Aslında bu kavram, tum Turk halklarını kapsayan bir kavramdır. Bazı araştırmacılar bu kavramı Turkistan olarak da kullanıyor. Bu, sadece bağımsız Turk halklarını değil; aynı zamanda ozerk cumhuriyetleri ve Turk topluluklarını da kapsıyor.
Orta Asya, Anadolu, Kafkasya, Rusya-Sibirya, Orta Doğu, İran ve Balkanlar ’da yayılan Turk halkları ve devletlerine gelin yakından bakalım.
Orta Asya – Batı Turkistan ’da yaşayan Turklerin başında Turkmenler geliyor. Coğunlukla Turkmenistan ’da yaşayan Musluman bir halktır.
Ozbekler, Harezm bolgesinden Fergana ’ya kadar uzanan bolgede yaşayan, Orta Asya ’nın en kalabalık Musluman Turk halkıdır.
Cin ve Arap kaynaklarında renkli gozlu, kızıl saclı veya sarışın olarak gecen Kırgızlar, en eski Turk halklarındandır.
Kazaklar, Kazakistan'da yaşayan ve Kıpcaklar, Nogaylar gibi boyların birleşimi ile ortaya cıkmış bir Turk halkıdır.
Karakalpaklar, Kıpcak boyundan geliyorlar. Gunumuzde Ozbekistan sınırları icinde ozerk bir cumhuriyettir.
Coğumuzun dahil olduğu Turkiye Turkleri, Turkiye Cumhuriyeti icinde yaşayan Turk halkıdır.
Azerbaycan Turkleri, Kafkasya ve İran platosu arasında yaşayan ve Anadolu Turklerinden sonra en cok nufusa sahip olan gruptur.
Karacaylar, coğunluğunun Rusya ’da bulunan Karacay-Cerkesya ’da yaşadığı bilinen Turk halkıdır.
Balkarlar, Rusya icindeki Kabardey-Balkarya Cumhuriyeti'nde yaşayan, %70 ’inin Musluman olduğu bir Turk halkıdır.
Nogaylar, Cengiz Han soyundan gelen Musluman Turk Tatarlardır.
Ahıska Turkleri, Gurcistan ’ın guneyinde bulunan Kıpcak Turkleridir.
Karaylar, Orta ve Doğu Avrupa ’da bulunan Musevi Kırım Turk topluluğudur.
Uygurlar, Orta ve Doğu Asya'dan gelen Musluman Turk azınlık etnik grubudur.
Salarlar, Cin Turkmenleri olarak da biliniyor. Sarı Irmak yakınlarında, Cinghay ve Kansu eyaletlerinde yaşarlar.
Yugurlar, Cin Halk Cumhuriyeti ’nin resmî olarak tanıdığı etnik gruplardan Turk-Moğol halkıdır.
Tatarlar, Moğol İmparatorluğu'nun dağılmasından sonra, batıya gelerek Altınordu Devleti'ni kurdular. Turklerin Kıpcak boyundan geldikleri bilinir.
Başkurtlar, Rusya ’ya ozgu Kıpcak Turk grubudur. Badzgard bolgesinde yoğunlaşmışlardır.
Cuvaşlar, Rusya ’nın icinde yer alan federe cumhuriyettir. Bulgar ve Suvarlar, Cuvaşların ataları olarak bilinirken en onemli ozellikleri de Hristiyan olmalarıdır.
Kaşkaylar, bugun İran ’da yarı gocebe bir hayat suren, Oğuz boyundan gelen Turk halkıdır.
Yakutlar, Sahalar olarak da biliniyor. Rusya ’da Saha Cumhuriyeti ’nde yaşayan ve Doğu Ortodoks Kilisesi ile Şamanist ve Tengrici inancların bileşimini benimseyen Turk halkıdır.
Altaylar, Sibirya ’da yaşayan Kıpcak boyundan gelen Turk halklarından biridir.
Hakaslar, Yenisey Nehri boyunca uzanan bolgede yaşayan gocebe Turk boyudur. Tarihleri, Kırgız olduklarını gosteriyor.
Tuvalar, Rusya'nın Tuva Cumhuriyeti'nde ve Moğolistan'ın kuzeyinde yaşayan Turk halkıdır.
Gagavuzlar, gunumuzde Moldova Cumhuriyeti ’nde, Gagavuzya, Bulgaristan, Ukrayna, Romanya ve Yunanistan ’da yaşayan Ortodoks Hristiyan Turk topluluğudur.
Bu Turk halkları dışında kayda değer nufusları olmasa bile kendi gelenek ve goreneklerini yıllarca devam ettiren bircok Turk topluluğu vardır. Bağımsız Turk devletleri icindeki nufus yaklaşık 123,3 milyon olarak tespit edilirken; diğer Turk halkları da 57,3 milyondur. Yani yeryuzunde ciddi anlamda yer kapladığımız doğru.
Kaynaklar: Dergipark, Academia Webtekno'yu Threads'de takip et, haberleri kacırma