu Yonetmeliğin 6 ncı maddesinde belirtilen seviye tespit ve/veya yeterlik sınavı ile tespit edilebileceği gibi, ayrı bir zorunlu yabancı dil muafiyet sınavı uygulayarak da tespit edilebilir. Muafiyet şartlarını yerine getirmeyen oğrenciler bu dersleri almak ve başarmak zorundadırlar.
(2) Zorunlu yabancı dil dersleri, Turkiye Yuksekoğretim Yeterlilikleri Cercevesinde o duzey icin ongorulen yabancı dil bilgi duzeyini karşılayacak şekilde en az iki yarıyıl olarak programlanır.
(3) Zorunlu yabancı dil derslerinden muaf olan veya bu dersleri almış ve başarılı olmuş oğrenciler icin daha sonraki yarıyıllarda secmeli yabancı dil dersleri acılabilir.
Yabancı dille oğretim ve yabancı dil hazırlık sınıfı
MADDE 8 - (1) Yuksekoğretim kurumlarında onlisans, lisans veya lisansustu programlarda senato kararı ve Yuksekoğretim Kurulunun onayı alınarak kısmen veya tamamen yabancı dilde eğitim verilebilir. Bu programlarda zorunlu hazırlık sınıfı acılır. Hazırlık sınıfı, yuksekoğretim kurumları arasında duzenlenen protokole istinaden, Yuksekoğretim Kurulunun onayı ile kabul edilen bir başka yuksekoğretim kurumunda da acılabilir.
(2) Oğretim dili tamamen Turkce olan programlarda, mesleki yabancı dil dersleri verilebilir. Bu programlarda zorunlu yabancı dil hazırlık sınıfı acılamaz ancak yuksekoğretim kurumunun senato kararı ile isteğe bağlı yabancı dil hazırlık sınıfı acılabilir.
(3) Yuksekoğretim kurumları senatoları, hazırlık sınıfı veya başka yollarla yabancı dil yeterliliğinin kazandırılması ve yabancı dil bilgi duzeyinin olculmesine ilişkin duzenlemeleri belirler.
(4) Kısmen veya tamamen yabancı dilde eğitim veren programlarda;
a) Hazırlık sınıfı uygulanması zorunludur.
b) Yabancı dil yeterlilik ve/veya seviye tespit sınavında başarılı olanlar ile sınavdan muaf olanlar haric olmak uzere onlisans, lisans veya lisansustu programlara kayıt yaptırmış olan oğrenciler yabancı dil hazırlık sınıfına devam etmekle yukumludurler. Ancak kendi imkanları ile yabancı dil oğrenmek isteyen oğrencilerden, yuksekoğretim kurumunun belirlediği sınavlardan başarılı olmak şartıyla ilgili yonetim kurulunun kararı ile devam mecburiyeti aranmayabilir.
c) Hazırlık sınıfını iki yıl icinde başarı ile tamamlayamayan oğrencilerin programdan ilişiği kesilir.
(5) Bir programda yabancı dille eğitim verilebilmesi veya hazırlık sınıfı acılabilmesi icin;
a) En fazla otuz oğrencinin oğrenim gorebileceği yabancı dil hazırlık sınıfı dersliklerinin yeterli duzeyde işitsel veya işitsel ve gorsel arac ve gereclerle donatılmış olması,
b) Yabancı dil oğretimi icin gerekli olan ders araclarının yeterli miktarda mevcut olması,
c) Kısmen yabancı dilde eğitim veren programlar icin yedinci fıkradaki şartları taşıyan;
1) Lisansustu programlarda, Yuksekoğretim Kurulunun lisansustu eğitim verilebilmesi icin aradığı, alanında asgari oğretim uyesi sayısı kadar oğretim uyesinin yuksekoğretim kurumuna,
2) Bolum olarak oğrenci alan lisans programlarında, her bir program icin alanında en az ucu oğretim uyesi olmak uzere kadrolu dort oğretim elemanının; fakulte olarak oğrenci alan lisans programlarında ise Yuksekoğretim Kurulu tarafından belirlenen sayıda oğretim uyesi ve oğretim elemanının talep edilen fakulteye,
3) Onlisans programlarında ise her bir program icin en az biri lisansustu dereceye sahip alanında en az uc oğretim elemanının talep edilen programa,
2547 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat hukumlerine gore atamasının yapılmış olması,
c) Tamamen yabancı dilde eğitim veren programlar icin yedinci fıkradaki şartları taşıyan;
1) Bolum veya programa ilk defa oğrenci alımında Yuksekoğretim Kurulu tarafından aranan alanında kadrolu asgari oğretim uyesinin/elemanının tamamının,
2) Eğitime başladıktan sonra oğretim dili değiştirilmek istenen programlarda ise bolum kadrosundaki oğretim uyelerinin/elemanlarının tamamının,
2547 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat hukumlerine gore atamasının yapılmış olması,
gerekir.
