İYİ Parti Sozcusu Kurşad Zorlu, 15 Ağustos'ta Sumela Manastırı'nda duzenlenecek olan ayinle ilgili iktidara cağrıda bulundu. Lozan Anlaşması'nı anımsatan Zorlu, "15 Ağustos'taki ayinin derhal iptal edilmesi cağrısında bulunuyoruz" dedi. Sosyal medya hesabından acıklama yapan İYİ Parti Sozcusu Kurşad Zorlu, Salı gunu Trabzon'da duzenlenecek ayin icin iktidarı uyardı.
"15 AĞUSTOS 1461, TRABZON'UN FATİH SULTAN MEHMET TARAFINDAN FETİH TARİHİDİR"
Lozan hatırlatması yapan ve ayinin iptal edilmesini talep eden Zorlu, şu ifadeleri kullandı:
* "15 Ağustos 1461, Trabzon'un Fatih Sultan Mehmet tarafından fetih tarihidir. Turkiye karşıtı kesimler ise bunu adeta bir matem gunu olarak gorurler. Bu onemli gunde gercekleşen bir anma etkinliğine dikkat cekmek ve yetkilileri uyarmak istiyoruz.
* Cumhuriyetin kuruluşundan 2010 yılına kadar 88 yıldır ayin yapılmasına izin verilmeyen Sumela muzesinde tam da 15 Ağustos'ta ayin yapılmasına izin verilmeye başlanmıştır. Bir sure restorasyon sebebiyle gercekleşmese de gecen yıl olduğu gibi bu yılda ayinin devamına karar verilmiş ve gectiğimiz Perşembe gunu soz konusu izin ilgililerine resmi yazıyla bildirilmiştir.
* Elbette biz Lozan Antlaşmasında zikredilen azınlıkların antlaşma hukumleri cercevesindeki hak ve ozgurluklerden istifade etmesinden ve surecin eksiksiz yurutulmesinden yanayız. Esasen buraların bir inanc kitlesi tarafından ziyaret edilmesinden de bir behis gormuyoruz.
* Ancak gelinen aşamada bunun basit bir ibadet faaliyeti olarak gorulmemesi gerektiğine yonelik guclu tespitler bulunmaktadır.
"LOZAN ANTLAŞMASINI HATIRLATMAKTA FAYDA VAR"
* Bu noktada Lozan Antlaşmasını hatırlatmak fayda vardır. Bilindiği uzere 30 Ocak 1923'te Yunanistan ile Turkiye arasında imzalanan 'Turk ve Rum Ahalinin Mubadelesine Dair Mukavelename'de Patrikhanenin durumu ve statusu ile ilgili bir hukme yer verilmemiş; bu mukavele ile Turkiye'de yaşayan Rumlarla Yunanistan'da yaşayan Musluman Turkler yer değiştirmişler, İstanbul ve Bozcaada ile Gokceada'daki Rumlarla Batı Trakya'daki Musluman Turkler mubadele dışında bırakılmışlardır. Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi ile ruhani meclisinin yetki alanı İstanbul başpiskoposluğu ile Bozcada ve Gokceada bolgesi Rum cemaatinin dini ihtiyaclarını karşılamakla sınırlı tutulmuştur.
* Buna ek olarak Antlaşmanın 45. maddesinde Turkiye'nin azınlıklara tanıdığı bu hakları Yunanistan'ın da Batı Trakya'daki Turk azınlığına tanıyacağı taahhudu yer almıştır.
* Yunanistan'ın uygulamasının tersine, Turkiye'de din gorevlilerini kendilerinin secme ozgurluğu bulunmakla birlikte Patrikhane'nin siyasi-yonetsel acıdan 'ekumenik' vasfı da bulunmamaktadır. Bu cercevede Sumela'da Patrik'in ayin yapması Lozan ile belirlenen yetki alanı dışında olduğu gibi boyle bir adımın planlanması ancak yularındaki ilkeler cercevesinde ve ozellikle Yunanistan'ın da mutekabiliyet cercevesinde atacağı adımlara bağlı olarak şekillendirilmesi gereken bir konudur.

Orneğin Batı Trakya Camileri Din Gorevlileri Derneği gectiğimiz ay Yunan kurumlarına ilettiği başvuruda; Serez, Yanya ve Selanik'te Osmanlı doneminden kalma eski camilerde cuma namazı kılınmasına izin verilmesini talep etmiş, bu istek Atina yonetimince kesin bir dille reddedilmiştir.
Hulasa; eğer Sumela'da ayine izin verilecekse bu koşullar ve hassasiyetler guvence altına alınarak surec yeniden planlanmalıdır.
Yetkili makamlara sozlu olarak da ilettiğimiz bu tespit ve kaygılarımızı kamuoyu ile paylaşırken, 15 Ağustos'taki ayinin derhal iptal edilmesi cağrısında bulunuyoruz."