COVID-19 pandemisi nedeniyle tahliye olunan 120 bin civarındaki hukumluden 20 bin kadarının, bu gece yarısına kadar kaldıkları cezaevlerine donmesi gerekiyor COVID-19 sebebiyle cezaevinden tahliye edilen 120 bin civarındaki hukumluye verilen sure 31 Temmuz itibarıyla doldu. Kanun gereği, bu kişilerin 15 gun icerisinde yeniden ceza infaz kurumlarına teslim olmaları gerekiyor. Bunlardan yaklaşık 100 bini denetimli serbestlik kapsamına girdikleri icin tekrar cezaevine donmeyecek. Buyuk bolumunu karşılıksız cek sebebiyle ceza alanların oluşturduğu 20 binin uzerindeki hukumlunun ise bugun gece yarısına kadar hapse geri donmesi gerekiyor.
Cek hukumluleri, 2018 yılında buyuk şirketlere getirilen konkordato hakkı sebebiyle bunlara iş yapan KOBİ'lerin alacaklarını tahsil edemediği icin ceklerinin yazıldığını, borclarını odeyebilmek icin dışarıda olup calışmaları gerekirken, hapse girerek odeme imkanından tamamen mahrum kaldıklarını aktardılar. Hukumluler, "Diğer hukumlulere olduğu gibi adli para cezalarına da denetimli serbestlik hakkı bize de getirilirse, belki bir coğumuz calışarak borclarını odeme imkanına kavuşur" goruşunu savunuyorlar.
EKONOMİ gazetesine acıklama yapan cek hukumluleri, şu anda sayıları 20 bin olmakla birlikte bekleyen dosyaların da devreye girmesiyle cek hukumlusu sayısının 100 bini aşacağını kaydettiler.
COVID-19 surecinde verilen iznin bittiğini ve 15 Ağustos (bugun) itibarıyla teslim olmaları gerektiğinin altını cizen hukumluler, "Turkiye'de bircok ucretlendirme enflasyon oranında guncelleniyor. Hapse donuşturulen adli para cezalarında bu uygulanmıyor. Yani yıllardır adli para cezası icin ongorulen gunluk 20-100 lira arasındaki değer değişmedi" ifadelerini kullandılar.
2018 yılında cıkarılan konkordato duzenlemesiyle buyuk firmaların konkordato olarak kenara cekildiklerini kaydeden hukumluler, "Bunlara iş yapan KOBİ'ler ise mağdur oldu. Alacaklarını tahsil edemediler. Onların borclu olduğu daha kucuk işletmeler de aynı şekilde buyuk zarara uğradılar" diye konuştular.
"Karşılıksız cekte buyuk dip dalgası geliyor"
Daha once şirket cekleri hapis cezası kapsamında değilken, karşılıksız ceke tekrar hapsin geldiği 2016'daki duzenlemede bunların da kapsama alındığını edildiğini hatırlatan cek hukumluleri,
"Karşılıksız cekle ilgili asıl dip dalgası şimdi geliyor. Temmuz ayına kadar infazda olan dosyalar bekliyordu. Her bir hukumlunun 8-10 ceki var. Şimdi bunlara yonelik işlemler de başladı. Cok sayıda kişi şimdi cezaevine girecek" şeklinde konuştular.
"Konkordato ilan eden dokunulmaz, ona mal veren ayazda kaldı"
Bircok adi hukumlunun yeni duzenlemeden yararlanarak tekrar hapse donmeyeceğini, karşılıksız cek sucunun (adli para cezaları kapsama girmiyor) denetimli serbestlik kapsamına girmediği icin bircok kişinin bugun akşama kadar gidip teslim olmaları gerektiğini soyleyen cek hukumluleri, "Şimdi cekin bedeline gore adli para cezası verdiler. Bu bir anlamda ekonomik suca ekonomik ceza gibi gelebilir ama parayı odeyemezseniz hapis cezası var. Burada alacaklının alacağı eriyor ama ben de karşı taraf konkordato ilan ettiği icin alacağımı tahsil edememişim. Konkordato ilan eden dokunulmazlığa kavuşuyor, bunlara iş yapan orta olcekli firmalar ayazda kalıyor" değerlendirmesinde bulundular.
Cek hukumluleri kendilerinin de denetimli serbestlik kapsamına alınmaları gerektiğini vurgularken, "Boylece hem bu durumdakiler denetim altında kalır, hem de imkanı olanlar bir şekilde calışıp borclarını odeyebildikleri kadar oderler. Aksi takdirde ekonomik bir sonuc zaten alınamaz. Bu duzenlemeyle alacaklıların hakları korunmaya calışılıyor ama hapisteki kişi nasıl borcunu odeyecek?" şeklinde konuştular.
"Alacaklılar vazgecse bile bazı avukatlar yuzde 25 istiyor"
Mevcut cek hukumlulerinin durumunu bilen bazı alacaklıların alacaklarından vazgectiğini kaydeden hukumluler, buna rağmen avukatların borc bedelinin yuzde 25'ini vekalet ucreti olarak istediklerini, bunu almadan da feragat dilekcesi hazırlamadıklarını anlattılar.
Ender Yorgancılar: Yeni bir infaz duzenlemesi şart
Ege Bolgesi Sanayi Odası (EBSO) Başkanı Ender Yorgancılar, onceki gun sosyal medya hesabından yaptığı acıklama ile karşılıksız cek hukumlulerinin hapse donecek olmalarını eleştirdi. Uzun zamandır cekten dolayı yaşanan sıkıntıları ifade etmeye calıştıklarını, yanı sıra ceke yeniden itibarının kazandırılmasının piyasalar acısından onemini anlatmaya calıştıklarını kaydeden Yorgancılar, hapis cezasının cozum olmadığını vurguladı. 15.07.2023 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yururluğe giren yeni duzenlemelerin, adli sucluların denetimli serbestliğine imkan tanırken; Cek Kanunu'nu kapsamamasının, cekini odeyemeyen, ailesinden ticari hayatına kadar mağdur olan iş insanlarının cezalandırılmasının kabul edilebilir olmadığını savunan Yorgancular, şu ifadeleri kullandı: "TCK 170'inci Madde'den dolandırıcıların dahi yargılanıp ceza indirimi ve denetimli serbestlik hukumlerine tabi tutulduğu değerlendirildiğinde; pek cok firmanın ise devlet ihalesinden hak edişlerini zamanında tahsil edemediği, senet, cek, acık hesap alacaklarını alamadığı, konkordato ilan eden firmalardan alacağını tahsil edemeyip ve icra yoluyla tahsil kabiliyetleri de ellerinden alındığı gercekleri goz onune alındığında; tek dertleri bin bir guclukle kurdukları şirketlerini kurtarmak olan iş insanlarını, 'hırsız, gasp, cinsel istismar, dolandırma, uyuşturucu, yaralama vs. gibi suclardan daha ağır cezalara mahkum etmek cozum değildir. Ustelik bu durum, ceke itibarını da geri kazandırmıyor. Vergisini odeyen, istihdam sağlayan iş insanlarını, zamanında borcunu odeyemediği icin cezaevine geri cağırmak ve 5 yıl hapis suresinde borclarını da odemelerini beklemek, iş insanlarına suclu damgası vurmak adil değildir. Bu nedenlerle, yeni bir infaz duzenlemesine acilen ihtiyac vardır. Hapis yerine bu noktada onerimiz; oncelikle iş insanının ticari faaliyetlerine devam etmesini sağlayıp borcunu odemesine olanak tanınmasıdır."
HUSEYİN GOKCE / Ekonomim