Kurum ici talimat ile vekil veya gorevlendirme olarak gorevlerini yuruten amirler, kınama, uyarma gibi disiplin cezalarını verebilir mi? SORU: Kurum ici talimat ile Sef V. veya Şube Mudur V. veya Şef G. veya Şube Muduru G. olarak gorevlendirilen memur, kurumdaki diğer bir memur hakkinda kinama, uyarma vs. cezası verebilir mi?
CEVAP: Anayasanın 128. maddesi aşağıdaki şekildedir.
"Devletin, kamu iktisadi teşebbusleri ve diğer kamu tuzelkişilerinin genel idare esaslarına gore yurutmekle yukumlu oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve surekli gorevler, memurlar ve diğer kamu gorevlileri eliyle gorulur.
Memurların ve diğer kamu gorevlilerinin nitelikleri, atanmaları, gorev ve yetkileri, hakları ve yukumlulukleri, aylık ve odenekleri ve diğer ozluk işleri kanunla duzenlenir.

Ancak, mali ve sosyal haklara ilişkin toplu sozleşme hukumleri saklıdır.
Ust kademe yoneticilerinin yetiştirilme usul ve esasları, kanunla ozel olarak duzenlenir"
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Vekalet gorevi ve aylık verilmesinin şartları" başlıklı 86. maddesi aşağıdaki şekildedir.
"Memurların kanuni izin, gecici gorev, disiplin cezası uygulaması veya gorevden uzaklaştırma nedenleriyle işlerinden gecici olarak ayrılmaları halinde yerlerine kurum icinden veya diğer kurumlardan veya acıktan vekil atanabilir.
Bir gorevin memurlar eliyle vekaleten yurutulmesi halinde aylıksız vekalet asıldır.

Ancak, ilkokul oğretmenliği (Yaz tatili haric), tabiplik, diş tabipliği, eczacılık, koy ve beldelerdeki ebelik ve hemşirelik, muhendis ve mimarlık, veterinerlik, vaizlik, Kur'an kursu oğreticiliği, imam-hatiplik ve muezzin-kayyımlığa ait boş kadrolara Maliye Bakanlığının izni (mahalli idarelerde izin şartı aranmaz) ile acıktan vekil atanabilir.
Aynı kurumdan ayrılmalar dolayısıyla atanan vekil memurlara vekalet gorevinin 3 aydan fazla devam eden suresi icin, kurum dışından veya acıktan atananlarla kurum icinden ilkokul oğretmenliğine atanan oğretmenler ile veznedarlık gorevine atananlara goreve başladıkları tarihten itibaren vekalet aylığı odenir.
Bu Kanuna tabi kurumlarda calışan veteriner hekim veya hayvan sağlık memurları, veteriner hekim veya hayvan sağlık memuru bulunmayan belediyelerin veterinerlik veya hayvan sağlık memurluğu hizmetlerini ifa etmek uzere bu hizmetlerle ilgili kadrolara vekalet aylığı verilmek suretiyle atanabilirler.
Yukarıda sayılan haller dışında, boş kadrolara ait gorevler luzum gorulduğu takdirde memurlara ucretsiz olarak vekaleten gordurulebilir.
Bu Kanuna tabi kurumlarda, mali, nakdi ve ayni sorumluluğu bulunan saymanlık kadrolarının boşalması halinde bu kadrolara işe başladıkları tarihten itibaren vekalet aylığı verilmek suretiyle memurlar arasından atama yapılabilir.

KAPAT [X]
Acıktan vekil olarak atananlara, bir yılda yirmi gunu gecmemek uzere calıştıkları her ay icin iki gun yıllık izin verilir. Bu iznin kullanımında, bir sonraki yıla devredilme hali dışında Devlet memurları icin ongorulen hukumler uygulanır."
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 175. maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekildedir
"Ancak, kurum icinden veya diğer kurumlardan vekalet edenlere vekalet aylığı odenebilmesi icin, vekilin asilde aranan şartları taşıması zorunludur"
Vekaleten atamalarda asil olarak atanma icin gerekli olan şartları taşımak gerekir. Ancak bazı durumlarda kurum icinde soz konusu şartları taşıyan memur bulunmadığında tedviren gorevlendirme yoluyla atama yapılabilmektedir. Tedviren gorevlendirme konusunda kanuni bir duzenleme bulunmamaktadır.
Vekaleten atanan idareci asilin sahip olduğu tum yetkileri kullanabilir.

Danıştay 11. Dairesinin 1995/2828 E. 1995/2794 K. sayılı kararında aşağıdaki şekilde hukum tesis edilmiştir.
