Flut, uc parcanın birleşiminden oluşan bir enstrumandır.
Baş (ya da ağızlık) Govde Kuyruk
Gunumuzde halen kullanılmakta olan boehm sistemli flut
Bu muzik aleti halen coğu okulda muzik derslerinde eğitimi verilmektedir calgının satın alınırken verilen bir de temizleme aleti bulunur bu aletin başına pamuk konularak flutun ici temizlenir Calgının baş bolumunde bir ufleme deliği vardır. Bu nedenle bu bolume "ağızlık" da denir. Ufleme deliği calıcının alt dudağına dayalıdır. Sağ omuz yonunde, yere koşut olarak tutulur. Sol el ağızlık tarafında, sağ el ise kuyruk tarafında tutulur. İki elin baş parmağı alttan flutu destekler. Flutun borusu silindir şeklindedir. Capı 1,9 cm'dir. Flut ağızlıktan başlayarak kapalı uca dek 67,2 cm'dir.
Gunumuzde nikel, gumuş, altın gibi madenlerden yapılmaktadır. Fakat XX. yy.'lın başlarına kadar abanoz, nar gibi sert ağaclardan yapılırdı. Metal olduğu halde tahta nefesli calgılar grubu uyesidir. Bunun nedeni ses renginin tahta tınısı vermesi ve diğer tahta nefesliler ile iyi kaynaşması ve ses elde ediliş yonteminin tahta enstrumanlar gibi olmasındandır. Tahta flutun en onemli ozelliği tatlı, yuvarlak ve olgun olmasıydı. Metal alaşımlardan yapılmaya başlamasıyla bu ozelliklerini buyuk olcude yitiren flut daha cevik, ses niteliği yonunden ise parlaklık kazanmıştır. Ozellikle ince sesler metalden yapılan flutlerde daha kolay ve guvenlidir.
Boehm Sistemi
XIX.yy. ortalarına dek, flutte bu gunku perde sistemi yoktu. Calgının govdesindeki delikler parmak ucları ile kapatılarak sesler elde ediliyordu. Fakat daha iyi seslerin elde edilebilmesi ve tam bir entonasyon icin bu deliklerin arasındaki uzaklığın daha geniş olması gerekiyordu. Theobald Boehm adlı alman flutcu bu gun ufak geliştirimler dışında halen kullanılmakta olan sistemi buldu. Kendi adıyla "Boehm Sistemi" olarak adlandırılan bu sistem, guzel ses niteliği ve tam bir entonasyon icin, deliklerin sesbilim "Akustik" yonunden doğru yerlere ve istenilen genişlikte acılmasını sağlamıştır. Delikler uzerine, doğal olarak acık duran kapaklar yerleştirilmiştir. Calıcı, tum delikleri kapaklar, miller, yaylar ve perdeler sayesinde kontrol etme olanağı bulmaktadır.
Ses genişliği
Notalar flut icin sol anahtarı ile yazılır. Uc oktavlık bir genişliği vardır ve bu sınırlar icinde her turlu kromatik ve diyatonik sesler elde edilir. En incedeki birkac ses cok sert ve kulakları rahatsız edici olduğundan pek kullanılmaz ya da orkestranın hep birlikte caldığı kısımlarda kullanılır...
Tınlama bolgeleri
Tum calgıların ve ozellikle de tahta nefesli calgıların ses genişliği icinde kendine ozgu bir ses rengi olmakla birlikte kalın, orta ve ince sesleri arasında tını ayrılıkları gorulur. bu tını ayrılıkları ancak dinleme yoluyla en iyi bicimde anlaşılabilir ve birbirinden ayırt edilebilir. Bununla birlikte, değişik tınlayan ses bolgeleri icin, aşağıdan yukarıya bir izlenim edinilmesini sağlayıcı birkac soz soylenebilir.
Kalın ses bolgesi
En kalın sesler ılık, puruzlu, kadifemsi ve havalı bicimde tınlayabilir. Tek olarak duyulduğunda cok etkili ve dokunaklıdır. Yalnız, bu sesler başka calgılar tarafından kolayca ortulebileceğinden, orkestralamanın buna gore olması gerekir.
Orta ses bolgesi
Birinci ve ikinci oktav icerisindeki la sesleri arasında kalan oktavdır. Bu sesler oldukca yumuşak ve tatlı duyulur. En guzel ezgiler, doğayı ya da kırları yansıtan flut soloları bu ses genişliği icerisinde yazılabilir.
İnce ses bolgesi
İkinci oktav icerisindeki la notasından sonraki ince seslerdir. Sesler yukarı doğru cıktıkca sesler parlaklaşır. Bu ses bolgesinde calınan ezgiler, huzurlu ve sakin bir hava yaratır. En ince sesler ise cok gur ve parlaktır. Kısık seslerle calınması guctur ve genelde orkestranın hep birlikte caldığı kısımlarda bu sesler kullanılır. Besteciler bu sesleri kullanmak istediklerinde coğunlukla pikolo flut kullanmışlardır.
Orkestradaki Gorevleri
Flute orkestrada solo olarak, geniş, cantabile (şarkı soylenir gibi calınan) melodilerden en hızlı pasajlara dek her turlu gorev verilebilir. Tatlı, duygusal, pastoral (doğayı yansıtan) ezgiler daha cok orta ses bolgesinde verilir, kuş cıvıltıları, neşeli melodiler ve cocuksu pasajlar daha cok ince oktavlarına yazılır. Diğer tahta nefesli calgılar ile cok uyumludur, iyi kaynaşır. Arka planda gerek armoniyi uzun seslerle ve ceşitli eşlik figurleri biciminde sağlamakta cok kullanışlıdır. Tutti calınan kısımlarda ana melodinin kemanlarda olduğu durumlarda ya kemanlarla birlikte ya da bir oktav tizlerde aynı melodiyi calarak zenginlik sağlar.
Teknik Ozellikler
Flut tum uflemeli calgılar icinde en cevik ve en hunerli calgıdır, calamayacağı cok az şey vardır. Kromatik ve diatonik ezgiler, arpejler, ucarı ve gosterişli pasajlar, bağlı ve dilli olarak cok hızlı tempolarda calınabilir. Ayrıca, yakın ve uzak atlamalı aralıkların tekrar tekrar gelişleri, stakato (staccato İt.), tril, tremolo, grupetto ve benzeri teknikler flutte cok kolay calınabilir. Tek dil, cift dil, uc dil ve kurbağa dili tekniği rahatlıkla yapılır.
Flutun crescendo (kreşendo okunur) ve decrescendo (dekreşendo okunur) olanakları, diğer calgılara gore buyuk olcude kısıtlıdır. Bazı tril ve tremololar ise olanaksızdır. Ozellikle ince seslerdeki gur pasajların calımında cok nefes harcanması gerektiği icin cumle yapısı, flutcuye arada bir nefes alma ihtiyacını giderecek nitelikte boşluklar icermelidir.
wikipedia.org