(6) Zorunlu ve isteğe bağlı hazırlık sınıfı acılabilmesi icin her 30 oğrenci icin ilgili dilde en az bir yabancı dil okutmanının 2547 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat hukumlerine gore atamasının yapılmış olması gerekir.
(7) Yuksekoğretim kurumlarında yabancı dille verilen derslerin bu dile hakim olan oğretim elemanları tarafından ve bu dille verilmesi sağlanır. Bu programlarda ancak aşağıdaki şartlardan birini taşıyan oğretim elemanları yabancı dilde ders verebilirler:
a) Turkce dışındaki oğretim dilinin, oğretim elemanının anadili olması.
b) Oğretim elemanının lisans veya doktora oğreniminin tamamını oğretimin verileceği dilin anadil olarak konuşulduğu ulkede bu dille verildiği bir programda tamamlamış olması.
c) Oğretimin verileceği dilin resmi dil olarak kabul edildiği bir ulkedeki, Yuksekoğretim Kurulu tarafından tanınan ve ulkenin resmi dilinde eğitim veren yuksekoğretim kurumlarının birinde toplamda en az bir yıl (iki yarıyıl) oğretim elemanı olarak calışmış ve ders vermiş olması, bu durumu ilgili yuksekoğretim kurumundan resmi olarak belgelendirmiş olması ve ilgili yuksekoğretim kurumundan ayrılmasının uzerinden en fazla iki yıl gecmiş olması.
c) Yuksekoğretim Kurulu tarafından kabul edilen merkezi yabancı dil sınavları ile eşdeğerliği kabul edilen uluslararası yabancı dil sınavlarından yuz tam puan uzerinden asgari seksen puanla başarılı olması. (Calışılan yuksekoğretim kurumundan ayrılan ve iki yıldan fazla oğretim elemanlığına ara verenlerin başka bir yuksekoğretim kurumuna oğretim elemanı olarak gecişinde de soz konusu merkezi yabancı dil sınav puanlarına ilişkin belgeleri ilgili merkezi sınavın gecerlilik suresine gore yeniden ibraz etmeleri gerekir.)
(8) Yuksekoğretim kurumları, oğretim elemanlarının yabancı dilde ders verebilmesine ilişkin yetkinliğini olcmek ve karar vermek icin yedinci fıkranın (c) bendinde yer alan asgari puanların uzerinde puan belirleyebilir ve deneme dersi de dahil ilave şartlar getirebilir.
(9) Yabancı dil hazırlık sınıfında yarıyıllık ve yıllık ders kredileri, Turkiye Yuksekoğretim Yeterlilikleri Cercevesinde oğrencinin hazırlık sınıfına başlangıctaki yabancı dil duzeyi de dikkate alınarak yuksekoğretim kurumunun yetkili kurulları tarafından belirlenir.
Hazırlık sınıfında gecirilen sure, oğrencinin onlisans, lisans veya lisansustu oğrenim programında gormekle yukumlu olduğu derslere ilişkin kredi saatleri bakımından dikkate alınmaz.
(10) 6 ncı madde hukumlerine gore yabancı dil yeterlilik ve/veya seviye tespit sınavından başarılı olanlar ve sınavdan muaf olanlar ile yabancı dil hazırlık sınıfına devam edip yarıyıl veya yıl sonunda yapılan yabancı dil sınavında başarılı olan oğrenciler, yabancı dille verilen onlisans, lisans veya lisansustu oğretim programına devam etmeye hak kazanır.
(11) Hazırlık sınıfının ikinci yarıyılı sonunda yapılan yabancı dil sınavında başarılı olamayan oğrenci, ilave bir veya iki yarıyıl daha hazırlık sınıfına devam ederek ya da yabancı dil bilgisini kendi imkanlarıyla geliştirerek yarıyıl veya yıl sonunda yapılan yabancı dil sınavında başarılı olduğu veya Yuksekoğretim Kurulu tarafından kabul edilen merkezi yabancı dil sınavları ile eşdeğerliği kabul edilen uluslararası yabancı dil sınavlarında universite senatosunun belirlediği duzeyde puana sahip olduğunu belgelediği takdirde, girmeye hak kazandığı yabancı dille verilen onlisans, lisans veya lisansustu oğretim programına devam edebilir.
(12) Oğretim dili Turkce olmakla birlikte, programında mesleki yabancı dil derslerine yer verilenler de dahil olmak uzere onlisans, lisans veya lisansustu programlara devam eden oğrenciler, isteğe bağlı hazırlık sınıfında, ikinci yarıyıl sonunda yapılan yabancı dil sınavında başarılı olamasalar bile, onlisans, lisans veya lisansustu programlara devam edebilirler. Ancak bu oğrencilerden 7 nci maddenin birinci fıkrası kapsamındaki sınavlardan başarılı olamayanlar 2547 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendi gereğince verilmesi zorunlu olan yabancı dil derslerine devam ederler. Oğretim dili Turkce olan programlarda mesleki yabancı dil dersleri onlisans, lisans ve lisansustu eğitimleri sırasında oğrencilerin yabancı dil duzeyi dikkate alınarak verilir.
