Universitelerde kadrolu olarak atanmadan ders ucreti karşılığında oğretim gorevlisi olarak nasıl calışabilirim ? Bu yazımızda, universitelerin kadrolarını atanmadan alanında uzman kişilerin yuksekoğretim kurumlarında ders ucreti karşılığı nasıl istihdam edildikleri ve aldıkları ders ucretleri hakkında bilgilendirmelerde bulunacağız.
YASAL MEVZUATI NEDİR ?
Bilindiği uzere, 2547 sayılı Yuksekoğretim Kanununun 31 inci maddesinde; "Oğretim gorevlileri; universitelerde ve bağlı birimlerinde bu Kanun uyarınca atanmış oğretim uyesi bulunmayan dersler veya herhangi bir dersin ozel bilgi ve uzmanlık isteyen konularının eğitimoğretim ve uygulamaları icin, kendi uzmanlık alanlarındaki calışma ve eserleri ile tanınmış kişiler, sureli veya ders saati ucreti ile gorevlendirilebilirler.

Oğretim gorevlileri, ilgili yonetim kurullarının goruşleri alınarak fakultelerde dekanların, rektorluğe bağlı bolumlerde bolum başkanlarının onerileri uzerine ve rektorun onayı ile oğretim uyesi, oğretim uye yardımcısı ve oğretim gorevlisi kadrolarına atanabilirler veya kadro şartı aranmaksızın ders saati ucreti veya sozleşmeli olarak istihdam edilebilirler. Oğretim uyesi kadrolarına oğretim gorevlileri en cok iki yıl sure ile atanabilirler; bu sure sonunda işgal ettikleri kadroya başvuran oğretim uyesi bulunmadığı ve gorevlerine devamda yarar gorulduğu takdirde aynı usulle yeniden atanabilirler. Atanma suresi sonunda gorevleri kendiliğinden sona erer. Bunların yeniden atanmaları mumkundur. Bu takdirde ilk atama usulu uygulanır. Konservatuvarlar ile meslek yuksekokullarına gerektiğinde surekli olarak oğretim gorevlisi atanabilir." hukmu yer almaktadır.
Mezkur kanun hukmunde yer aldığı uzere, yuksekoğretim kurumlarında yeterli sayıda oğretim uyesi bulunmayan bolumler ile herhangi bir dersin ozel bilgi ve uzmanlık isteyen konularında ders saati ucretli olarak oğretim gorevlisi istihdam edilebilir.
BAŞVURU NASIL YAPILIR ? NASIL DERS VEREBİLİRİM ?
olarak ilan sayfamızdan da paylaştığımız uzere, universitelerin kadrolu oğretim gorevlisi alımları Yuksekoğretim Kurulu web sayfasında yer alan Akademik Kadro İlanları menusunde ilan edilmektedir.
Ancak, ders saati ucretli oğretim gorevlisi istihdam etmek isteyen yuksekoğretim kurumları herhangi bir yerde ilana cıkmamaktadır.

Genellikle ders saati ucretli oğretim gorevlisi ihtiyacı bulunan universiteler, ders verilecek konularda deneyimli ve uzman kişilerle doğrudan veya kurumlararası yazışma yoluyla iletişime gecerek gorevlendirme yapmaktadırlar.
Orneğin, bir devlet universitesinin İktisadi ve İdari Bilimler Fakultesinin Muhasebe derslerini verecek oğretim uyesi bulunmaması halinde, Serbest Muhasebeci ve Mali Muşavirler Odasından deneyimli muhasebeci talep edilir ve ders saati ucreti karşılığında gorevlendirme yapılabilir.
Bir başka ornek ise, Beden Eğitimi ve Spor Yuksekokullarında branş derslerini verecek alanında uzman Oğretim Uyesi bulunmaması halinde Genclik ve Spor İl Mudurluklerine bağlı olarak gorev yapan Antrenorlerin ders ucreti karşılığında gorevlendirilmesi sağlanabilir.
OĞRETMENLER UNİVERSİTELERDE DERSE GİREBİLİR Mİ ?
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 89 uncu maddesinde; "Her derecedeki eğitim ve oğretim kurumları ile Universite ve Akademi (Askeri Akademiler dahil), okul, kurs veya yaygın eğitim yapan kurumlarda ve benzeri kuruluşlarda oğretmen veya oğretim uyesi bulunmaması halinde oğretmenlere, oğretim uyelerine veya diğer memurlara veyahut acıktan atanacaklara ucret ile ek ders gorevi verilebilir." duzenlemesi bulunmaktadır.

KAPAT [X]
Bu hukum kapsamında, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda oğretmen olarak gorev yapanların mesailerini aksatmamak şartıyla ders saati ucreti karşılığı şehirde bulunan universitelerde alanlarında derse girmelerinde yasal bir engel bulunmamaktadır.
Universitelerin ihtiyac duyduğu konularda yeterli sayıda kadrolu oğretim uyesi veya oğretim gorevlisi olmaması halinde, İl Milli Eğitim Mudurluklerinden yazılı talepte bulunarak ders saati ucreti karşılığında 2547 sayılı Yuksekoğretim Kanununun 31 inci maddesi uyarınca oğretmen gorevlendirilmesi yapılabilir.
DERS SAATİ UCRETLİ GOREVLENDİRİLENLER NE KADAR UCRET ALIYOR ?
2914 sayılı Yuksekoğretim Personel Kanununun "Ek Ders Ucreti" başlıklı 11 nci maddesinin 1 inci fıkrasında; "2547 sayılı Yuksekoğretim Kanununun 36 ncı maddesine gore haftalık okutulması mecburi ders yuku saati dışında, kısmi statude bulunanlar dahil oğretim elamanlarına gorev unvanlarına gore Maliye Bakanlığının goruşu uzerine Yuksekoğretim Kurulu tarafından belirlenen mecburi ve isteğe bağlı dersler ve diğer faaliyetler icin bu ders ve faaliyetlerin haftalık ders programında yer alması ve fiilen yapılması şartıyla en cok yirmi saate kadar, ikinci oğretimde ise en cok on saate kadar ek ders ucreti odenir. Ders yuklerinin tamamlanmasında oncelikle normal orgun oğretimde verilen ders ve faaliyetler dikkate alınır." hukmu bulunmaktadır.
Bununla birlikte, aynı maddenin 4 uncu fıkrasında, "Ek ders ucreti, aşağıdaki gostergelerin Devlet Memurları Kanununa gore aylıklar icin belirlenen katsayı ile carpımından oluşur".
UNVANI
EK DERS UCRETİ GOSTERGESİ
Profesor
300
Docent
250
Yardımcı Docent
200
Oğretim Gorevlisi ve Okutman
160
Bu tablo doğrultusunda, universitede 20 saat birinci oğretimde ve 10 saatte ikinci oğretimde olmak uzere ders ucreti karşılığında gorev yapan bir oğretim gorevlisinin aylık alacağı tutarı birlikte hesaplayalım.
UNVANI
NORMAL OĞRETİM
İKİNCİ OĞRETİM
TOPLAM
EK DERS

UCRETİ GOSTERGESİ
SAAT
UCRETİ
(Brut)
HAFTALIK
20 SAAT
(Brut)
SAAT
UCRETİ
(Brut)
HAFTALIK
10 SAAT
(Brut)
OĞRETİM GOREVLİSİ
160
15,37
307,4
49,18
491,8
799,2
(Damga ve Gelir
Vergisi Haric)
2914 sayılı Yuksekoğretim Personel Kanunu cercevesinde, "Mufredat programları uyarınca normal calışma gunlerinde calışma saatinin bitiminden ve saat 17.00'den sonra başlayan gece oğretimi ile hafta tatili, yarıyıl veya yaz tatillerinde yapılan oğretimde yukarıdaki şekilde hesaplanan ek ders ucretleri % 60 zamlı" odenmektedir.
DERS UCRETİ KARŞILIĞI GOREVLENDİRİLENLERİN SOSYAL GUVENLİK YONUNDEN DURUMLARI NE OLUR ?
Universitelerde 2547 sayılı Yuksekoğretim Kanununun 31 inci maddesine gore gorevlendirilenlerin sosyal guvenlik işlemleri ile ilgili Maliye Bakanlığı konuyu 09/07/2009 tarihinde konuyu etraflıca acıklamıştır.
Buna gore, 5510 sayılı Kanun hukumleri gereğince zorunlu olarak sigorta olunması gereken bir işte calışmayanlardan veya aynı Kanunun 4 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olarak calışanlardan; yuksekoğretim kurumlarında ders ucreti karşılığında oğretim gorevlisi olarak gorevlendirilenlerin, 5510 sayılı Kanunun 4 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olarak sayılması ve brut ders ucretleri uzerinden adlarına sigorta primi yatırılması zorunlu kılınmıştır.
Diğer acıdan, 5510 sayılı Kanunun 4 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olarak calışanların aynı zamanda yuksekoğretim kurumları tarafından ek ders ucreti karşılığında calıştırılması halinde, her iki işveren tarafından ayrı ayrı bildirim yapılacaktır.
Bununla birlikte, halen devlet memuru olarak kadrolu istihdam edilenlerin ek ders ucreti karşılığı gorevlendirilmeleri halinde 5510 sayılı Kanun cercevesinde almış oldukları ders ucreti uzerinden sigorta primi odenmesi gerekmemektedir.
Son olarak, herhangi bir sosyal guvenlik kurumundan emeklilik aylığı bağlananların ders ucreti karşılığında universitelerde gorevlendirilmeleri halinde, hak kazandıkları brut ders ucretleri uzerinden 5510 sayılı Kanunun gecici 14 uncu maddesine gore Sosyal Guvenlik Destek Primi odenecektir.
Maliye Bakanlığının konu ile ilgili yazısına ulaşmak icin TIKLAYINIZ.
DERS UCRETİ KARŞILIĞI GOREVLENDİRMENİN FAYDASI NE OLUR ?
Son zamanlarda yuksekoğretim kurumları istihdam edecekleri kadrolu oğretim gorevlisi ilanlarında, "Yuksekoğretim Kurumlarında ... yıl sure ile Ders Verme Deneyimi Olmak" kriteri aramaktadırlar. Boylelikle, daha onceden universitelerde ders verme deneyimi olan kişilerin de onu acılmaktadır.
O bakımdan, bilgi ve uzmanlık alanınıza gore universitelerde henuz kadroya atanmadan ders saati ucretli gorevlendirme yolu ile calışmanın ilerleyen donemde size mutlaka faydası olacağını soyleyebiliriz.
Yavuz Selim KAPLAN