İki defa yonetmelik değişikliği ile deneme surumu sona eren Akademik Teşvik Odeneği 2019 yılında gercek anlamda başlıyor ! Bildiğiniz uzere, 6564 sayılı Kanunun 2 nci maddesi ile 2914 sayılı Yuksekoğretim Personel Kanununa eklenen ek 4 uncu maddede; "Her bir takvim yılı icin, bir onceki yıl, bilim, teknoloji ve sanata katkı sağlayıcı nitelikte yurt icinde veya yurt dışında sonuclandırılan proje, araştırma, yayın, tasarım, sergi, patent ile calışmalarına yapılan atıflar, bilim kurulu bulunan uluslararası duzeydeki toplantılarda tebliğ sunma ve almış olduğu akademik oduller esas alınarak oğretim elemanları icin yuz puan uzerinden yıllık akademik teşvik puanı hesaplanır. Akademik teşvik puanı otuz ve uzerinde olanlara, Devlet Memurları Kanununa tabi en yuksek Devlet memuru brut aylık (ek gosterge dahil) tutarının;
a) Profesor kadrosunda bulunanlar icin %100'une,
b) Docent kadrosunda bulunanlar icin %90'ına,
c) Doktor Oğretim Uyesi kadrosunda bulunanlar icin %80'ine,

d) Araştırma Gorevlisi kadrosunda bulunanlar icin %70'ine,
e) Oğretim Gorevlisi kadrosunda bulunanlar icin %70'ine,
Aldıkları akademik teşvik puanının yuze bolunmesi suretiyle bulunacak oranın uygulanması suretiyle hesaplanan tutarda akademik teşvik odeneği verilir.
Bu madde uyarınca yapılacak odeme; bu Kanun uyarınca aylık odendiği surece ve kadrolarının bulunduğu yuksekoğretim kurumları tarafından şubat ayının on beşinden itibaren on iki ay sureyle her ayın on beşinde yapılır, damga vergisi haric herhangi bir vergiye tabi tutulmaz. İlgili mevzuatı uyarınca odenmekte olan zam, tazminat, odenek, doner sermaye ek odemesi, ikramiye, ucret ve her ne ad altında olursa olsun yapılan benzeri odemelerin hesabında dikkate alınmaz. Bilim alanlarının ozellikleri ve oğretim elemanlarının unvanlarına gore akademik teşvik puanlarının hesaplanmasında esas alınacak faaliyetlerin ayrıntılı ozellikleri ve bu faaliyetlerin puan karşılıkları, akademik teşvik toplam puanının %30'unu gecmemek uzere her bir akademik faaliyet turunun toplam puanın hesaplanmasındaki ağırlıkları, akademik teşvik puanının hesaplanmasına ilişkin usul ve esaslar ile bu hesaplamaları yapacak komisyonun oluşumu ile diğer hususlar Cumhurbaşkanı tarafından yururluğe konulan yonetmelikle belirlenir.
Bu madde hukumleri, Turk Silahlı Kuvvetleri kadrolarında bulunan oğretim elemanları hakkında da uygulanır." duzenlemesi yer almaktadır.

Bu yasal duzenleme cercevesinde; ilk defa hazırlanan "Akademik Teşvik Odeneği Yonetmeliği" 18 Aralık 2015 tarihli ve 29566 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yururluğe girdi.
İlk uygulamalarda gorunen aksaklıklardan sonra, Yuksekoğretim Kurulu tarafından "Akademik Teşvik Odeneği Yonetmeliği", butunuyle değiştirilerek 31 Aralık 2016 tarihli 3016 tarihli 3 uncu Mukerrer Resmi Gazete'de yayımlandı.
Ancak, başlangıcta akademik teşvik odeneği uygulaması ulkemizde bilimsel calışmaların sayısını artırmayı ve buna bağlı olarak nitelikli calışmaları yukseltmeyi hedeflese de, akademik geleneğe uygun olmayan bircok durumlar ortaya cıkmıştır.
Yalnızca akademik teşvik odeneğinden yararlanmak icin duzenlenen ticari kongreler, yonetmelikte uygun şartlara haiz olmayan yayınevlerinden sadece akademik teşvik odeneği almak icin yazılan kitaplar, uc aylık ne oldu belli olmayan bir amaca hizmet etmeyen projeler, oğretim elemanlarının kendi faaliyet alanının dışında yaptığı calışmalar uzerinden akademik teşvik odeneği alması gibi bircok etik dışı hareketler yayıldı.
Bu bağlamda, Yuksekoğretim Kurulu Başkanlığı tarafından yuksekoğretim kurumlarına gonderilen yazıda; bu tip calışmaların ileride sorun yaşanmaması icin universiteler tarafından akademik teşvik odeneğinin amacı ve kamu yararı acısından titizlikle incelenmesi, hatta sonuclanan işlemlerin gerekiyorsa bu acıdan yeniden gozden gecirilmesi istenmiştir.

