“Sanal gerceklik” (VR) eminim bu yazıyı okuyan bir coğunuz bu terim ile bircok kez karşılaşmıştır. Coğunlukla head-mounted display (HMD) yani yuze takılan ekranlar uc boyutlu (3B) sanal ortamları deneyimlememizi sağlayan, aslında uzunca bir suredir ortalıkta dolanan bir teknoloji urunu. Sunduğu hareket ozgurluklerine gore “3 degrees of freedom” (3 acıdan ozgurluk, 3DOF) veya 6DOF, takip yontemlerine gore “icten dışa” veya “dıştan ice” ve bu yazımda tanıtacağım Oculus Quest ile artık PCVR (bilgisayar icin sanal gerceklik) veya standalone (harici) olarak sınıflandırılırlar.​

Oculus Quest bu bağlamda icten dışa takip ozellikli, harici bir 6DOF HMD kategorilerin dolduruyor. Cihazı şarj edip ilk kurulumunu yaptıktan sonra tek yapmanız gereken Quest’i yuzunuze gecirip sanal gercekliğin keyfini cıkarmak. Ne bir bilgisayar bağlantısıyla ne kablolarla ne de takip istasyonlarıyla uğraşmak sizi sanal gercekliği deneyimlemekten uzak tutabilir. Tabi ki dilerseniz yanında gelen USB 2.0 destekli şarj kablosu veya daha iyi deneyim icin uzunca bir USB 3 kablosu alarak PCVR deneyimlerinin de keyfini surebilirsiniz. Hatta ve hatta kabloyu da bir kenara atıp ALVR (ucretsiz) veya Virtual Desktop (ucretli) uygulamaları ile kablosuz sanal gercekliğin ozgurluğunu tadabilirsiniz. Yazımın devamında bunlara değineceğim ama şimdilik Oculus Quest’in ozellikleri ile başlayalım.​

Kısaca ozellikleri:​

​
# Goz başına 1440 x 1600, 72Hz OLED ekran​

​
# Snapdragon 835​

​
# 4GB RAM​

​
# 64GB depolama (128GB modeli de bulunuyor)​

​
# 3648mAh batarya​

​
# Android tabanlı ozel işletim sistemi​


Kutu iceriği:​

​
# Oculus Quest.​

​
# 2 adet Oculus Touch 2.0 kontrolcusu.​

​
# 2 adet AA pil.​

​
# USB-C girişli şarj aleti ve iki ucu USB-C cıkışlı USB 2.0 şarj kablosu.​

​
# Gozluk takanlar icin aparat.​

​
# Kullanım kılavuzları ve diğer ıvır zıvırlar.​


Sadece ozelliklerine bakınca buyuk oranda bir telefonu andırıyor. Snapdragon işlemcisi aktif olarak fan ile soğutuluyor da olsa mobil bir işlemci ile calıştığı icin ne yazık ki 72Hz ekran karşımıza cıkıyor. Kardeşi Rift S’in aksine lenslerin konumunu gozlerinize gore ayarlayabiliyorsunuz. Tek seferde saatlerce VR kullanan biri olarak kablosuz PCVR oyunları oynarken yaklaşık 2 saat şarj suresi sundu. İnanıyorum ki harici oyunlar oynarken bu sure daha uzun olacaktır. Coğunlukla PCVR icin kullandığımdan kesin bir değer veremiyorum.​

Coğunlukla plastik bir yapısı var. Dışı ceperi sert, lenslerin etrafı elastik bir kumaş ile kaplı. Kafa kemerleri cırt cırtlı. Gozluğun her iki tarafında birer kulaklık girişi, sol tarafında USB-C girişi ve sağ tarafında acma/kapama butonu ile guc LED’i bulunuyor. Onunde, her koşede bir adet olmak uzere toplam 4 tane IR kamera ve beyaz bir LED yer alıyor. Altında ses tuşları ile lens aralığı ayarı mevcut. Yuzunuze taktığınız tarafta ise 2 adet lens, cıkarılabilir yuz yastığı ve yakınlık sensoru karşınıza cıkıyor.​






