Sozleşmeli personele başka bir kadro veya pozisyona ait gorev verilebilir mi? Bu gorev karşılığında ucret odenebilir mi? Soru: .... kurumunda 4/B sozleşmeli buro personeliyim. Lisans diplomam inşat muhendisi olduğu icin olurla ikinci gorev olarak inşaat muhendisliği gorevi de verildi. Ama ikinci gorevimle alakalı olarak 4/b sozleşmeli personellere herhangi bir yan odeme yapılamaz denilerek tarafıma herhangi bir ek odeme yapılmıyor. Guncel maaşım yine buro personeli uzerinden odenmeye devam ediyor yani. Ucretini alamadığım gorevin sorumluluğundan ne kadar sorumluyum? İkinci gorev aylığı alabilir miyim? İkinci gorev yapmam kanunen uygun mudur?
Cevap: 657 sayılı Kanunun 4/B maddesi kapsamındaki sozleşmeli personelin calışma koşulları anılan hukum ile bu hukme dayalı olarak yururluğe konulan Sozleşmeli Personel Calıştırılmasına İlişkin Esaslar ile duzenlenmiştir.
Sozleşmeli Personel Calıştırılmasına İlişkin Esasların 6. maddesinde,sozleşmeli personelin sozleşmelerinde belirtilen gorev dışında başka bir işte calıştırılamayacağı, 3. maddesinde ise, sozleşme ile calıştırılacak personele sozleşme ucreti dışında herhangi bir ad altında odeme yapılamayacağı ve sozleşmelere bu yolda hukum konulamayacağı hukme bağlanmıştır. Bu hukumlerden 4/B'li sozleşmeli personele farklı bir pozisyona ait gorevin verilemeyeceği belirli istisnalar haric sozleşme ucreti dışında bir odeme yapılamayacağı anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan 657 sayılı Kanunun 86. maddesinin birinci ve altıncı fıkralarında "Memurların kanuni izin, gecici gorev, disiplin cezası uygulaması veya gorevden uzaklaştırma nedenleriyle işlerinden gecici olarak ayrılmaları halinde yerlerine kurum icinden veya diğer kurumlardan veya acıktan vekil atanabilir."

"Yukarıda sayılan haller dışında, boş kadrolara ait gorevler luzum gorulduğu takdirde memurlara ucretsiz olarak vekaleten gordurulebilir." hukumlerine yer verilmiştir. Bu hukumlerden de dolu veya boş kadrolara ait gorevlerin ancak bir başka memur veya acıktan atanacak biri tarafından yerine getirilebileceği anlaşılmaktadır. Aynı şekilde 657 sayılı Kanunun 87. maddesinde kural olarak memurlara ikinci gorev verilemeyeceği hukum altına alınmış, ikinci gorevin istisnalarına ise 88. maddede yer verilmiştir. Bu hukumlere gore de ikinci gorev verilecek kişinin memur statsunde olması gerekmektedir. Mulga Devlet Personel Başkanlığı goruşleri de bu yondedir.
Ancak burada celişkili bir durumu da ifade etmek yerinde olacaktır. Devlet Memurlarına Odenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Kararın 9. maddesinde, "Bu Kararname uyarınca zam ve tazminat odenmesi ongorulen kadro veya gorevlere vekalet eden her statudeki sozleşmeli personele (6/2/1997 tarihli ve 97/9021 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı kapsamındaki kadro karşılığı sozleşmeli personel haric),
vekalet nedeniyle ongorulen zam ve tazminatlar odenmez." denilmektedir. Bu hukumden 4/B'liler de dahil sozleşmeli personele vekalet gorevi verilebileceği ancak kadro karşılığı sozleşmeli calışanlar haric bu gorev sebebiyle zam veya tazminat odenemeyeceği anlaşılmakta olup, mezkur hukmun ust hukuk normlarıyla uyumlu bir duzenleme olmadığını duşunmekteyiz.
Konuyla ilgili ifade etmemiz gereken bir diğer onemli husus ise Anayasanın 18. maddesi hukmudur. "Zorla calıştırma yasağı" başlıklı bu maddede, "Hic kimse zorla calıştırılamaz. Angarya yasaktır." denilmektedir. Ayrıca, Anayasanın 128. maddesine gore memurlar ve diğer kamu gorevlilerinin mali ve sosyal haklarının kanunla veya toplu sozleşme hukmuyle belirlenmesi gerekmektedir.
Gecmişte, bir kamu iktisadi teşebbusunde, 399 sayılı KHK ye tabi sozleşmeli personel pozisyon unvanı dışında I sayılı cetvele dahil 657 sayılı Kanuna tabi kadrolara ait gorevleri yerine getirmek uzere gorevlendirilmiş, bu gorevlendirmeler karşılığında ucret odenmesi istemiyle acılan davalarda mahkemelerce angarya yasağına da vurgu yapılarak vekalet edilen gorevin ucreti ile asli kadronun ucreti arasındaki farkın odenmesi veya vekalet aylığına eşdeğer tutarda bir meblağın ilgiliye tazminat olarak odenmesi hukme bağlanmıştır.
Yukarıda yer verilen hukum ve acıklamalar dikkate alındığında,

1. 4/B'li personele başka bir pozisyon veya memur kadrosuna ilişkin gorev verilemeyeceğini,
2. Mevzuata aykırı bir şekilde gorev verilmesi halinde idare tarafından mahkeme kararı olmaksızın odeme yapılamayacağını,
3. Sozleşmeli personel istihdamının bugun geldiği nokta dikkate alındığında sozleşmeli personele vekalet veya ikinci gorev verilmesi ile ucret odemesi konusunda yasal duzenleme yapılması veya toplu sozleşmelere bu yonde hukum konulması gerektiğini,
değerlendirmekteyiz.