gitarda gamların yerleri rock gamları gitar gamları resimli
Muzikte bir melodi yaratmak icin kullandığımız dizilere gam denir. Gamlar ceşit olarak oldukca fazladır. Cunku muzik dipsiz bir kuyudur diyebiliriz. Yaratabileceğiniz cok fazla melodi ve bu melodilere gore oluşan gamlar vardır. Ornek vermek gerekirse muzikte Cin gamı, Mısır gamı, Macar gamı, Cingene gamı gibi yoresel gamlardan bile yuzlercesi mevcuttur. Gitar uzerinde ne kadar cok gam oğrenirseniz ve uzerinde hakimiyet sağlarsanız o kadar cok farklı melodi ve eşlik yaratabilirsiniz.

Tabi ki butun gamları ve kullanımlarını burada anlatmam imkansız. Ben daha cok rock ve blues muziğinde kullanılan gamlar uzerinde duracağım. Butun gamları gormek isteyen arkadaşlar guitar pro programındaki gitar klavyesinin uzerindeki scales(gamlar) bolumune girerek bilgi sahibi olabilirler.

Minor Pentatonic Gamı:

Gitara yeni başlayan arkadaşların solo atabilmek icin oğrenmesi gereken ilk gam minor pentatonicdir. Koken olarak blues muziğinde kullanılır. Hatta blues muziğin ici dışı pentatonic gamlardan oluşmaktadır diyebilirim. Fakat rock muziğinde ve jazz muziğindede bu gam oldukca fazla kullanılmaktadır.

Ornek olarak tonumuz La minor olsun. Dizi şu şekilde oluşur:

La-Do-Re-Mi-Sol-La


Gitar klavyesinde kullanıma acık en uygun pozisyonu ise en ust telden aşağı:

6. telde 5. ve 8. perde-5. telde 5. ve 7. perde- 4. telde 5. ve 7. perde-3. telde 5. ve 7. perde-2. telde 5. ve 8. perde-1. telde 5. ve 8. perdedir.

Major pentanonic:
Hepinizin major ve minor farkını bildiğinizi duşunuyorum. Coşku ve tını farkı vardır. Tonu La major kabul edersek:

La-Si-Do diyez-Mi-Fa diyez-La olacaktır.


Uygun pozisyon:

6. telde 5. ve 7. perde-5.telde 4. ve 7. perde-4. telde 4. ve 7. perde-3. telde 4. ve 6. perde-2. telde 5. ve 7. perde-1. telde 5. ve 7. perde.

Solo attığınız parcanın tonuna gore bu gamları kullanıcaksınız. Eğer ton majorse major pentatonic, minorse minor pentatonic'i kullanıcaksınız. Yinede bazı koyu blues parcalarında ton major olmasına rağmen minor pentatoniz kullanılabilmektedir bu da o parcanın akorlarının ve vokallerinin verdiği hissin akorlar major olmasına rağmen minor olmasıdır. Ornek olarak Jimi Hendrix'in red house parcasını dinleyin. Parca Si Major olmasına rağmen Jiminin Si Minor Pentatonicden solo attığını goreceksiniz. Bu tamammen parcanın vokallerinin ve yuruyuşlerinin verdiği hisle alakalıdır.

Major Pentatonic'in kullanımı minor pentatonice oranla daha zordur. Bunun icin bolcana major blues yapan yaşlı bluescuları dinlemenizi ve onları calışmanızı tavsiye ediyorum.B.B King bu konuda oldukca yardımcı olabilir.

Major gam icin verdiğim pozisyon sizi zorlayacaktır ve riff calmanız cok zor gelecek. Bu konuda haklısınız cunku major gamın temel pozisyonu (yani yukarda yazan) akıcı calmaya pek uygun değildir. Bu noktada temeli armoniye dayanan bir puf noktayı size aktarmak isterim cunku en sağlam gitaristler bile o pozisyonu kullanmaktan kacınır.

Bu biraz armoniyle alakalı fakat basitce anlatmaya calışacağım:

Armonide her major tonun ilgili bir minor tonu vardır. Neticedede her minor tonunda bir ilgili majoru oluyor haliyle. Major bir parcaya pentatonic gamdan solo atarken, major gamın kullanışsız pozisyonunu kullanmak yerine o tonun ilgili minorunun minor pentatonic pozisyonunu kullanabilirsiniz. Cunku minor pozisyon cok daha kullanışlı.

