657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve ilgili Yonetmelik hukumleri gereğince memurlara, almış olduğu sağlık kurulu raporunda belirli şartların yer alması durumunda, ana, baba, eş, cocukları ve kardeşleri icin tedavisi uzun suren bir hastalığının olması veya ağır bir kaza gecirmesi durumunda refakat izni verilmektedir. Bilindiği uzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun "Hastalık ve refakat izni "başlıklı 105 inci maddesinin son fıkrasında, "Ayrıca, memurun bakmakla yukumlu olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve cocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza gecirmesi veya tedavisi uzun suren bir hastalığının bulunması hallerinde, bu hallerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, aylık ve ozluk hakları korunarak, uc aya kadar izin verilir. Gerektiğinde bu sure bir katına kadar uzatılır." hukmu yer almaktadır.
Diğer taraftan, 29/10/2011 tarihli ve 28099 sayılı Resmi Gazete' de yayımlanarak yururluğe giren Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları ile Hastalık ve Refakat İznine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yonetmeliğin "Refakat iznine ilişkin esaslar" başlıklı 10 uncu maddesinde, "(1) Memurlara 657 sayılı Kanunun 105 inci maddesinin son fıkrası uyarınca izin verilebilmesi icin memurun;
a) Bakmakla yukumlu olduğu ana, baba, eş ve cocuklarından birinin,
b) Bakmakla yukumlu olmamakla birlikte refakat edilmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve cocuklarıyla kardeşlerinden birinin,
ağır bir kaza gecirdiğinin veya tedavisi uzun suren bir hastalığı bulunduğunun sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi zorunludur.
(2) Birinci fıkra cercevesinde duzenlenecek ve refakat sebebiyle izin verilmesine esas teşkil edecek sağlık kurulu raporunda; refakati gerektiren tıbbi sebepler, refakat edilmediği takdirde hayati tehlike bulunup bulunmadığı, surekli ve yakın bakım gerekip gerekmediği, uc ayı gecmeyecek şekilde refakat suresi ve varsa refakatcinin sahip olması gereken ozel nitelikler yer alır. Gerekli gorulmesi halinde uc aylık sure aynı koşullarda bir katına kadar uzatılır.
(3) Aynı kişiyle ilgili olarak aynı donemde birden fazla memur refakat izni kullanamaz.
(4) Aynı kişi ve aynı vakaya dayalı olarak verilecek refakat izninin toplam suresi altı ayı gecemez.
(5) İzin suresi icinde refakati gerektiren durumun ortadan kalkması halinde memur iznin bitmesini beklemeksizin goreve başlar. Bu durumda veya izin suresinin bitiminde, goreve başlamayan memurlar izinsiz ve ozursuz olarak gorevlerini terk etmiş sayılarak haklarında 657 sayılı Kanun ve ozel kanunların ilgili hukumlerine gore işlem yapılır.

(6) Refakat izni kullanılırken memurun aylık ve ozluk haklan korunur." hukmu yer almaktadır.
Yukarıda yer verilen hukumler cercevesinde aşağıda yer verilen değerlendirmeler yapılmaktadır:
Refakat İznine Esas Teşkil Eden Raporda Bulunması Gerekli Hususlar
v Refakat sebebiyle izin verilecek sağlık kurulu raporunda şu hususların bulunması gerekmektedir:Refakati gerektiren tıbbi sebepler, refakat edilmediği takdirde hayati tehlike bulunacağı, surekli ve yakın bakım gerektiği, en fazla uc ay sureli olarak refakat suresi ve eğer varsa refakatcinin sahip olması gereken ozel nitelikler yer almalıdır. Bu ifadelerin tumu bulunmalıdır. Soz konusu raporda refakatcinin adı ve soyadının bulunması zorunlu değildir.
v Aynı kişiyle ilgili olarak aynı donemde birden fazla memur refakat izni kullanamayacaktır. Buradaki donem ifadesinden anlaşılması gereken refakat izninin başlangıc ve bitiş tarihidir.

v 657 sayılı Kanunun ilgili hukmunde ".uc aya kadar izin verilir." ibaresi gectiğinden bu iznin verilmesi konusunda idarenin takdir hakkı bulunmamaktadır. Dolayısıyla idare rapordaki şartları sağlayan memura bu izni vermek zorundadır.
Refakat Edilecek Hastaya Bakacak Başka Kişilerin Olması Durumunda Refakat İzni ve Refakat İzninin Suresi
v Hasta olan kişiye bakabilecek başka kişilerin olması halinde de ilgili memura talebi halinde bu iznin verileceği, yururlukteki mevzuatta bu konuda bir kısıtlama bulunmadığı anlaşılmaktadır.
v Refakat izninin başlangıc tarihi sağlık kurulunca verilen raporda belirtilen tarihtir. Bu tarih dışında bir tarih idare tarafından belirlenemeyecektir.
v Refakat izni uc aya kadar verilecektir. Sure raporda belirtilir. Ancak gerekli gorulurse bu sure bir katına kadar uzatılabilecektir. Bu nedenle sure altı ayı gecmemelidir. Altı ay azami sure olarak belirtildiğinden bu sure kadar izin kullanan memura aynı hastalıktan dolayı tekrar refakat izni verilemeyeceği ve farklı hastalık teşhisi sebebiyle aynı kişi icin yeniden refakat izni verilebileceği, aynı memurun farklı bir kişi icin yeniden refakat izni alabileceği değerlendirilmektedir.

v Soz konusu iznin raporda belirtilen sure kadar kullanımı esastır. Azami surenin aşılmaması kaydıyla ve her defasında rapor alınması ve raporda gerekli şartların sağlanması koşuluyla refakat izninin kısım kısım kullanılabileceği anlaşılmaktadır.
v Aynı kişi ve aynı vakadan dolayı verilecek toplam refakat suresi en fazla altı ay olacaktır. Bu altı aylık sureden kasıt ise memurun memurluğu boyunca gecen altı aydır. Bu sebeple, bu hukumde ifade edilen altı aydan bir yıl icerisindeki altı ay şeklinde bir cıkarım yapılmaması gerekmektedir.
v Memur refakat iznini kullanırken aylık ve ozluk hakları korunacaktır.
Memurun Refakat İznine Esas Teşkil Eden Almış Olduğu Sağlık Kurulu Raporunu Teslim Etmesi Gereken Sure
v Memurun almış olduğu sağlık kurulu raporunu kurumuna hangi surede teslim edeceğine dair mevzuatta acık bir hukum bulunmamaktadır. Alınan raporun mumkun olan en kısa surede kuruma iletilmesi gerekmekte olup mezkur Yonetmelikte hastalık izninin verilmesi hususundaki 7 nci maddede belirtilen esaslar kıyasen uygulanabilecektir. Bu sebeple, raporun aslının veya bir orneğinin en gec raporun duzenlendiği gunu takip eden gunun mesai saati bitimine kadar elektronik ortamda veya uygun yollarla (kısa mesaj, whatsupp mesajı, fax, mail vd.) bağlı olunan disiplin amirine intikal ettirilmesi, orneği gonderilmiş ise rapor suresi sonunda aslının teslim edilmesi zorunludur.
SGK ile Anlaşması Bulunmayan Sağlık Hizmeti Sunucularından Alınan Raporun Durumu
v Refakat sebebiyle izin verilmesine esas teşkil eden sağlık kurulu raporunun SGK ile anlaşması olmayan ozel hastanelerden alınması konusunda da refakat izniyle ilgili hukumlerde acık bir duzenleme yoktur. Bu sebeple mezkur Yonetmeliğin 5 inci maddesinde hastalık memurun almış olduğu hastalık raporunun SGK ile anlaşması olmayan sağlık hizmeti sunucularından alınması sonucunda 10 gunu gecen istirahat raporları hakkında SGK ile anlaşmalı sağlık hizmeti sunucusu sağlık kurulunca onaylanması gerektiği kıyasen uygulanmalıdır.