Kriterler dikkate alınmaksızın sadece personelin sozleşmeli veya kadrolu statude olmasına gore sosyal denge tazminatı oranlarında yapılan farklılaştırmanın mevzuata uygun olmadığını duşunuyoruz. Soru: Belediyede yetkili sendika ile yapılan sosyal denge tazminatı (SDS) sozleşmesinde kadrolu memur ile sozleşmeli sanatcılara SDS'nin %100 unu, sozleşmeli (5393 sayılı kanunun 49 madde) personele ise %50 oranında sosyal denge tazminatı odenmesi imza altına alınmıştır. Sozleşmeli personel ve kadrolu personel arasında bu şekilde bir ayrım yapılabilir mi?
Cevap: 375 sayılı Kanun Hukmunde Kararnamenin ek 15. maddesine gore sosyal denge tazminatı, belediyeler ve bağlı kuruluşları ile il ozel idarelerinin kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu gorevlilerine ilgili belediye ve il ozel idaresi ile bu birimlerde en cok uyeye sahip kamu gorevlileri sendikası arasında imzalanan sozleşme kapsamında yapılan bir odemedir. Sosyal denge tazminatının tavan tutarı toplu sozleşme, toplu sozleşme imzalanamaması durumunda ise Kamu Gorevlileri Hakem Kurulunca belirlenmektedir.
4688 sayılı Kamu Gorevlileri Sendikaları ve Toplu Sozleşme Kanununun 32. maddesinde ise; sozleşme donemindeverilecek sosyal denge tazminatı tutarının, ilgili mahalli idarede en cok uyeye sahip sendikanın genel başkanı veya sendika yonetim kurulu tarafından yetkilendirilecek bir temsilcisi ile belediyelerde belediye başkanı, il ozel idaresinde vali arasında toplu sozleşme surecinin tamamlanmasını izleyen uc ay icerisinde akdedilecek sozleşme ile belirleneceği hukum altına alınmıştır.
Yerel Yonetim Hizmet Kolunda 2020 ve 2021 yıllarında uygulanacak olan mali ve sosyal haklara ilişkin Kamu Gorevlileri Hakem Kurulu Kararının 1. maddesinde sosyal denge tazminatının tavan tutarı en yuksek Devlet memuru aylığının yuzde 100'u olarak belirlenmiş, tavan tutarın aşılmaması kaydıyla odenebilecek tazminatın aylık tutarının, gorev yapılan birim ve iş hacmi, gorevin onem ve gucluğu, gorev yerinin ozelliği, calışma suresi, kadro veya gorev unvanı ile derecesi gibi kriterlere gore farklı olarak belirleneceği hukum altına alınmıştır.

Gorulduğu uzere odenecek sosyal denge tazminatı tutarı cizilen yasal sınırlar dahilinde butunuyle tarafların ozgur iradeleriyle belirlenmektedir. Dayandığı yasal mevzuata aykırı olmamak kaydıyla sozleşme hukumleri kesin, yurutulebilir ve bağlayıcı bir metindir. Yapılan odeme, kamu personelinin mevcut odeme unsurları dikkate alındığında kişiselleştirmeye ve ucret adaletini sağlamaya en uygun odeme unsurudur. Aynı unvanlı personele bile, gorev yapılan birim ve iş hacmi, gorev yerinin ozelliği gerekce gosterilerek farklı tutarda odeme yapılması, bir sonraki sozleşme doneminde tutarlarda değişiklik yapılması mumkundur.
Ancak, yukarıda yer verilen kriterler dikkate alınmaksızın sadece personelin sozleşmeli veya kadrolu statude olmasına gore sosyal denge tazminatı oranlarında yapılan farklılaştırmanın en başta bu odemenin dayanağı olan Kamu Gorevlileri Hakem Kurulu Kararına aykırılık teşkil ettiğini değerlendirmekteyiz.