(13) 2547 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendi gereğince gormekle yukumlu olduğu yabancı dil dersinde, oğrenciye Turkiye'de gormuş bulunduğu orta oğretimde oğretilenin dışında başka bir yabancı dil, ancak isteğine bağlı olarak oğretilebilir.
(14) Derslerin sadece belirli bir yabancı dille verildiği programlarda, sınavların bu yabancı dille yapılması, odev ve tezlerin bu yabancı dille yazılması zorunludur.
(15) Kısmen yabancı dilde eğitim veya yabancı dilde eğitim veren onlisans, lisans ve lisansustu programına kayıt yaptıran ve yabancı dil hazırlık sınıfına devam etmesine rağmen hazırlık sınıfını iki yıl icinde başarı ile tamamlayamayan oğrencilerin programdan ilişiği kesilir. Hazırlık sınıfında başarısız olarak programdan ilişiği kesilen onlisans ve lisans oğrencileri kendi yuksekoğretim kurumlarında oğretim dili Turkce olan eşdeğer bir programa kayıt yaptırabilirler. Ancak bu oğrenciler talep etmeleri durumunda Olcme, Secme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı tarafından bir defaya mahsus olmak uzere kayıt yaptırdığı yıl itibarıyla, oğrencinin universiteye giriş puanının, yerleştirileceği programa kayıt yaptırmak icin aranan taban puanından duşuk olmaması şartıyla oğretim dili Turkce olan programlardan birine merkezi olarak yerleştirilebilirler.
(16) Bu Yonetmelik hukumleri, yabancı dille yapılan onlisans, lisans veya lisansustu oğretim programına yatay veya dikey gecişle kayıt yaptıran oğrenciler hakkında da uygulanır.
Yabancı dille yapılan oğretimin denetlenmesi
MADDE 9 - (1) Yabancı dille yapılan oğretimin kalitesi Yuksekoğretim Kurulu tarafından denetlenir. Yapılan bu denetim sonucuna gore Yuksekoğretim Kurulunun kararı ile onlisans, lisans veya lisansustu programın yabancı dille okutulması izni geri alınabilir.
(2) Bir onlisans, lisans veya lisansustu programın yabancı dille okutulmasına dair iznin geri alınması halinde, daha once bu programa kayıt yaptırmış olan oğrenciler, bu programı Turkce olarak gormeye devam edebilecekleri gibi talepleri uzerine Olcme, Secme ve Yerleştirme Merkezi tarafından başka bir universitede oğretim dili aynı olan eşdeğer bir programa, eşdeğer programın bulunmaması halinde yakın programlardan birine yerleştirilir. Ancak bunun icin kayıt yaptırdığı yıl itibarıyla oğrencinin universiteye giriş puanının, yerleştirileceği programa kayıt yaptırmak icin aranan taban puandan duşuk olmaması gerekir.
UCUNCU BOLUM
Ceşitli ve Son Hukumler
Yururlukten kaldırılan yonetmelik
MADDE 10 - (1) 4/12/2008 tarihli ve 27074 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yuksekoğretim Kurumlarında Yabancı Dil Oğretimi ve Yabancı Dille Oğretim Yapılmasında Uyulacak Esaslara İlişkin Yonetmelik yururlukten kaldırılmıştır.
Geciş hukmu
GECİCİ MADDE 1 - (1) Bu Yonetmeliğin yayımından once;
a) Turkiye'deki bir universitede derslerin sadece yabancı bir dilde verildiği lisans, yuksek lisans veya doktora programında oğrenimini tamamlamış olması nedeniyle bu Yonetmeliğin yururluk tarihinden once yuksekoğretim kurumlarında bu yabancı dilde ders veren oğretim elemanları, sadece halen kadrosunun bulunduğu yuksekoğretim kurumunda yabancı dilde ders vermeye devam edebilir.
b) Yuksekoğretim kurumlarında merkezi yabancı dil sınavında ilgili dilde 80 ve uzerinde puana sahip olması nedeniyle yabancı dilde ders veren oğretim elemanları, kadrosunun bulunduğu yuksekoğretim kurumundan başka bir yuksekoğretim kurumuna gecmesi halinde yabancı dilde ders vermeye devam edebilir.
c) Yuksekoğretim kurumları yabancı dilde eğitim veren programlarındaki oğretim elemanı kadrosunu, 8 inci maddede yer alan asgari şartlara uygun olarak 2017-2018 eğitim oğretim donemi başına kadar sağlaması gerekmektedir. Bu şartların sağlanamaması halinde, yuksekoğretim kurumlarının yetkili kurullarının teklifi uzerine programların oğretim dilinin Turkce'ye cevrilmesine Yuksekoğretim Kurulu karar verir.
Yururluk
MADDE 11 - (1) Bu Yonetmelik yayımı tarihinde yururluğe girer.
Yurutme
MADDE 12 - (1) Bu Yonetmelik hukumlerini Yuksekoğretim Kurulu Başkanı yurutur.