Biliyorum biraz karmaşık geldi ama pratik olarak gitar klavyesine doktuğumde anlayacaksınız. Puf nokta şudur:

Farz edelim ton La Major. 5. perdeden başlayarak solo atmak yerine 3 perde geri gidin. Fa diyez değil mi? İşte Fa diyez minor La majorun ilgili minorudur. Fa diyez minor pentatonic gamını kullanarak La Major parcaya solo atabilirsiniz arkadaşlar. Yani puf nokta neymiş? 3 perde geri gitmek sadece bu. Eğer ton majorse esas sesden 3 perde geri giderek ordaki minor pozisyondan sololarınızı calın.

Başka ornek vermek gerekirse mesela ton Re Majorse, 3 perde gerideki Si minor pentatonicden solo atabilirsiniz. Mi majorse, Do diyez den atabilirsiniz gayet basit bir mantık.

Bunun dışında pentatonic gamları iyi kullanabilmek ve melodiler yaratabilmek icin bluescuları iyi dinleyin arkadaşlar. Ozellikle Yavuz Cetini dinlerseniz bu gamları ne kadar ustalıkla kullandığını goreceksiniz. Onun yaptığı hareketleri yapmaya calışın. Hammer, pull-off ve bendlerle riffler yaratmaya calışın. Hızlı değil temiz calmaya calışın...

Pentatonic gamları sanırım anladınız. Şimdi blues dan ziyade rock muzikte ozellikle ağırlıklı olarak kullanılan doğal minor ve major gamları anlatayım:

Muziğin asıl temel gamları doğal minor ve major gamlar olarak kabul edilebilir. İlk kullanım kolaylığı ve solo atmaya başlamak icin pentatonic gamları anlattım fakat asıl muziğin temelini bu gamlar oluşturmaktadır. Hatta armonide pentatonic gamlar gam olarak bile kabul edilmemektedir. Cunku armoniye gore mantıken bir gam 8 sesten oluşur. Fakat pentatonic gamlar 6 sesden oluşmaktadır.


Minor Gam:Tonumuzu her zamanki gibi La Minor olarak kabul edersek

La-Si-Do-Re-Mi-Fa-Sol-La olarak oluşturulur.

Gitar klavyesinde en cok kullanılan pozisyonu:

6. telde 5.,7. ve 8. perde-5. telde 5.,7. ve 8. perde-4. telde 5. ve 7. perde-3. telde 4.,5. ve 7. perde-2. telde 5.,6. ve 8. perde-1. telde 5.,7. ve 8. perde.

Minor gam klavyedeki bu pozisyonla kolaylıkla ve başarıyla uygulanabilir.Ornek olarak La Minor aldık ama tabi siz bunu istediğiniz tona transpoze edebilirsiniz. Mi ye gore alırsak ornegğin en ust telde 12. perdede başlayıp aynı pozisyonu calacaksınız.


Major Gam:Tonu La Major olarak kabul edelim

La-Si-Do diyez-Re-Mi-Fa diyez-Sol diyez-La olacaktır.

Pozisyon olarak:

6.telde 5.,7. ve 9. perde-5. telde 5.,7. ve 9. perde-4. telde 6.,7. ve 9. perde-3. telde 6.,7. ve 9. perde,2. telde 7.,9. ve 10. perde-1. telde 7.,9. ve 10. perdedir.

Bu gamları iyi calabilmek demek bunları gitar klavyesinin her yerinde bir butun olarak calabilmek demektir. O yuzden size verdiğim burdaki basit pozisyonlardan ziyade bu sesleri gitar klavyesinin her yerin bularak calışın ve gamları butun klavyede sokmeye uğraşın arkadaşlar. Tek bir pozisyonda calarak yapabileceğiniz şeyler oldukca sınırlıdır. O yuzden 1 den 22 ye kadar butun perdelerde bu notaları bularak iyi bir şekilde etud etmenizi oneririm. Zaten bu gamı dinlediğiniz muziklerdede duyacaksınız...

