KİT'lerde gorev yapacak sozleşmeli personel uc farklı şekilde işe alınabilmektedir. Hangi statude işe alınanların 3 yıl calışma yasağına tabi olduğu 2019 yılında yayımlanmış olan bir Tebliğ'de belirlenmiştir. Buna gore kurumsal alım yontemi ile sozleşmeli olarak alınanlar 3 yıl calışma yasağına tabi değildir. Soru: Devlet memurluğundan istifa edip KİT yonetim kurulu kararı ile 399 sayılı KHK'ye tabi bir pozisyona acıktan atananların da uc yıl sureyle başka kurumların kadro ve pozisyonlarına atanması yasak mı? Yoksa yasaklama sadece merkezi yerleştirmeyle atananları mı kapsıyor? Cevap: Kamu iktisadi teşebbuslerinin personel rejimi genel olarak 399 sayılı Kanun Hukmunde Kararname ile duzenlenmiştir. Kapsam dışı statude personel istihdam eden kurumlar (BOTAŞ, TPAO, KIYEM, TEMSAN) ise bu KHK hukumlerine tabi değildir. 399 sayılı KHK'ye tabi kuruluşlarda uc statude personel istihdam edilmektedir. Bunların ilki aynı zamanda 657 sayılı Kanun hukumlerine tabi olan 1 sayılı cetvel kapsamındaki memurlar, ikincisi sozleşmeli personel, ucuncusu ise işcilerdir.
KİT'lerde gorev yapacak sozleşmeli personel uc farklı şekilde işe alınabilmektedir. Bunlardan ilki KPSS sonuclarına dayalı olarak OSYM tarafından yapılan merkezi yerleştirme yontemi, ikincisi ozel yonetmelikle duzenlenmiş olması kaydıyla kuruluşun faaliyet alanı itibarıya ozel nitelik gerektiren pozisyonlar icin KPSS puan sıralamasına bağlı olarak yazılı ve sozlu/uygulamalı kurumsal sınav, ucuncusu ise Devlet memuru olarak gorev yapmaktayken istifa ederek yonetim kurulu kararıyla yapılan işe alım yontemidir. İlk iki yontemin hukuki dayanağı Kamu iktisadi teşebbusleri ve bağlı ortaklıklarının ilgili yıla ait Genel Yatırım ve Finansman Programının Tespitine İlişkin Cumhurbaşkanı Kararı olup, ucuncu yontem ise acık bir hukuki dayanağı olmamakla birlikte mulga Devlet Personel Başkanlığı goruşleri cercevesinde şekillenmiş ve yerleşik bir uygulama haline gelmiştir.
Kamu iktisadi teşebbusleri ve bağlı ortaklıklarının 2020 yılına ait Genel Yatırım ve Finansman Programının Tespitine İlişkin Kararın 7/4 maddesinde, "1/1/2020 tarihinden sonra sozleşmeli personel pozisyonlarına atananlar 3 hizmet yılını tamamlamadıkca; mesleğe ozel yarışma sınavıyla yardımcı olarak atanan kadrolar ile bulunulan pozisyondan farklı ve oğrenim durumu itibariyle ihraz ettikleri unvanlı kador ve pozisonlara yapılacak atamalar haric olmak uzere halen gorev yaptıkları kuruluşlara veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarına atanamaz. Kamu Gorevlerine İlk Defa Atanacaklar İcin Yapılacak Sınavlar Hakkında Genel Yonetmelik kapsamında merkezi yerleştirme işlemlerine ve bu maddenin ikinci fıkrası kapsamında yapılacak ilanlara başvuramaz, yerleştirilseler dahi atama işlemleri yapılmaz." denilmektedir.
15 Kasım 2019 tarihli ve 30949 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2020 Yılına Ait Genel Yatırım ve Finansman Programının Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esasların Belirlenmesine Dair Tebliğin 7. maddesinde ise, "(1) 1/1/2020 tarihinden sonra sozleşmeli personel pozisyonlarına atanan personel, atanmasını takiben 3 yıl gecmedikce halen gorev yaptıkları kuruluşlara ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarına atanamayacaklardır.
a) Kurumsal alım yontemi ile teşebbuslerde sozleşmeli personel pozisyonlarına atananlar,
b) Mesleğe ozel yarışma sınavı ile yardımcı olarak girilen kadrolar (orneğin mufettiş yardımcılığı, uzman yardımcılığı, stajyer kontrolorluk gibi kadrolar) ile bulunulan pozisyondan farklı ve oğrenim durumu itibarıyla ihraz ettikleri unvanlı kadro ve pozisyonlara yapılacak atamalar (orneğin memur unvanlı pozisyona atanmış personelin muhendis unvanlı bir kadro veya pozisyona atanması),
bu sınırlamanın dışındadır." hukumleri yer almaktadır.
Cumhurbaşkanı Kararında hangi şekilde olursa olsun KİT'lerde işe alınan tum sozleşmeli personelin diğer kamu kurumlarına atanabilmesi icin uc yılını tamamlamış olması (kariyer meslekler ile oğrenim durumu ile ihraz edilen unvanlar haric) gerektiği ifade edilmekle birlikte Tebliğ hukmu ile kapsam daraltılmıştır. Cumhurbaşkanı Kararından farklı olarak Tebliğ hukmune gore kurumsal alım yontemi ile alınan sozleşmeli personel icin uc yıl yasağı uygulanmayacaktır.
Sonuc olarak, mevzuatta acık bir şekilde duzenlenmiş olmasa da Devlet memurluğundan ayrılanların KİT yonetim kurulu kararı ile sozleşmeli personel olarak atanması, kurumsal bir alım yontemidir. Başka bir ifadeyle bu şekilde atanan personelin de kuruluşların ozel yonetmeliklerinde belirtilen ozel nitelikleri haiz sozleşmeli personel alımında uygulanan KPSS puanı artı yazılı ve sozlu/uygulamalı sınav yontemi ile alınan personel gibi uc yıl calışma zorunluluğu kapsamında olmadığını değerlendirmekteyiz.