"......vekilin asilin butun yetkilerini kullanabileceği hususu genel bir hukuk kuralı haline gelmiştir. ......." "......Vekil, vekalet ettiği gorevin yetki ve sınırları icinde kalmak şartıyla asılın butun hak ve yetkisine sahip olduğu vekalet kurumunun niteliği gereğidir...."
Tedviren gorevlendirmeler konusunda Devlet Personel Başkanlığının 10.07.2013 tarihi ve 5443 sayılı goruşunde tedviren gorevlendirilen personelin disiplin amirleri yetkisini kullanabileceği yonunde goruş bildirilmiştir.
Sonuc olarak gerek vekaleten gerekse de tedviren gorevlendirilen memur, disiplin amirleri yonetmeliğinde asilin sahip olduğu yetkileri kullanabilir.
DEVLET PERSONEL BAŞKANLIĞI GORUŞU
OZET: Tedviren gorevlendirilen personelin disiplin amirliği yetkisini kullanıp kullanamayacağı hk. (10/07/2013-5443) ...
Başkanlığı taşra teşkilatında tedviren "vergi dairesi mudur yardımcısı" olarak gorevlendirilen bir personelin bu unvana ilişkin olarak Gelir İdaresi Başkanlığı Disiplin Amirleri Yonetmeliği cercevesinde disiplin amirliği yetkisini kullanıp kullanamayacağı hususunda Başkanlığımız goruşunun talep edildiği ilgi yazı incelenmiştir. Bilindiği uzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun "Vekalet gorevi ve aylık verilmesinin şartları" başlıklı 86 ncı maddesinde; "Memurların kanuni izin, gecici gorev, disiplin cezası uygulaması veya gorevden uzaklaştırma nedenleriyle işlerinden gecici olarak ayrılmaları halinde yerlerine kurum icinden veya diğer kurumlardan veya acıktan vekil atanabilir. Bir gorevin memurlar eliyle vekaleten yurutulmesi halinde aylıksız vekalet asıldır. Ancak, ilkokul oğretmenliği (Yaz tatili haric), tabiplik, diş tabipliği, eczacılık, koy ve beldelerdeki ebelik ve hemşirelik, muhendis ve mimarlık, veterinerlik, vaizlik, Kur'an kursu oğreticiliği, imam-hatiplik ve muezzin-kayyımlığa ait boş kadrolara Maliye Bakanlığının izni (mahalli idarelerde izin şartı aranmaz) ile, acıktan vekil atanabilir. Aynı kurumdan ayrılmalar dolayısiyle atanan vekil memurlara vekalet gorevinin 3 aydan fazla devam eden suresi icin, kurum dışından veya acıktan atananlarla kurum icinden ilkokul oğretmenliğine atanan oğretmenler ile veznedarlık gorevine atananlara goreve başladıkları tarihten itibaren vekalet aylığı odenir Bu Kanuna tabi kurumlarda calışan veteriner hekim veya hayvan sağlık memurları, veteriner hekim veya hayvan sağlık memuru bulunmayan belediyelerin veterinerlik veya hayvan sağlık memurluğu hizmetlerini ifa etmek uzere bu hizmetlerle ilgili kadrolara vekalet aylığı verilmek suretiyle atanabilirler. Yukarıda sayılan haller dışında, boş kadrolara ait gorevler luzum gorulduğu takdirde memurlara ucretsiz olarak vekaleten gordurulebilir. Bu Kanuna tabi kurumlarda, mali, nakdi ve ayni sorumluluğu bulunan saymanlık kadrolarının boşalması halinde bu kadrolara işe başladıkları tarihten itibaren vekalet aylığı verilmek suretiyle memurlar arasından atama yapılabilir." hukmune yer verilmek suretiyle vekalet gorevi ile ilgili hususlar duzenlenmiştir. Bu itibarla, vekalet gorevini duzenleyen mezkur madde kapsamında "vergi dairesi mudur yardımcısı" olarak vekaleten gorevlendirilen bir personelin Başkanlığınız Disiplin Amirleri Yonetmeliği cercevesinde disiplin amirliği yetkisini kullanabileceği mutalaa edilmektedir.
DANIŞTAY 11. DAİRESİ KARARI
11. Daire 1995/2828 E., 1995/2794 K.
"İctihat Metni"
Temyiz İsteminde Bulunan : ... Vergi Dairesi Mudurluğu
Karşı Taraf : ...
