Asit-Baz katalizi , bir kimyasal reaksiyonun bir asit veya baz ilavesiyle hızlandırılmasına verilen addır. Asit veya bazın kendisinin reaksiyonda tüketilmemesi. Katalitik reaksiyon aside özgü olabilir (asitkataliz ), sükroz şekerinin sülfürik asitte glikoz ve fruktoza ayrışması durumunda olduğu gibi ; veya sodyum hidroksit varlığında aldehitlere ve ketonlara hidrojen siyanür ilavesinde olduğu gibi baza özgü (baz katalizi) . Birçok reaksiyon hem asitler hem de bazlar tarafından katalize edilir.

Asit ve baz katalizli reaksiyonların mekanizması şu şekilde açıklanır: Brønsted-Lowry'nin asidik bir ortamdan protonların ilk transferinin olduğu asitler ve bazlar kavramı katalizörü tepkene veya tepkenden bazik bir katalizöre . açısından Lewis'in asitler ve bazlar teorisinde, reaksiyon, bir baz katalizörü tarafından bağışlanan veya bir asit katalizörü tarafından kabul edilen bir elektron çiftinin paylaşılmasını gerektirir.

Asit katalizi, aralarında petrolün dönüştürülmesi gibi çok sayıda endüstriyel reaksiyonda kullanılır.benzin ve ilgili ürünlere hidrokarbonlar . Bu tür reaksiyonlar, alümina - silika katalizörleri (Brønsted-Lowry asitleri) kullanılarak yüksek moleküler ağırlıklı hidrokarbonların ayrışmasını (çatlama), sülfürik asit veya hidrojen florür (Brønsted-Lowry asitleri) kullanılarak doymamış hidrokarbonların polimerizasyonunu ve alüminyum kullanılarak alifatik hidrokarbonların izomerizasyonunu içerir.

Baz katalizli reaksiyonların endüstriyel uygulamaları arasında, poliüretan köpüklerin imalatında kullanılan diizosiyanatların aminlerin varlığında çok işlevli alkollerle reaksiyonu yer alır .