KAPAT [X]
Bu yazının uzerine, Yuksekoğretim Kurulu bircok boşlukta bırakılan noktayı netleştiren, kalite odaklı, alan bazlı ve gercek anlamda bilimsel calışmayı teşvik edecek ucuncu "Akademik Teşvik Odeneği Yonetmeliği" 27 Haziran 2018 tarihli Resmi Gazete'de yayımlayarak yururluğe girdi.
İlk defa onumuzdeki gunlerde uygulanacak olan yeni akademik teşvik odeneği sisteminde;
1- Onceki yıllarda bircok universitede farklı farklı uygulamalara sebebiyet veren "ulusal/uluslararası yayınevleri" ile ilgili olcutleri belirlemeye yetki yuksekoğretim kurumlarının senatolarına bırakıldı. Her ne kadar universitelerde yine değişik uygulamalar olsa bile kuralların somut ve olculebilir olması uygulamada sorunları en aza indirebilecektir.
2- Proje faaliyetlerinin değerlendirilmesinde de universiteler arasında bircok farklı uygulamalar yaşanıyordu. Burada yapılan somut ve nitelik artırıcı duzenlemelerle sadece bilim, teknoloji ve sanata katkı sağlayıcı nitelikte yurticinde veya yurtdışında başarı ile sonuclandırılmış ve sonuc raporu onaylanmış projelerin değerlendirmeye alınması guvence altına alındı.
Cok kısa sureli 1 ay-3 ay gibi ne olduğu belirsiz ve hicbir işe yaramayan projelerin onune gecmek icin toplam proje suresinin dokuz aydan az olmaması koşulu arandı.

3- Yuksekoğretim kurumları tarafından desteklenen bilimsel araştırma projeleri, yerel kalkınma, topluma hizmet, mesleki eğitim, sosyal sorumluluk ve benzeri amaclar icin fon sağlayan Turkiye İş Kurumu, Kucuk ve Orta Olcekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı, kalkınma ajansları ve benzeri kuramların destekleri, doner sermaye uzerinden yapılan bilirkişilikler ve danışmanlıklar, Avrupa Birliği Katılım oncesi Mali Yardım projeleri akademik teşvik kapsamında değerlendirmeye alınmamasına yonelik duzenleme yapıldı.
4- Tebliğlerin sunulduğu etkinliğin uluslararası olarak nitelendirilebilmesi icin en az beş farklı ulkeden konuşmacının katılım sağlaması şartı getirildi. Boylelikle akademik teşvik odeneği cıktıktan sonra tureyen uyduruk bilimsel etkinliklerinde onune gecilmiş oldu.
Yukarıda sıraladığımız nitelik artırıcı duzenlemelerle birlikte gercek anlamda akademik faaliyeti teşvik eden yeni sistemin en buyuk sonucunun son uc yıla nazara odenek alan akademisyen sayısında ciddi bir azalma olacağını değerlendiriyoruz.
Bu kapsamda, yapılacak başvurular sonucunda universite bazlı olarak odenek almaya hak kazanan oğretim elemanı sayısını sizlerin bilgisine paylaşmayı da ayrıca hedefliyoruz...
Gercek anlamda akademik teşvik odeneği sisteminin hayırlı olması dileğiyle..
Yavuz Selim KAPLAN