Kontrolculeri, kardeşi Rift S ile gelenler ile aynı. Plastikten yapılmış. Xbox kontrolculerine benzer bir tuş dizilimleri var. Sol kontrolcude kontrol cubuğu, menu tuşu, kavrama tuşu, tetik, Y ve X tuşları bulunurken sağda ise sadece Y, X ve menu tuşları yerini B, A ve Oculus tuşlarına bırakıyor. Y, X, B, A, kontrol cubukları, tetikler ve kavrama tuşları kapasitif yani tuşun ustune parmağınızı koyduğunuzda dokunmaları algılayabiliyor. Kontrolculerin adındaki “Touch” buradan geliyor.​

Butun bunları internetten de bulabileceğiniz icin ben en iyisi daha fazla uzatmadan incelememe geceyim. Dilerseniz incelemenin sonundaki linklerden cihazın ozelliklerini ve iceriğindeki teknolojileri inceleyebilirsiniz.​


Ekran:​

İlk yuzume gecirip gozlerimi actığımda o ekran duvarı ile karşılaştım. Yaşadığım şey screen door effect (SDE) yani ekrana aşırı yakın olduğumdan pikselleri gormemdi. OLED ekran kullanılmasının yan etkisi olarak SDE normal LED ekranlara gore daha bariz. Şahsen bir sure canımı sıktıktan sonra bir haftalık kullanımım icerisinde tamamen alıştım ve artık neredeyse hic gormuyorum. Ekranın OLED olması aslında buyuk bir artı. Alyx’in gerilim dolu karanlık dunyasına gri IPS parıltısıyla baksaydım keyfim daha cok kacardı. Ha, bir de ekran 72Hz. Evet.​

VR’a ayırdığım sure icerisinde ekranın 72Hz olmasıyla hicbir sorunum olmadı. Yeri geldi bazen kulustur GTX1060’ım dayanamayınca 30FPS’i gormeme rağmen alıştığımdan mı bilmem rahatsız olmadım. Ceşitli kaynaklardan ekranın 90Hz’e kadar desteklediğini, FCC kayıtlarında 72Hz yazdığı icin yazılımsal olarak bu değere sınırlandırıldığını oğrenmiştim. Harici kullanımda 72Hz, bilgisayara bağlı kullanımda 90Hz değerlerinde calışsaydı muthiş olabilirdi.​


Link:​

Link mi? Legend of Zelda’daki Link isimli eleman değil. Oculus Link bu aleti USB kablosu ile bilgisayara takıp PCVR deneyimlerine dalmanıza yarıyor. Bu incelemeyi yazdığım an itibari ile halen betada. Yakın bir zamanda betadan cıkacağı soyleniyor. USB ile PCVR mı oynanır demeyin, ben de diyordum ama hic sorunsuz oynanıyor. Benim gibi Oculus Link ile uzun zaman gecirecekseniz Oculus Quest almadan once kesinlikle Oculus Link Uyumluluk sayfasını okuyun. İncelemenin sonunda linki bulabilirsiniz.​

Kendim o sayfada belirtilen Anker Powerline USB 3.0 kablosu ile kullanıyorum. 3 metrelik modelini aldım. Odam biraz dar olduğu icin yeterli ama yazlıktaki odam daha geniş olduğundan uzatma kablosu almayı duşunmediğimi soyleyemem.​




Kablo ile oynarken en buyuk sorunum kablonun kendisi ile alıp veremediğim olmuştur. VRChat’te basitce dans etmek isterseniz kendinizi kabloya dolanmış ya da kabloya takılırken buluyorsunuz. Kablonun bir taraftan ağırlık yapması ve dikkat etmeniz gereken bir şey olması can sıkıcı olsa da alışıyorsunuz. Şoyle duşunun sadece PCVR icin olan HMD’ler de kablodan kurtulma imkÂnınız bir ton para harcamadan hic yok.​

