Son yıllarda elektrikli otomobillerin sayısı da geleneksel otomobillerle rekabet ettikleri segmentler de arttı. Pek cok kişi, elektrikli otomobillere ilgi duymaya başladı. Ulkemizde de Togg, yerli ve milli elektrikli aracımız olarak karşımıza cıktı.
Hem kişilerin hem de kurumların elektrikli modelleri tercih etmeye başlaması, akıllara bir başka soruyu getirdi: Taksiler elektrikli modellerle değişitirilseydi ne olurdu?
Oncelikle bugunun taksilerine bakarak karşılaştırmamıza başlayabiliriz:
Gunumuzde taksi olarak kullanılan otomobillerin başını Dacia Logan cekiyor. En populer uc modeli ise 1.2 16V, 1.5 dCi ve 1.6 olarak goze carpıyor. Bu modellerden ilki ve sonuncusu benzinle, 1.5 dCi ise dizel yakıtla calışıyor.
Bu otomobiller cok hızlı değiller ancak stabil bir suruş ve dort yolcu kapasitesi sunuyorlar. Biz de elektrikli otomobilimizi buna gore sececeğiz ancak bir Dacia Logan değil, ona alternatif bir otomobil bulacağız. Sonrasında da 3 taksilik iki hayali durağı karşılaştırarak aralarındaki farka bakacağız.
Gelelim ulkemizdeki alternatif elektrikli otomobillere:
Ulkemizde en cok satılan elektrikli otomobiller acıklanmıştı. Bu listeye baktığımızda MG, listenin zirvesine yerleşmişti. Listede Togg, Renault gibi markalar da yer alıyordu. Bu modellere ve taksicilerin talep edeceği yaygın ağ, uygun fiyat gibi kıstaslara bakarsak Dacia Spring iyi bir alternatif, o yuzden durağımızı Dacia Spring ile acacağız.
Tanesine 875 bin lira saydığımız araclar Logan'dan daha pahalı ama olsun, her şey istediğimiz gibi giderse masrafımızı arada bir yerde cıkarmamız mumkun.
Yuzyılın Kapışması: Akasya Durağı, Webtekno'ya karşı!
Nuri Baba, Akasya Durağı'nı yeniden acsa ve uc adet Dacia Logan ile durağı işletmek istese, ilk yapması gereken şey elbette ki arac maliyetlerine bakmak. Ancak bu model artık yok.
Nuri Baba bu durumda muhtemelen daha az yakan Dacia Logan 1.5 dCi almaya yonelirdi ama o model artık yok, o yuzden tercihini LPG'li Sandro Stepway'dan yana kullandığını varsayalım. Ortalama yakıt tuketimi 7,4 lt/100 lt olarak varsayabileceğimiz bu arac, kilometre başına 1,18 TL yaktığı anlamına geliyor. Baz aldığımız modelin fiyatı 874.000 lira.
Gelelim bizim durağımıza, Dacia Spring modelimiz aşağı yukarı denk ozelliklerde bir araba ve bir de tahmin yapmayı gerektiriyor. Şehir ici 320 km, şehirlerarası 220 km menzili olduğu soylenen aracın biz bir depoyla kac kilometre gideceğini tahmin edeceğiz.
İstanbul trafiğinin dur-kalklarını, sıkışıklığını, tepeleri goz onune alırsak 270 km bizim icin gercekci bir tahmin olur. Bu model bu durumda, 10 kWh/100 km enerji tuketimine sahip. DC soketlerle şarj ettiğimizi varsayarsak enerji icin odediğimiz kilometre başına ucret ise 0.69 TL olarak karşımıza cıkıyor. Ustelik enerjinizi yenilenebilir kaynaklardan elde edebiliyorsanız, teknik olarak yakıt masrafınız sıfıra inebiliyor.
Bu da buyuk bir fark yaratıyor.
En uygun fiyatlı geleneksel yakıta sahip modelin kilometre başına yakıt masrafı 1,18 TL, benzer ozelliklerde bir elektrikli aracın masrafı ise 0,69 TL olarak gercekleşiyor. Yani arada kilometre başına 49 kuruşluk ciddi bir fark var.
Esas onemli fark ise guncel olarak kullanılan taksiler ile elektrikli araclar arasında. Taksilerin buyuk kısmı Dacia Logan, Fiat Egea gibi otomobillerden oluşuyor. Bu otomobillerin yakıt tuketimleri ise kilometre başına 2 liranın altına inmiyor, yani aradaki makas daha da acılıyor.
