Devlet universitelerinde oğretim elemanı norm kadrolarının belirlenmesine ve kullanılmasına ilişkin yonetmelik gectiğimiz hafta yayımlandı. Peki norm kadro uygulamasının incelikleri nedir? Bildiğiniz gibi, Yuksekoğretim Kurulu Başkanlığınca hazırlanan "Devlet Yuksekoğretim Kurumlarında Oğretim Elemanı Norm Kadrolarının Belirlenmesine ve Kullanılmasına İlişkin Yonetmelik" 02 Kasım 2018 tarihli ve 30583 sayılı Resmi Gazete'de yayımlandı.
Aynı gun yayımladığımız haberde yonetmeliği etraflıca ozetlemeye calışsak da, akademisyenlik hedefi koyan yada halihazırda akademik kadroda gorevlerine devam edenlerin norm kadro uygulamasının nasıl uygulanacağı konusunda soru işaretleri olduğunu gorduk.
Bu kapsamda, oncelikle size yonetmeliğin sihirli kelimesi "ASGARİ KADRO SAYISI"ndan bahsedelim.
Yonetmelikte, asgari kadro sayısı; "Yuksekoğretim kurumlarında bir programda eğitim ve oğretime başlamak icin Yuksekoğretim Kurulu tarafından belirlenen asgari oğretim elemanı sayısını" şeklinde tanımlanmıştır.

Diğer taraftan, ilgili yonetmeliğin 4 uncu maddesinin 2 nci fıkrasında ise; "Yuksekoğretim kurumları, asgari kadro sayısının iki katına kadar norm kadro planlaması yapabilir. Yuksekoğretim Kurulu tarafından Bolgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşma kapsamında belirlenen yuksekoğretim kurumları, ihtisas alanlarıyla doğrudan ilgili birimleri icin asgari kadro sayısının uc katına kadar; Araştırma Universitesi olarak belirlenen yuksekoğretim kurumları ise dort katına kadar norm kadro planlaması yapabilir." ifadesi yer almıştır.
Bu duzenlemelerden sonra; farklı universitelere dair ornek bir norm kadro calışmasını anabilim dalı bazlı, bolum bazlı ve fakulte bazlı olarak yapalım :
UNİVERSİTE
BOLUM
(A)
YOK ASGARİ KADRO SAYISI
(B)
NORM KADRO SAYISI
(C)
BOLUM MEVCUT OĞRETİM UYESİ SAYISI
(C) NORM DURUMU
ACIK
FAZLA
Bayburt Universitesi
İktisat

(Bolum Bazlı Eğitim)
4
8
4
4
-
Ataturk Universitesi
Okul Oncesi Eğitimi
(ABD Bazlı Eğitim)
3
6
10
-
4
Selcuk Universitesi
Hukuk Fakultesi
(Fakulte Bazlı Eğitim)
8
16
12
4
-
Duzce Universitesi
(Bolgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşma Kapsamında Pilot Universite)
Cevre Muhendisliği
(Bolum Bazlı Eğitim)
5
15
12
3
-
Gebze Teknik Universitesi

KAPAT [X]
(Araştırma Universitesi)
İnşaat Muhendisliği
(Bolum Bazlı Eğitim)
5
20
22
-
2
A) Bir programın eğitim-oğretime başlayabilmesi icin YOK tarafından belirlenen asgari oğretim elemanı sayısı
B) Araştırma universiteleri icin asgari kadro sayısının dort katı, bolgesel kalkınma odaklı universiteler icin uc katı, diğer universiteler icin de iki katı olarak belirlenen norm kadro sayısı
C) Ornek olarak verilmiş oğretim uyesi sayıları
C) Norm kadro sayısına gore acık veya fazla olma durumu
Yukarıda ornek olarak verdiğimiz tabloyu acıklayacak olursak;
1- Bayburt Universitesi İktisat bolumunun norm kadro durumuna baktığımızda, YOK tarafından belirlenen asgari kadro sayısı 4 olarak ele alınınca, soz konusu bolumun norm kadro sayısı 8 olacaktır. Bu bolumde halen 5 oğretim uyesi gorevliyse, 3 norm acığı yer almaktadır.
2- Ataturk Universitesi Okul Oncesi Eğitimi programı icin norm kadro durumuna baktığımızda, YOK tarafından belirlenen asgari kadro sayısı 3 olarak ele alınınca, soz konusu bolumun norm kadro sayısı 6 olacaktır. Bu bolumde halen 10 oğretim uyesi gorevliyse, 4 kişi norm fazlasıdır.
3- Selcuk Universitesi Hukuk Fakultesi icin norm kadro durumuna baktığımızda, YOK tarafından belirlenen asgari kadro sayısı 8 olarak ele alınınca, soz konusu bolumun norm kadro sayısı 16 olacaktır. Bu bolumde halen 12 oğretim uyesi gorevliyse, 4 norm acığı yer almaktadır.

4- Bolgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaştırması ve İhtisaslaşma kapsamında "Cevre ve Sağlık" alanında pilot universite secilen Duzce Universitesi Cevre Muhendisliği Bolumunun norm kadro durumuna baktığımızda, YOK tarafından belirlenen asgari kadro sayısı 5 olarak ele alınınca, soz konusu bolumun norm kadro sayısı 15 olacaktır. Bu bolumde halen 12 oğretim uyesi gorevliyse, 3 norm acığı yer almaktadır.
5- Araştırma Universitesi olarak secilen Gebze Teknik Universitesi İnşaat Muhendisliği Bolumunun norm kadro durumuna baktığımızda, YOK tarafından belirlenen asgari kadro sayısını 5 olarak ele alınınca, soz konusu bolumun norm kadro sayısı 20 olacaktır. Bu bolumde halen 22 oğretim uyesi gorevliyse, 2 kişi norm fazlasıdır.
ARAŞTIRMA GOREVLİSİ KADROLARI NORM KADRO UYGULAMASININ DIŞINDA !
Norm kadro yonetmeliğinin 4 uncu maddesinin 7 nci fıkrasında yer alan hukme gore; her yıl Cumhurbaşkanı Kararı ile universitelerin oğretim gorevli ve araştırma gorevlisi kadro ihtiyaclarını karşılamak amacıyla toplam atama izni sayısı belirlenecektir. Bu sayının en az %20'si ulkenin kalkınmasında ve bilim hayatının gelişmesinde oncelikli gorulen alanlarda araştırma gorevlisi istihdamına yonelik kullanılacaktır. Geriye kalan araştırma gorevlisi kadroları; oğrenci sayısı, araştırma, proje geliştirme gibi faaliyetler dikkate alınarak ilgili akademik kurulların uygun goruşu uzerine universite senatosu tarafından belirlenecektir. Bu kadroların kullanımı ilgili yonetim kurulunun kararıyla rektor tarafından gercekleştirilecektir.
BOLUMLERDE UNVAN DENGESİNİN SAĞLANMASI YUKSEKOĞRETİME NASIL YANSIYACAK ?
Yonetmelikte yer alan en onemli hususlardan birisi de oğretim elemanı kadrolarına atamalarda bolum ici unvan sınırlamasının getirilmesi oldu. Buna gore; oğretim elemanı asgari kadro sayısını aşan butun atamalarda asgari kadrolar da dahil olmak uzere kadroların en fazla 2/3'u aynı unvan icin kullanılacak. Bu hesaplamada cıkan sayı kusuratlı ise aşağıya doğru yuvarlanacak.
Orneğin, Yuksekoğretim Kurulunun İktisat Bolumleri icin "ASGARİ KADRO SAYISINI" 4 olarak belirlediğini varsaydığımızda;
Bayburt Universitesi İktisat bolumunde halihazırda 4 doktor oğretim uyesi gorev yapıyorsa; 5 inci atamanın yine aynı unvanlı olması (doktor oğretim uyesi) olması artık mumkun değil.
Ozellikle, "2/3 sınırlaması" buyuk universitelerde Doktor Oğretim Uyeliğinden Docentliğe gecişleri, Docentlikten Profesorluğe yukseltilme gibi hususları butunuyle etkileyen bir duzenleme oldu.
Bu duzenlemenin getirdiği sınırlandırmanın universitelerini nasıl etkileyeceğini zaman gosterecek...
UNİVERSİTELER NORM KADROLARINI BELİRLEMEK İCİN "ASGARİ KADRO SAYI"LARINI BEKLİYOR
Norm kadro yonetmeliğinin 4 uncu maddesinin 8 inci fıkrasına gore; Yuksekoğretim kurumlarının norm kadro planlamalarını Senato kararıyla birlikte her yıl Aralık ayı icinde Yuksekoğretim Kuruluna gondermeleri ve kendi internet sayfalarında ilan etmeleri gerekiyor.
Ancak, universitelerin norm kadro planlamasına başlayabilmeleri icin Yuksekoğretim Kurulunca Tıp, Diş Hekimliği, Hukuk, İlahiyat, Eczacılık gibi fakulte bazlı eğitim verenler icin Fakulte bazında, Eğitim Fakultesi gibi anabilim dalı bazında eğitim verenler icin Anabilim dalı bazında ve Edebiyat Fakultesi, Fen Fakultesi vb. bolum duzeyinde eğitim verenler Bolum bazında "ASGARİ KADRO SAYISI" nın ilan edilmesi gerekiyor...
Yavuz Selim KAPLAN