Soz gelimi bu Oculus Quest ile kablosuz VR deneyimleyebilirsiniz. Kabloluya gore gecikmeler hayliyle yuksek. Kurulumunuzu doğru yaparsanız butun deneyiminizi baltalayacak kadar yuksek değil! Kaliteli 5GHz bağlantı sunan bir modem/router bulup bilgisayarınızı kablo ile bağlamanız en iyi deneyimi almanıza yardımcı olacaktır. Virtual Desktop ile bu işe giriştim. Beat Saber’da ilk S skorumu (Crab Rave/Hard) kablosuz oynarken aldım.​





Kontrolculer:​

Gel gelim elinizde tuttuğunuz şeylere. Kontrolculer genel olarak hafif ve ele guzel oturuyor. Kullandığım kılıflar ile hem kontrolculeri elimden duşurmeden bırakmama hem daha iyi kavramama yarıyor. Ellerim biraz buyuk olduğundan Beat Saber’da kılıflarım olmadan kontrolculer elimden ucacak gibi geliyordu. Ayrıca batarya kapakları mıknatıslı olduğundan kollarınızı hızlı hareket ederken cıkabildiğini duymuştum. Kılıfla kullandığım icin hic yaşamadım.​

Kontrolculerin elinizde tuttuğunuz kısmındaki plastik guzel bir his vermesine karşın takip LED’lerini barındıran halka kısmın plastiği ucuz ve kolay kırılacak gibi geldi. Bir de sağ kontrolcumun tetiğinde bir sure sonra gıcırtı başladı. Kronik bir sorun mu bilmiyorum ama kullanımında soru yaşatmıyor ve kendiliğinden cozulebiliyor. İlk baş gosterdiği zaman biraz gıcık etmişti ama şimdi gıcırtısı yok denecek kadar az. Sol kontrolcumde hic boyle bir sorun olmadı.​

Her kontrolcu 1 adet AA pil ile calışıyor. Evinizin pil copluğune donmesini istemiyorsanız şarjlı pil almanızı tavsiye ederim. 4 adet 2500mAh şarjlı pil ve şarj aleti aldım. Kontrolculer fazla pil tuketmese de piller bitince hazırda fazladan bir cift pil bulundurmak zaman kazandırıyor.​





Takip:​

Oculus Insight’tan gucunu alan 4 kameralı icten dışta takip sistemi ile sanal dunyalarda yaşamınızı surdurebiliyorsunuz. Kontrolculerin halkasının icinde bir sıra IR LED ile kontrolculerin takibi sağlanıyor. Facebook’un geliştirdiği Oculus Insight ile yapay zek cevrenizi tanıyor ve sizin cizdiğiniz “Guardian” adı verilen oyun alanı icerisindeki hareketlerinizi sanal dunyaya aktarırken sizi de oyun alanınız icerisinde tutuyor. Odanız cok karanlık olursa HMD takipte sorun yaşadığından gece ışıkları kapatıp sanal gercekliğe dalmayı duşunuyorsanız aklınızdan cıkarın.​




Yapay zek aynı zamanda kontrolculerin hareketlerini hem IR LED’leri hem de kolların icindeki sensorler yardımı ile takip ettiği icin bircok icten dışta takip sistemine gore daha iyi bir deneyimi sunuyor. Okuduğum kadarıyla nasıl hareket ettiğinize bağlı olarak kontrolculerin bir sonraki konumunu tahmin edebiliyor. Kontrolculer kameraların goruşu dışında kalsa bile sınırlı imkanlar ile takibe devam ediyor. Alyx ve Boneworks gibi oyunlarda bazen kontrolcunuzu sırtınıza goturmeniz veya bedeninize yaklaştırmanız gerekiyor. Bu eylemleri gercekleştirirken kolumu kaybettiğim hic olmadı.​

Dıştan ice takip gibi 360 derece takip sunmuyor da olsa icten dışa takibin sağladığı kolaylıklar yeter de artar. Kablosuz oynarken Guardian’ın sınırlarını gorebilmek icin butun evi alanın icine dahil etmeye calıştığımda evin buyuk bir kesimini icerisine alıp Alyx’de oda oda yuruyerek gezebilmiştim.​