Bunun dışında rock muziğinde cok kullanılan başka bir gamımız daha bulunmakta:

Harmonik Minor Gamı:

Harmonik Minor adından da anlaşılabileceği gibi sadece minor bir gamdır yani major şeklinde bulunmaz. Calındığında daha cok doğu ezgilerini andırır. Doğu ezgilerini yaratmaktada oldukca fazla kullanılmaktadır zaten. Bunun dışında ozellikle klasik muzikte (ozellikle beethoven) cok fazla kullanıldığını dinleyerek anlayabilirsiniz. Benim değineceğim nokta ise tabi ki rock muzikle ilgili. Bu gam rock muziktede oldukca sık kullanılmaktadır. Pentagramın doğu ezgileri yaratmasındaki puf nokta bu gamdır arkadaşlar. O grubun bu kadar kendine ozgu olmasının en onemli sebebidir bu gam işte. Onun dışında Megadeth de veya Şebnem Ferah gitar sololarındada oldukca duyabileceğiniz bir gam.

Tonu La Minor alalım:

La-Si-Do-Re-Mi-Fa-Sol diyez-La

Gorduğunuz gibi gayet basit. Minor gamdan tek farkı ise gamın 7. sesinin diyez almasıdır. Herhangi bir minor gamın 7. sesine diyez eklerseniz o gam harmonik minor olacaktır. Gitar klavyesine dokmek gerekirse:

6. telde 5.,7. ve 8. perde-5. telde 5.,7. ve 8. perde-4. telde 6. ve 7.perde- 3. telde 4.,5. ve 7.perde-2. telde 5.,6. ve 9. perde-1. telde 5.,7. ve 8. perdedir.

Bunu calarken oryantal bir şeyler caldığınız hissine kapılmanız mumkun panik yapmayın. Cok daha iyi işlere yaradığını goreceksiniz. İyi etud edin ve klavyede sokun.

Arkadaşlar gamlardam umarım yararlanabiliyorsunuzdur. Daha cok doğaclama tekniklerini kullanarak bu gamları kullanmayı ozumsemenizini oneririm. Bunun dışında size anlatmak istediğim bir gam daha var. Eğer gitar calmak istiyorsanız (gercekten) lutfen bu gamları uygulamaya calışın.

Blues Gamı: Burda bahsettiğim pentatonic gam değil arkadaşlar. Pentatonic gam soylediğim gibi blues muziğinin temel taşı fakat "GERCEKTEN BLUES" calmanız icin bu gamı da oğrenmeniz şart. Bu gam blues'u blues yapan arıza sesleri icinde bulunduran gamdır.

Blues Minor Gamı:Minor olan parcalarda kullanılacak blues gamıdır. Tonu her zamanki gibi LaMinor olarak alıcam.

La-Do-Re-Re diyez-Mi-Sol-La

Klavye tab olarak:

6.tel 5. ve 8. perde, 5.tel 5,6 ve 7. perde- 4.tel 5. ve 7.perde- 3. tel 5,7. ve 8.perde- 2.tel 5. ve 8. perde- 1. tel 5. ve 8.perde.

Arkadaşlar bu blues minor gamını ayrıca rock altyapılı parcalardada kullanabilirsiniz. Birazdan bu gamların kullanım yontemleriyle ilgili size bilgi vermeye calışacağım.

Blues Major Gamı: Arkadaşlar bu asıl olarak daha fazla jazz calmaya yarayan bir gamdır. Hocamla beraber ozellikle uzun sureler tartıştığım bir gamdır. İnceliklerini kullanımını cozmesi zor olan bir gam olduğu icin uzun sure uzerinde kafa yormanız gerekir. Major parcalarda blues hissi verebilmek icin kullanmanızı onerebilirim. Fakat işin jazz boyutu cok farklı olduğu icin ozellikle jazz armonisinin normal bildiğimiz klasik armoninin tam tersine işlemesi yuzunden o konulara şu an hic girmiyorum.
Ton La Major:
La-Do-Re-Re diyez-Mi-Fa diyez-La

Klavyede:
6. telde 5 ve 8. perde-5. telde 5.,6. ve 7. perde- 4.telde 4. ve 7. perde-3. telde 5.,7. ve 8. perde-2. telde 5. ve7. perde-1. telde 5. ve8. perdedir.

Bu gamın kullanımı pozisyon acısından kullanımı zor olmakla birlikte ozellikle jazz armonisinde cok kullanılmaktadır.



ALINTIDIR