
657 sayılı Kanununda, memurların gorev yaptığı ilde ikamet etmesini zorunlu bir kılan bir hukum bulunmamaktadır. Ancak teşkilat yasasında bir hukum var ise buna uyulmalıdır. Devlet memurlarının, gorev yaptığı il sınırları icinde oturma zorunluluğu var mı?
6245 sayılı Harcırah Kanununun "Tarifler" başlıklı 3. maddesinin (g) bendi aşağıdaki şekildedir.
"Memuriyet mahalli: Memur ve hizmetlinin asıl gorevli olduğu veya ikametgahının bulunduğu şehir ve kasabaların belediye sınırları icinde bulunan mahaller ile bu mahallerin dışında kalmakla birlikte yerleşim ozellikleri bakımından bu şehir ve kasabaların devamı niteliğinde bulunup belediye hizmetlerinin goturulduğu, buyukşehir belediyelerinin olduğu illerde ise il mulki sınırları icinde kalmak kaydıyla memur ve hizmetlinin asıl gorevli olduğu veya ikametgahının bulunduğu ilce belediye sınırları icinde kalan ve yerleşim ozellikleri bakımından butunluk arz eden yerler ile belediye sınırları dışında kalmakla birlikte yerleşim ozellikleri bakımından bu yerlerin devamı niteliğindeki mahaller ve kurumlarınca sağlanan taşıt aracları ile gidilip gelinebilen yerleri;"
657 sayılı Devlet Memurları Kanununda devlet memurunun gorev yaptığı ilde ikamet etmesini zorunlu kılan her hangi bir hukum bulunmamaktadır. Ancak 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu "genel kanun" dur. Devlet memurlarının gorev yaptıkları kurumun teşkilat ve gorevlerini duzenleyen kanunlar ve kanun hukmunde kararnameler de bulunmaktadır.
663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Gorevleri Hakkında Kanun Hukmunde Kararname'nin; 55. maddesiyle, Sağlık Bakanlığına, gerek kamuya ait gerekse ozel kişi ve kuruluşlara ait butun sağlık kuruluşlarında calışmakta olan her kademedeki sağlık personeli icin gorevli olduğu sağlık kuruluşunun bulunduğu yerleşim yeri sınırları icinde ikamet etme mecburiyeti getirme yetkisi tanınmıştır. Bu mecburiyetin usul ve esaslarının ise Bakanlıkca belirlenmesi ongorulmuştur. Ancak Anayasa Mahkemesi 14.02.2013 tarihli ve E.2011/150, K:2013/30 sayılı kararı ile "Sağlık personeline calıştığı yerde ikamet mecburiyeti getirilmesi hususu, Anayasa'nın 23. maddesinde duzenlenmiş bulunan "yerleşme ve seyahat hurriyeti" ile yakından ilgilidir. Bu madde, Anayasa'nın ikinci kısmının ikinci bolumunde duzenlenmiştir. Anayasa'nın 91. maddesi gereğince bu bolumde yer alan hak ve hurriyetlerin KHK'lerle duzenlenmesi mumkun değildir. Acıklanan nedenlerle, dava konusu kural Anayasa'nın 91. maddesinin birinci fıkrasına aykırıdır" gerekcesi ile 663 sayılı KHK'nın 55. maddesini iptal etmiştir.
Anayasanın "yerleşme ve seyahat hurriyeti" başlıklı 23. maddesi aşağıdaki şekildedir.
"Herkes, yerleşme ve seyahat hurriyetine sahiptir. Yerleşme hurriyeti, suc işlenmesini onlemek, sosyal ve ekonomik gelişmeyi sağlamak, sağlıklı ve duzenli kentleşmeyi gercekleştirmek ve kamu mallarını korumak; Seyahat hurriyeti, suc soruşturma ve kovuşturması sebebiyle ve suc işlenmesini onlemek; Amaclarıyla kanunla sınırlanabilir. Vatandaşın yurt dışına cıkma hurriyeti, ancak suc soruşturması veya kovuşturması sebebiyle hakim kararına bağlı olarak sınırlanabilir. Vatandaş sınır dışı edilemez ve yurda girme hakkından yoksun bırakılamaz."
Anayasa Mahkemesinin soz konusu iptal kararındaki gerekce incelendiğinde Anayasanın 23. maddesinde duzenlenen yerleşme ve seyahat hurriyetinin ancak bir kanun ile kısıtlanabileceği Anayasanın 91. Maddesi gereğince KHK'ların konusu olamayacağı sonucu ortaya cıkmaktadır.
Sonuc olarak; 657 sayılı Devlet Memurları kanununda memurlara gorev mahallinde ikamet zorunluluğu getiren bir hukum bulunmamaktadır. Ancak devlet memurları; gorev yaptıkları kurumların tabi olduğu ozel bir kanunda bu zorunluluğun bulunması halinde soz konusu kanun değişmediği ya da iptal edilmediği muddetce kanuna uymakla hukumludurler.