El Takibi (Hand Tracking):​

Kontrolculerden ve takipten bahsettikten sonra kısaca değinmezsem olmaz. Bu alet ve icindeki AI fazladan bir aparat gerektirmeden ellerinizi, parmaklarınızı takip edebiliyor. Cihazı, Oculus uygulamalarını ve sınırlı birkac 3. parti uygulamayı ellerinizle kontrol edebiliyorsunuz. Almadan once fazla kullanmam diye duşunuyorken kendimi sık sık kullanırken buldum. Ne yazık ki ozellik cok yeni olduğundan bazı sınırları bulunuyor. Ayrıca oyun desteği de cok az. Kablosuz oynarken Virtual Desktop kullanırsanız bu ozelliği bilgisayarınızı kontrol etmek icin de kullanabiliyorsunuz.​




Rahatlık:​

Her şey bir kenara. İyi bir HMD rahat değilse isterse en iyi ekrana, lense, takibe sahip olsun hicbir anlamı yok. Yuz yastığı ustu kumaş ile kaplı sungerden. Yuzunuze guzel oturuyor ve terinizi emiyor. Kafa kemerleri ise yumuşak bir plastikten, cırt cırtlar ile ayarlanıyor. Gozluk yuzunuze guzel oturuyor. Burun kısmı biraz geniş ve ışık sızması var. Bu sorunu kontrolcu kılıflarımın yanında gelen burun kısmına yapıştırılan aparat ile tamamen cozdum.​

Gozluk harici olduğundan one ağır bastığını ve kafa kemerlerinin bu ağırlığı dengelemek icin yetersiz geldiğini okuduğumdan ayrıca kafa desteği aldım. Kafa desteği olmadan da HMD’yi kafanıza doğru takarsanız yine rahat ediyorsunuz. Ancak kafa desteği uzun sure sanal gercekliğe akarken kesinlikle yardımcı oldu. Her turlu bir sure sonra boynunuz yorulabiliyor. Belki 1-2 saatte olmuyor ama oluyor. Ara vermenizde yarar var.​

Yuz yastığı ter emiyor. Yanlış duymadınız. Sungerler sıvıları emebiliyor. Bu işi başarıyla tamamladıktan sonra yuzumu, ozellikle alnımı cok rahatsız etti. Emdiği şeyin ter olması da cabası. Hava sıcakken ve/veya Beat Saber gibi aşırı hareket etmeniz gereken oyun oynayacaksanız sırılsıklam oluyorsunuz. Neyse ki yuz yastığı sabun ve ılık suyla temizlenebiliyor. Ben ayrıca anti-bakteriyel ıslak mendil ile de temizliyorum. Alkolsuz olduğuna dikkat edin yoksa sunger alkolden zarar gorebiliyor. Sık sık temizleyin ve temizliğini aksatmayın. Yapabilirseniz yanına VR aksesuarları satan bir firmadan yuz yastığı da alın.​

Gozbebekleri arası mesafe (IPD) ayarı sayesinde kendi gozlerinize gore lenslerin konumunu ayarlayabiliyorsunuz. Bu konuda daha fazla ne desem bilemedim. Yani lensler ve ekranlar birlikte hareket ederek gozlerinizin tam karşısına gelebiliyor. Bu ayar olmadan ya da doğru yapılmadığında goruntunun bir kesimini veya tamamını bulanık gormeniz olası.​




Başlık acmak istemediğim konular:​

Dahili ses sistemi fena değil. Sesi yuksek ve baslı. Cevrenizdekiler sanal dunyadan sızan sesleri duyabiliyor. Bir ceşit sanal surround sistemi kullandığını duşunuyorum. Oğrendiğim kadarıyla hoparlorler HMD’nin icerisinde, sesi kafa kemerinin bağlandığı kanalların icerisinde bir boşluktan kulağınıza yonlendiriyor. Mikrofonda HMD’nin uzerinde olduğundan hoparlordeki sesi karşıya verebiliyor. Cok sesli vermese bile VRChat’te cevremdekileri ve beni rahatsız etmeye yetti. Mikrofon sesini kısarak, konuşmazken mikrofonu kapatarak veya VRChat oynarken konuşmayarak bu sorunu cozebilirsiniz. Discord’da eko onleme gibi ozellikler bulunduğundan fazla sorun yaşamadım. Bir arkadaşım Beat Saber oynarken “Ohh, ne guzel muzik botu gibi muzik calıyorsun. Ne guzel teknolojiymiş bu VR” şeklinde bir yorum yapmıştı.​




