Memur ve sozleşmeli personel refakat izinlerinde, koşullar sure haric aynıdır. Bu durum dikkate alındığında sozleşmeli personel icin tereddut iceren durumlarda memurlar icin yapılan uygulama emsal alınabilecektir Soru: 657 sayılı Kanun 4/B'ye tabii 3+1 olarak 2018/5 sağlık bakanlığı atamasıyla atanmış anestezi teknikeriyim. Annemin rahatsızlığı nedeniyle 31 Ağustosta (C79.5 Kemik kemik iliği sekonder malign neoplazmı tanısıyla) 3 ay refakat izni aldım. Daha sonra 30 Kasım da (C16.9 mide malign neoplazmı tanısıyla) 3 ay daha refakat izni aldım. Annemin hala bakıma ihtiyaci var. Farkli tanilarla rapor girildiği icin 3 ay daha C16.9 tanisiyla refakat izni alabilir miyim? Cevap: 663 Sayılı Kanun Hukmunde Kararnamenin 45/A maddesi kapsamındaki 3 artı 1 olarak da bilinen sozleşmeli sağlık personeli Bakanlık ve bağlı kuruluşlarında, merkez teşkilatları haric olmak uzere ve oncelikle personel istihdamında gucluk cekilen yerlerde, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 uncu maddesinin (B) fıkrası kapsamında istihdam edilmektedir. Bu kapsamdaki sozleşmeli sağlık personeli 45/A maddesi ile birlikte 4/B mevzuatına da tabidir.
Sozleşmeli personele refakat izni verilmesine ilişkin duzenleme; memurlara bu hakkın verilmesinden yaklaşık 7 yıl sonra, 14.5.2018 tarihli ve 2018/11809 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Sozleşmeli Personel Calıştırılmasına İlişkin Esasların 9. maddesine eklenmiştir.

Esasların 9. maddesinin refakat iznine ilişkin son fıkrasında,"Sozleşmeli personelin, bakmakla yukumlu olduğu veya sozleşmeli personel refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve cocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza gecirmesi veya tedavisi uzun suren bir hastalığının bulunması hallerinde, bu hallerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, istekleri uzerine uc aya kadar ucretli izin verilir. Refakat sebebiyle izin verilmesine esas teşkil edecek sağlık kurulu raporunda; refakati gerektiren tıbbi sebepler, refakat edilmediği takdirde hayati tehlike bulunup bulunmadığı, surekli ve yakın bakım gerekip gerekmediği, uc ayı gecmeyecek şekilde refakat suresi ve varsa refakatcinin sahip olması gereken ozel nitelikler belirtilir." denilmektedir.
Bu hukmun ilk cumlesi 657 sayılı Kanunun 105. maddesinin son fıkrası ile aynı ifadeleri icermekte olup, ikinci cumlesi Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları İle Hastalık ve Refakat İznine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yonetmeliğin 10/2 maddesiyle benzerlik gostermektedir. İzin hakkının verilmesinde memurlar ile sozleşmeli personel arasındaki temel fark memurlar azami 6 ay refakat izni kullanabilirken sozleşmeli personel 3 ay sureyle bu izni kullanabilmekte, ikinci bir uzatma imkanınından yararlanamamaktadır. Her iki statu icin de verilen iznin koşullarının sure haric aynı olduğu dikkate alındığında tereddut iceren durumlarda memurlar icin yapılan uygulama emsal alınabilecektir. Soz konusu Yonetmeliğin 10. maddesinin ucuncu ve dorduncu fıkralarında, aynı kişiyle ilgili olarak aynı donemde birden fazla memurun refakat izni kullanamayacağı, aynı kişi ve aynı vakaya dayalı olarak verilecek refakat izninin toplam suresinin altı ayı gecemeyeceği hukme bağlanmıştır. Bu hukmun mefhumu muhalifinden personelin izin kapsamındaki farklı bir vaka icin bu izni kullanabileceği sonucu cıkmaktadır.
Sonuc olarak, sozleşmeli personelin yakınının bir hastalığına bağlı olarak kullanabileceği azami refakat izni suresinin uc ay olduğunu, bu sure sonunda hastalığın devam ediyor olması halinde izin suresinin uzatılamayacağını, aynı yakınının farklı bir hastalığı icin yeniden refakat izni kullanabileceğini, ancak uc aylık refakat izni sonrası aynı hastalık tanısına bağlı olarak yeniden refakat izni kullanılmasının mumkun olmadığını değerlendirmekteyiz.