Mevzuat gereği İstanbul'da en fazla 2 yaşında olan bir arac taksi yapılabilir ve taksi yapılmış bir arac da en fazla 6 yaşına kadar taksi kalabilir. Bu durumda aracların amortismanları icin ideal surenin cok da fazla olmadığını soylemek mumkun.
Gidip en uygun fiyatlı Fiat Linea modellerinden olan Urban 1.4 Fire 95 HP, 100 kilometrede 6.5 litrelik tuketime sahip. Bu da kilometre başına 2,34 TL yaktığı anlamına geliyor. Aracın kendi fiyatı ise 689.900 TL. Yani 185.100 TL'lik fark olmadığı surece maddi anlamda bir kazancımız yok.
Peki aradaki farkı ne kadar surede kapatabiliriz?
"Yeşil taksi" turu bir reklam yapmadığımızı, aynı sayıda muşteriyi eşit uzaklıktaki guzergahlarda taşıdığımızı varsaydığımız bir senaryoda, elektrikli otomobiller kilometre başına 2,34-0,69'dan 1,65 TL daha avantajlı bir yolculuk sunuyor. Bu durumda da 112.182 kilometre yol yaptığımız zaman aracımız, aradaki farkı kapatmış oluyor.
Bir taksinin gunluk ortalama yolu ise 500 kilometre civarında oluyor. Yani bize 243 gunluk bir calışma suresi lazım. Taksilerin ticari kullanım suresi UKOME kararlarına gore 4-6 yıl arasında olabildiğine gore, aracımız en kotu senaryoda omrunu tamamladığında 1 milyon TL'nin cok az uzerinde kÂr ettirmiş oluyor.
Peki bu durum, taksi fiyatlarını nasıl etkilerdi?
4 yılda 1 milyon TL demek, taksilerin yılda 250 bin TL daha kazanclı şekilde calışması demek. Bu da gunluk 684 TL'ye denk geliyor. Taksiciler bu kazancı daha uygun fiyatları subvanse etmek icin kullanırsa, 500 kilometrelik ortalama gunluk yolda kilometre başına 1.36 lira daha uygun fiyata yolculuk yapabileceğimiz anlamına geliyor. İstanbul'da şu anda, zam yapılmamış haliyle taksilerin kilometre başına ucreti 8,51 TL. Taksi ucretleri bu durumda %16 gibi ciddi bir oranda iner.
Elektrikli taksilere gecilmesi durumunda tek avantaj bu da olmayacaktır. Hadi diyelim ki alışkınız hicbir şeyin ucuzlamamasına, taksiciler elde ettikleri mali avantajı taksimetreye yansıtmamaya karar verdi. Elektrikli otomobillerin taksi olmasının başka faydalarını gormemiz pekala mumkun.
Trafikteki taksilerin hicbirinin karbon salınımı yapmadığını, havaya kirletici madde yaymadığını duşunun. Buyuk şehirlerdeki aracların kabaca %1'i taksiler olsa da bu %1, en aktif %1'lik kesim. Aracların daha az gurultu cıkarması da bir başka avantaj. Hem ses hem hava kirliliği azalırsa yaşam kalitesinin artacağı bir gercek.
Bonus: Peki taksiler elektrikli taksilerle değiştirilse, taksicilerin bulacağı yeni bahaneler neler olur? Taksicilerin geleneksel "Orası ters", "Bu trafikte girmeyelim", "Abi değişim saatim" falan gibi bahaneleri de elektrikli taksilerle beraber değişiklik gostermeye başlardı. İlk bahane ise muhtemelen "Şarjım az, istasyona gidiyorum, yolun ustundeyse alayım" olurdu. Bir diğer bahane ise insanlar elektrikli araclara alışana kadar ozellikle yokuşlu yerlerde "Elektriklileri verdiler bize de, bunlar yuk cekemiyor, cıkamayız" şeklinde ozetlenebilirdi.
Notlar:
Butun yakıt hesaplamaları, 07.08.2023 tarihli İstanbul Anadolu Yakası yakıt fiyatları baz alınarak yapılmıştır. Butun arac fiyatları ve arac bilgileri, firmaların kendi kataloglarında yer alan bilgilerdir. Taksi sayıları, taksi ucretleri, taksi mevzuatları UKOME İstanbul kararlarından ornek alınmıştır. Cicek Taksi, Akasya Durağı'ndan cok daha iyidir ama cok eskidir, o yuzden Akasya Durağı orneğini sectim. Webtekno'yu Threads'de takip et, haberleri kacırma