SideQuest adı verilen bir yazılım sayesinde Oculus mağazasında bulunmayan indie yapımcılardan ucretli veya ucretsiz oyun/uygulama veya herhangi bir APK kurabiliyorsunuz. Korsan konusunu acmayacağım. Kurduğunuz APK dosyalarını kara listede kontrol ettikten sonra kurmanıza izin veriyor. Tahminimce korsan oyun kurulamaması icin alınmış bir onlem. SideQuest dışında tamamen Oculus Mağazasına bağımlısınız. Her şeyin dolar uzerinden satıldığını soyleyip mikrofonu kenara bir yere bırakayım.​

Butun beden takibine ilginiz var ve bu aletle yapamayacağınızı duşunuyorsanız yanlış duşunuyorsunuz. Xbox Kinect veya Vive Tracker + SteamVR Takip İstasyonu alarak yapabilirsiniz. VRChat’te bu yontemleri kullanan insanlar ile karşılaştım. İnternette de nasıl yapacağınız bulabilirsiniz. Vive Trackler ile yapılan oldukca pahalı ama daha dinamik. Kinect ile ise yuzunuz alete donuk olmak zorunda. Diğer turlu arkanızı donduğunuzde sanal ortamda bacaklarınız ve ust vucudunuz farklı yonlere bakıyor.​

Bir sure kullandıktan sonra sacınız sacma şekillere girebiliyor. Hele ki şeklini koruyan bir saca sahipseniz hazırlayın kendinizi.​

Kafa kemerlerini cok sıkmayın yuzunuzu kızartıyor.​




Alış:​

Oculus Quest’imi (64GB) Amazon.com uzerinden gelecek stoktan on sipariş ile aldım. O donemde uretimi yavaş, talep cok olduğu icin stokta bulmak imkansızdı. 3 Haziran’da verdiğim sipariş 12 Haziran gibi kargoya verildi. Hafta sonuna denk geldiği icin 15 Haziran’da Turkiye’ye ulaştı. Gumruk işlemlerinin ardından 18 Haziran’da elime ulaştı.​

Neden yurt dışından aldım, peki? Turkiye’de ikinci eli bile en aşağı 6000TL’ye satılırken ben yurt dışından Oculus Quest’e ek olarak iki aksesuar ve bir kablo ile toplam (gumruk + oncelikli kargo dahil) 740.93$’a aldım. Bu incelememi sizlerle paylaştığımda bu fiyatlar nasıl olur bilemiyorum. 5200TL gibi bir para odedim. Fikir olsun diye yazıyorum. Salgın nedeniyle o zaman Amazon.com yurt dışına sadece oncelikli kargo ile teslimat yapıyordu.​


Aksesuarlar:​

2 tane aksesuarım var. AMVR Kayışlı Kontrolcu Kılıfı, kontrolculeri Valve Index’inkiler gibi elinizden bıraktığınızda kontrolculerin elinizde kalmasını ve ozellikle eliniz buyukse kolay tutmanızı sağlıyor. Kesinlikle tavsiye ettiğim bir zımbırtı.​

Kafa yastığının bire bir aynısını birden fazla marka altın satıyorlar. Yumuşak ve ince bir yastık ama HMD’nin yuzunuze guzel oturmasını sağlarken başınızın arkasını boşlukta bırakmıyor. Suni deri olduğu icin yuz yastığı gibi terinizi emmiyor. Evet yanlış duymadınız terinizi emmiyor. Terletiyor.​

Kayışlı kontrolcu kılıfının en onemli yanı elinizin uzerinden gecen o kayış. Lastik, biraz yetenek ve azimle kendiniz de yapabilirsiniz. Kafa yastığı da aynı şekilde ama biraz daha yetenek ve azim isteyebilir. Para vermek yerine yaparım diyorsanız kendiniz yapın. Bizimle de nasıl yaptığınızı paylaşırsanız memnun olurum.​

