Kaynak: http://www.domainom.com/20110812/domain-dunyasi-ile-ilgili-bilmeniz-gereken-20-terim
Her sektor gibi domain dunyasında da sıkca kullandığımız veya cokca karşımıza cıkan ozelterimler vardır. Bu terimlerin anlamını iyi bir şekilde kavramamız domain ile ilgili işlerimizin sağlıklı yurumesi acısından cok onemlidir.
Aşağıda domain dunyasında en cok kullanılan 20 terimi listeledim ve bu terimlerin Turkce karşılıkları ile kısa da olsa acıklamalarını belirtmeye calıştım. İtiraf etmeliyim ki; her zaman kullandığımız bu terimlerin Turkce karşılıklarını doğru ifade edebilmek benim icin cok kolay olmadı (acık konuşmak gerekirse bazı ifadeleri aynen aslı gibi kullanmayı tercih ediyorum). Aşağıdaki domain terimlerinden bazıları kendine ozel ayrı bir yazı yazmamı gerektirecek kadar onemli ve geniş kapsamlılar; inşallah en kısa zamanda her biri icin ayrı bir yazı yazacağım. İşte domain dunyası ile ilgili bilmeniz gereken 20 terim ve acıklamaları:
◦domain name: Turkce ’ye alan adı olarak cevrilen domain name (ben domain ifadesini kullanıyorum), bir web sitesinin internetteki adı ve adresidir. Eğer domainler olmasaydı, web sitelerine sadece IP adresleri ile ulaşabilirdik ki bu da, normal hayatımızda adreslerin olmaması ve sadece coğrafi koordinatlara gore hareket etmemize benzerdi ki bu hic iyi olmazdı
◦domain registration: Domain kayıt işlemi. Bazen domain satın alma olarak da nitelendirilse de aslında satın alma ifadesini domainin sahibinden veya aracılardan satın alma olarak kullanıyoruz. Registration ise kayıtlı olmayan (boştaki) bir domaini bir domain firması aracılığıyla kayıt etmek anlamında kullanılıyor.
◦domain registries: Her bir domain uzantısını yoneten firma ya da kişileri belirtmek icin kullanılan ifade. Ornek olarak .com ve .net uzantılarının yonetimi VeriSign ’da (ayrıntılı liste icin).
◦domain registrars: Domain registries ’ler ile anlaşmaları olan aracı domain kayıt firmaları. Herhangi bir domaini kayıt etmek icin bu firmalardan biri ile calışırız (Moniker, IHS Telekom gibi).
◦registration fee (reg fee): Domain kayıt ucreti anlamına gelen bu ifade genellikle domain değerlemesi (appraisals) yapılırken domainin herhangi bir değeri olmadığını belirtmek icin kullanılır (yani ederi sadece kayıt ucreti denmek istenir). Ayrıca bu ifade kullanılırken en cok yapılan hata reg fee yerine reg free denilmesidir.
◦domain transfer: Domain transferi, bir domainin kayıtlı olduğu firmadan başka bir registrar firmaya aktarılması demektir. Registrar firmalar yukarıda da bahsettiğim gibi aracı firmalardır; bu yuzden sahip olduğumuz domaini istediğimiz firmada tutma hakkı bize aittir. Ornek olarak domainom.com domaini şuan moniker.com firmasında bulunmaktadır ve bu domaini istediğim zaman (transferin yasak olduğu surecler haric) başka bir firmaya taşıyabilirim.
◦domain epp code (authorization code/transfer code): Domaini bir firmadan başka bir registrar firmaya taşımak icin gerekli olan guvenlik kodudur. Her bir domain icin ozel olan bu kod olmadan domain transferi gercekleşemez.
◦whois: Bir domainin kime ait olduğunu gosteren sorgulamaya whois sorgulaması denir. Ornek bir whois sorgusu şoyledir
Registrar: MONIKER ONLINE SERVICES, INC.
Status: clientDeleteProhibited, clientTransferProhibited
Expiration Date: 2011-10-28
Creation Date: 2006-10-28
Last Update Date: 2011-07-01
Name Servers: ns1.93d.net, ns2.93d.net
Administrative Contact: domainOMWhois sorgusunda domain adı, kayıt firması (registrar), domain durumu (status), kayıt tarihi (creation date), bitiş tarihi (expiration date), name server bilgileri, yonetici-teknik sorumlu-muhasebe sorumlusu iletişim bilgileri yer alır.
◦whois privacy protect: Bazı zamanlar domaine ait iletişim bilgilerinin başkaları tarafından gorulmesi istenmez. Domainin kayıtlı bulunduğu firmada bu ozellik mevcut ise aktif edilir ve boylelikle domaine whois sorgusu yapıldığında domain sahibinin gercek iletişim bilgileri gorunmez. Ornek bir whois sorgusunda aşağıdakine benzer bir sonuc alınır
Visit Privacyprotect.org
◦domain status: Domain durum kodlarını belirtmek icin kullanılan bu ifade domainin o an hangi durumda olduğunu gosterir (beklemede, kilitli, suresi dolmuş gibi).
◦generic top level domain (gTLD): Jenerik ust seviye domain uzantısı anlamında kullanılır. ICANN ’in acıkladığı gTLD ’ler şunlardır:
aero, asia, biz, cat, com, coop, edu, gov, info, int, jobs, mil, mobi, museum, name, net, org, pro, tel, travel
◦country code top level domain (ccTLD): Ulkelere ozel tahsis edilen ust seviye domain uzantılarıdır. Turkiye icin .TR, Almanya icin .DE gibi (tum ccTLD ’leri incelemek icin.)
◦idn: Internationalized Domain Name yani ulusallaştırılmış alan adı demek olan IDN ’ler, her dilin kendi harfleri ile oluşturulabilen domainlere verilen isimdir. Normal şartlarda, bir domainde sadece İngilizce ’deki A-Z arasındaki 26 harf ve 0-9 arasındaki rakamlar ile tire (-) işareti kullanılabilirken, IDN ’de Turkce karakter iceren alanadı.com domaini kaydedilebilir. Kayıt edilen domainler ASCII karakter kodlamasına gore cevrimi yapıldıktan sonra kaydedilmektedir. Ornek olarak alanadı ’nın ASCII ’ye cevrimi xn--alanad-u9a ’dir.
◦domain appraisals: Turkce ’ye alan adı değerleme olarak cevrilebilecek olan domain appraisals(ben değerleme yerine appraisals ’ı tercih ediyorum), bir domainin; sadece isim olarak değerinin hesaplanmasıdır. Bu hesaplama yapılırken goz onunde bulundurulan bir cok kıstas vardır: domainin kac karakter icerdiği, domainin uzantısı, anlamı gibi.
◦domain extensions: Domain uzantıları. Bir domainde noktadan sonra gelen kısım. Ornek olarak domainom.com ’da uzantı .com‘dur; google.com.tr ’de ise uzantı .com.tr‘dir.
◦domain backorder: Daha once kayıtlı olan ancak suresi biten ve uzatılmayan domainlere sahip olabilmek icin onceden sipariş verme işlemine backorder denir. Backorder hizmeti veren firmalar iki şekilde calışır: 1. suresi biten ve duşen domaini duştuğu gibi otomatik botlar yardımıyla kayıt etmek (pending-delete backorder). 2. suresi biten domainleri, duşme surecine girmeden anlaşmalı olduğu registrar firmalardan almak ve bunları satmak (pre-release)
◦domain parking: Kullanılmayan bir domainin, parking hizmeti veren sitelere yonlendirilmesi suretiyle yapılan işlemdir. Domain parking ’de, yonlendirme işleminden sonra o domaine ait sayfada parking sitesinin anlaşmalı olduğu reklamlar cıkar ve domain sahibi bu reklamlardan belli oranda kazanc elde eder.
◦typo domain: Bir kelime veya kelime grubunun yanlış yazılmasıyla elde edilmiş domainlerdir. Ornek olarak domainom.com icin domainmo.com, domaiom.com gibi typo ’lar uretilebilir. Typo domainler, asıl domainlerin trafiklerinden fayda sağlamak icin kullanılır.
◦icann: İnternet Tahsisli Sayılar ve İsimler Kurumu (ICANN) uluslararası duzeyde organize olmuş, İnternet Protokolu (IP) adresi alanı tahsisi, protokol tanıtıcı ataması, genel (gTLD) ve ulke kodu (ccTLD) ust duzey domain sistemi yonetimi ve kok sunucu sistemi yonetimi işlevlerinden sorumlu kÂr amacı gutmeyen bir kurumdur (kaynak).
•wipo: Dunya Fikri Mulkiyet Orgutu olarak Turkceleştirilen WIPO (World Intellectual Property Organization), marka tescili, patentler ve endustriyel tasarımlar, sanat eserleri ve telif hakkı yasalarını kapsayan, tum dunyada 184 ulkenin tanıdığı bir kurumdur. Domain uyuşmazlıkları ile ilgili davalar da WIPO tarafından yurutulmektedir.
Kaynak : www.domainblogu.com