İstemin Ozeti : Cami derneğine yapılan emtia teslimlerinin istisna kapsamında yer alması gerektiği iddiasıyla vergi dairesine verilen katma değer vergisi duzeltme beyannamesi matrah azaltıcı nitelikte gorulerek yukumlunun defter ve belgelerinin incelenmesi sonucu duzenlenen, inceleme raporuna dayanılarak adına 1992/Haziran donemi icin ikmalen kacakcılık cezalı katma değer vergisi salınmıştır. Ankara 5. Vergi Mahkemesinin 29.9.1994 gunlu ve E:1993/672, K:1994/1022 sayılı kararı ile, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 135. maddesinde vergi incelemesi yetkisi olanların belirlendiği, madde vergi incelemesine yetkisi olan vergi dairesi mudurlerinin bu yetkilerini mudur yardımcılarına devredebilecekleri yonunde bir hukum getirmediğine gore, vergi inceleme yetkisi olmayan mudur yardımcısı tarafından yapılmış bir incelemeye dayalı vergi salınamayacağı gerekcesiyle cezalı tarhiyat kaldırılmıştır. Vergi dairesi mudurluğunce, vergi inceleme raporunun tutanak bolumunun mudur tarafından imzalandığı, vergi inceleme raporunun ise, mudurun sağlık izni aldığı sırada mudure vekaleten gorev yapan mudur yardımcısı tarafından "mudur" sıfatı ile imzalandığı one surulerek mahkeme kararının bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Ozeti : Savunma verilmemiştir.
..
TURK MİLLETİ ADINA
Hukum veren Danıştay Onbirinci Dairesince işin gereği goruşuldu: Uyuşmazlık, vergi dairesi mudurunun sağlık izni aldığı sırada mudurluk gorevini vekaleten yuruten mudur yardımcısının vergi incelene yetkisinin olup olmadığına ilişkin bulunmaktadır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 3418 sayılı kanunun 31. maddesi ile değişik 135. maddesinde, "vergi incelemesi; hesap uzmanları, hesap uzman muavinleri, ilin en buyuk mal memuru, kontrol memurları veya vergi dairesi mudurleri tarafından yapılır.
Maliye Mufettişleri, Maliye Mufettiş Muavinleri, Gelirler Kontrolorleri ve Stajyer Gelirler Kontrolorleri her hal ve takdirde vergi incelene yetkisini haizdir." hukmu yer almaktadır.
Dosyanın incelenmesinden vergi inceleme raporunun tutanak kısmının vergi dairesi muduru, şef gorevlisi ve vergi memuru tarafından duzenlenerek imza altına alındığı, mudurun 15.2.1993 gununden itibaren dokuz gun sağlık izni aldığı donemde mudur yardımcısının vergi inceleme raporunu imzaladığı ve bu rapora dayanılarak tarh ve tebliğ edilen vergi ve ceza ihbarnamesinin dava konusu edildiği anlaşılmaktadır.
Mudur yardımcısının, mudurun izinli olduğu donemde vekil olarak vergi inceleme raporunu imzaladığı hususu tartışmasızdır. Vekil, vekalet ettiği gorevin yetki ve sınırları icinde kalmak şartıyla asılın butun hak ve yetkisine sahip olduğu vekalet kurumunun niteliği gereğidir.
Vergi ve ceza ihbarnamesi duzenleme, uzlaşmaya varma ve dava acıldığında her turlu usul işlemini yapma yetkisi olan vekilin, bunların dayanağını oluşturan ve bunlardan ayrılması mumkun olmayan "vergi inceleme raporunu" imzalama yetkisine sahip olmadığı duşunulemez.
Aksi duşuncenin kabulu, vekaleten yurutulen gorevlerin uzun sure devam etmesi durumunda, inceleme raporunun duzenlenmesinde belli surelerle kayıtlı bulunan idarenin bu sureleri kacırması dolayısıyla hak kayıplarına uğraması sonucunu doğuracağından, isabetli değildir.
Ote yandan vergi inceleme tutanağı mudur tarafından imzalandığından, mudur vekili tarafından kullanılan yetkinin asıl tarafından da kabul edildiği ortadadır.
Bu acıklamalar karşısında işin esası incelenip cezalı tarhiyat hakkında bir karar verilmesi gerekirken, mudure vekaleten gorev yapan mudur yardımcısının vergi inceleme raporunu imzalama yetkisi bulunmadığı gerekcesiyle tarhiyatın terkin edilmesinde hukuki isabet bulunmamaktadır.
Acıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulune, Ankara 5. Vergi Mahkemesinin 29.9.1994 gunlu ve E:1993/672, K:1994/1022 sayılı kararının yukarıda belirtilen hususlar gozonunde bulundurulmak suretiyle yeniden bir karar verilmek uzere bozulmasına, 25.10.1995 gununde oycokluğu ile karar verildi.