Dunyanın en buyuk internet arama motoru şirketi Google, otomatik ceviri alanına da goz dikti.
AA
MOUNTAIN VIEW - Google ’ın Los Angeles yakınlarında gorece kucuk ve sade bir buroda yuruttuğu otomatik ceviri calışmalarının en onemli ozelliği, otomatik ceviri konusunda yeni bir mantığın benimsenmesi. “İstatistiksel otomatik ceviri” adı verilen bu mantığa gore, eskiden dil bilimcilerin ceviri yapılacak dillerin gramer kuralları ve sozluklerini bilgisayarlara yuklemesinin yerine, iki dil arasında daha once insanlar tarafından yapılan mumkun olduğu kadar cok ceviri bilgisayara yukleniyor.
Kullanılan programın kaynak metinde karşılaştığı cumleleri, bu cumlelerin eski cevirilerini bularak hedef dile cevirmesi bekleniyor. Google ’ın otomatik ceviri calışmalarının yurutulduğu laboratuvarların başındaki Alman asıllı muhendis Franz Och, sonucta elde edilen cevirilerin kalitesi mukemmel olmasa da onceki otomatik cevirilere gore bir ilerleme sağlandığını soyledi.

Och, “Uzun zamandır otomatik ceviri işi icinde olan insanlar bizim Arapca-İngilizce ceviri calışmalarımızı gorduklerinde, sonucların ‘şaşırtıcı ’ ve ‘cığır acıcı ’ olduğunu soylediler” dedi. Och ’un acıklamalarına gore, otomatik cevirinin ne olduğunu bilmeyen başkaları ise yapılan cevirileri okuyunca “Burada, beşinci satırda hata var. İşe yarıyor gorunmuyor, cunku burada bir hata var” gibi itirazlarda bulunmuşlar.

Google ’ın Rusca konuşan calışanları ise İngilizceden ana dilleri Ruscaya yapılan otomatik cevirileri gorduklerini, bu cevirilerin “anlaşılır ama biraz garip olduğunu” belirtiyorlar.

2002 ’de Almanya ’dan ABD ’ye goc eden Och, Almanca, İngilizce ve biraz İtalyanca biliyor. BM ve AB dokumanlarından aldıkları yuz milyonlarca kelime tutan Arapca ve İngilizce metinleri bilgisayara yuklediklerini belirten Och, bilgisayarlara ne kadar cok ceviri metni yuklenirse otomatik cevirinin o kadar iyileştiğini belirtiyor. Bu nedenle kayda değer miktarda cevirileri olmayan, bazı Afrika dilleri gibi dillerde ise otomatik ceviri konusunda daha fazla sorun yaşanıyor.

Och, istatistiksel analiz yontemini kullanan kendi ceviri programlarının bazı diplomatik gafları da onleyebileceğini belirtiyor. Och, buna ornek olarak, bir goruşme sırasında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ’in tercumanının eski Almanya Başbakanı Gerhard Schroder ’e “Almanya ’nın Fuhreri” diyerek yarattığı sıkıntıyı gosterdi. Fuhrer kelimesinin Nazi lideri Adolf Hitler ile ozdeşleştirilmesi nedeniyle konuşmanın bağlamında uygunsuz olduğunu belirten Och, kendi ceviri programlarının, ileride boyle bir durumla karşılaştığında, bu bağlamda “Fuhrer Gerhard Schroder” ifadesinin cok seyrek olarak kullanıldığını ama “Bundeskanzler Gerhard Schroder” ifadesinin Fuhrer ifadesinden muhtemelen 100 kez daha fazla kullanılmış olduğunu goreceğini ve doğru kararı vereceğini umduğunu soyledi.

Google ’ın projesinde gecen yıl boyunca calışan Edinburg Universitesinden Prof. Miles Osborne, Google ’ın otomatik ceviri calışmalarını takdir ettiğini ama otomatik cevirinin hala sınırları olduğunu soyledi. Osborne, “En iyi sistemler -orneğin Google ’ınkiler-, Arapca-İngilizce gibi dil ciftlerinde gercekten cok iyi iş cıkarabilir. Ya da orneğin bir Japonca patent belgesine bakıp sizin aradığınız ozelliklere uygun olup olmadığına karar verebilirsiniz” dedi.

Osborne, buna rağmen otomatik ceviri yazılımlarının satrancta olduğu gibi uzman ceviri alanında insanları yenemeyeceğini, ceviri yazılımlarının guzel bir ceviri yapmasının beklenmesinden cok, metni anlamada kullanılması gerektiğini soyledi.

Google Başkanı Eric Schmidt ise otomatik ceviri alanındaki gelişmelerin, siyasi sonucları olabileceğini belirtiyor. Schmidt, konferansta yaptığı konuşmada, “100 dilden eş zamanlı olarak ceviri yaptığımızda ne olacağını duşunebiliyor musunuz? Google ve başka şirketler, her istendiği anda ceviri yapabilelim diye istatistiksel otomatik ceviri konusunda calışıyorlar” demişti.

Google Başkanı Schmidt, “Cok cok sayıda toplum, dilin belirlediği, birbirlerini anlamayan topluluklar halinde yaşıyor ve dil engeli nedeniyle diğer insanların ne soylediğine gercekten sempati duymuyorlar. Bu engeli aşmak uzereyiz ve bu gercekten de muazzam bir şey” dedi.

Kaynak Ntvmsnbc