Urunlerin hepsinin linklerine aşağıdan erişebilirsiniz.​


Kaynakca:​

Oculus Quest, Oculus Device Specs (Bu sayfayı sadece "developer" olarak kayıtlı kimseler gorebiliyor sanırım. Bu nedenle sayfa acılmazsa diye Oculus Quest'e ait olan kısmın ekran goruntusunu ekledim.)​







Oculus Quest Product Information​

Oculus Link, Oculus Link Compatiblity​

Oculus Insight ve icten dışa takip teknolojisi, Powered by AI, Oculus Insight​

Tracking Technology Explained: LED Matching​

Takip keskinliği karşılaştırması, Vive Cosmos Rated Least Accurate Among Top Headsets in Controller Tracking Test​



Urun Linkleri:​

Oculus Quest (64GB), https://www.amazon.com/Oculus-Quest-All-Gaming-System-PC/dp/B07HNW68ZC​

Anker Powerline (3M), https://www.amazon.com/gp/product/B01MZIPYPY​

AMVR Kayışlı Kontrolcu Kılıfı, Amazon.com: AMVR Touch Controller Grip Cover for Oculus Quest or Rift S Anti-Throw Handle Protective Sleeve: Electronics​

Kafa Desteği, Amazon.com: Orzero Head Cushion Compatible for Oculus Quest VR Headset, Comfortable Protective Strap Headband (Black): Home Audio & Theater​


İleride almayı duşunduğum aksesuarlar:​

KIWI Yuz Yastığı Seti, https://www.amazon.com/gp/product/B082X2TQXS​

VR Cover Yuz Yastığı Seti, Amazon.com: VR Cover Facial Interface & Foam Replacement Basic Set for Oculus™ Quest: Video Games​


Cok Uzun Okuyasım Gelmedi:​

Oculus Quest’ten memnun kaldım. Rahatlık yonunde bazı sorunları varsa da cozulebiliyor. İcten dışa takip sistemi cok başarılı. USB kablosu ile bilgisayara bağlanabiliyor. Dilerseniz ve uğraşırsanız kablosuz olarak bile bağlanabiliyor. Harici bir cihaz olduğundan bilgisayarınız iyi değilse bile VR oynamanıza engel olmuyor. OLED panel kullanılması genel olarak izleme zevkinizi arttırdığı gibi ekran-duvar etkisi (SDE) nedeniyle alışana kadar bir sure rahatsız edebiliyor. 72Hz az, evet. Ama bildiğiniz uzere insan gozu 4 FPS uzerini goremediğinden muhim değil. (!) Şahsen kullanırken zaman zaman 30 FPS’e kadar duşen değerler gorduğumden 72Hz’den rahatsız olamadım, olmadım. Yenileme hızı daha yuksek olsa guzel olur muydu, evet.​

Şoyle bir alet varken ne yapacak olursanız olun Rift S alınmaz. Aynı fiyata (dolar) kat ve kat daha cok HMD alıyorsunuz. Ayrıca Oculus’un Rift S’i yazılımsal ihmal etmesi başlı başına bir sorun. Yine de Rift S alacağım diyorsanız karışmam. Vive Cosmos sunduğu performansa gore cok pahalı. Kaynakca da verdiğim takip keskinliği karşılaştırmasında en kotu sonuclara sahip. İlk Vive ve Oculus CV1 ise artık cok eskidi.​


Not: Uykusuz yazdığım icin hatalar ve/veya tekrarlamalarla karşılaşmanız olası. Kusura bakmayın. Sorunuz ve atladığımı duşunduğunuz bir konu varsa sormaktan, soylemekten cekinmeyin. Elimden geldiğince yardımcı olmaya calışırım. Resimlerin bazılarının boyutu fazla olduğu icin cozunurlukten kısmak zorunda kaldım. Okumaya zaman ayırdığınız icin ictenlikle teşekkur ederim. ❤​

Fazladan Resimler: